geopolitiek,Intifada,Verzet |
September 2, 2024
Khalil Harb 
Internationalist 360°  
thecradle 2 september 2024 ~~~

Israëls agressieve uitbreiding naar de Westelijke Jordaanoever, in het verlengde van de verwoestingen in Gaza, onthult een bredere strategie om het Palestijnse verzet te vermorzelen, meer controle uit te oefenen en de regio opnieuw vorm te geven – maar het enige wat het doet is de ineenstorting van het Oslo-kader en de samenwerkende Palestijnse Autoriteit bespoedigen.

De huidige Israëlische invasie van de reeds bezette Westelijke Jordaanoever heeft de grimmige realiteit van Israël en zijn decennialange bezetting van Palestina blootgelegd: de omvang van het extremisme binnen zijn regering, de herhalende en vruchteloze tactieken van zijn leger, het tanende ‘gezag’ van Mahmoud Abbas, de achterhaaldheid van de Oslo-akkoorden, de toegenomen druk op de Jordaanse monarchie en de onmiskenbare medeplichtigheid van de VS [en alle andere westerse regeringen m.u.v. de Ierse – Red] bij deze dagelijkse gruweldaden.

Dit grote offensief op de Westelijke Jordaanoever – het grootste van de bezettingsstaat sinds de Tweede Intifada – heeft ingrijpende gevolgen. Terwijl de Israëlische regering haar 11e maand van aanvallen op de Gazastrook voortzet, heeft ze haar genocidale campagne uitgebreid naar een ander deel van historisch Palestina, wat een nieuwe fase van het conflict inluidt, vergelijkbaar met een ‘Gaza 2.0.’

Gaza 2.0

Door de Westelijke Jordaanoever aan te vallen, heeft Israël duidelijk gemaakt dat zijn acties tegen Gaza niet alleen een reactie waren op de door Hamas geleide verzetsoperatie van vorig jaar, Al-Aqsa Flood, maar deel uitmaken van een bredere strategie om heel Palestina te “Judaïseren”, zoals Palestijnse verzetsgroepen voortdurend hebben beweerd sinds het uitbreken van de laatste oorlog.

Tijdens de laatste sessie van de wekelijkse vergadering van de Israëlische regering, plaatste de Israëlische minister van Milieubescherming Idit Silman de steden Jenin en Nablus in dezelfde categorie als de grens tussen Gaza en Egypte en herhaalde het recht van Israël op heel Palestina, verklarend:

In de Philadelphi Corridor, in Jenin en Nablus, moeten we aanvallen om het land te erven. [Erven] is de term die gebruikt moet worden, niet de term ‘bezetting’ van het land.

Dezelfde dag riep Orit Strook (minister van Nederzettingen en Nationale Missies) de militaire secretaris en het veiligheidskabinet van Israël op om “de staat van oorlog uit te roepen op de Westelijke Jordaanoever”.

De factoren die de huidige explosie op de Westelijke Jordaanoever veroorzaken, komen inderdaad overeen met de factoren die Gaza hebben doen ontbranden. Sinds het begin van de oorlog tegen Gaza heeft Israël zijn wrede tactiek op de Westelijke Jordaanoever geïntensiveerd: meer dan 650 Palestijnen zijn gedood, waaronder meer dan 150 kinderen.

De bezettingstroepen hebben meer dan 10.300 operaties uitgevoerd, die gepaard gingen met een uitbreiding van de nederzettingenactiviteit en de distributie van tienduizenden wapens aan kolonistenbendes, waardoor de aanvallen op inheemse Palestijnse gemeenschappen verder escaleerden.

Zelfs Ronen Bar, het hoofd van Israëls eigen veiligheidsagentschap, de Shin Bet, heeft gewaarschuwd voor de toename van het “Joodse terrorisme”, waarbij hij waarschuwde dat dergelijk extremisme de internationale status en regionale allianties van Tel Aviv verder zou kunnen beschadigen.

Ondanks deze waarschuwingen heeft de bezettingsstaat weinig geleerd van zijn korte verleden. De voortdurende campagne van Israël op de Westelijke Jordaanoever blijft gebruik maken van bekende maar weinig zinvolle tactieken – moordaanslagen (onlangs nog Abu Shujaa in Tulkarem), vernieling (vooral in Jenin en Tulkarem), gevangenneming, intimidatie, inbeslagname van land en het slopen van huizen en infrastructuur – allemaal in een vergeefse poging om het Palestijnse verzet, dat zijn capaciteiten heeft ontwikkeld ondanks de harde, repressieve omstandigheden, uit de weg te ruimen.

De huidige agressie, gedreven door de ultranationalistische facties binnen de Israëlische regering, is een doelbewuste zet om controle uit te oefenen over de Westelijke Jordaanoever, vergelijkbaar met de wrede tactieken in Gaza. Zoals minister van Buitenlandse Zaken Israël Katz verklaarde:

We moeten met de dreiging omgaan zoals we met de terroristische infrastructuur in Gaza omgaan, inclusief de tijdelijke evacuatie van Palestijnse inwoners en alle stappen die nodig zijn. Dit is een oorlog om alles en die moeten we winnen.

Voor de korte termijn is Israël althans aangemoedigd door gunstige omstandigheden: wijdverspreide steun onder het Israëlische publiek voor agressieve acties, de noodzaak voor de regering van premier Benjamin Netanyahu om een interne “overwinning” te claimen en een gevoel van straffeloosheid dat wordt versterkt door het gebrek aan effectieve Amerikaanse of Arabische afschrikking.

De sluizen van het verzet openen

De grootste inval van de bezettingsstaat op de Westelijke Jordaanoever sinds 2002 laat zien dat zijn strategie niet slechts een reactie is op geïsoleerde gebeurtenissen, maar een bredere campagne om de Palestijnse samenleving en het Palestijnse verzet te ontmantelen en hun recht op zelfbeschikking en autonomie te ontnemen.

De invasie is niet slechts een voortzetting van de reactie op de Al-Aqsa Flood; het is eerder onderdeel van een grotere inspanning om Palestijnen te treffen waar ze zich ook bevinden en hun moreel te breken. De tactiek die werd toegepast in Gaza – vernietiging, verwoesting en dood – wordt, zij het in mindere mate, herhaald op de Westelijke Jordaanoever, ondanks de mislukking in Gaza en het verzet dat daardoor is ontstaan.

De Westelijke Jordaanoever is niet alleen getuige van een toename in conventionele verzetsoperaties (gecoördineerd door Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad), zoals schietpartijen, steekpartijen, hinderlagen en ramaanvallen, maar ook van de terugkeer van martelaarsoperaties en autobommen en de opkomst van het gebruik van RPG granaten voor de eerste keer.

Israëlische leiders en ultranationalistische groeperingen pleiten al lang voor het toebrengen van zware pijn aan de Palestijnen, en Netanyahu ziet nu een kans om dit te bereiken door middel van een nieuwe golf van geweld in belangrijke steden op de Westelijke Jordaanoever zoals Jenin, Tulkarem, Tubas, Nablus, Ramallah, en recentelijk Hebron.

Met name Jenin, het brandpunt van de strijd in 2002 (en de meer recente ‘Slag om de woede van Jenin’ in juli 2023), wordt gezien als een aanhoudende bedreiging voor de bezettingsentiteit, vooral omdat de inwoners van het kamp een sterke sociale verbondenheid vertonen: “In tegenstelling tot veel andere steden en dorpen op de Westelijke Jordaanoever wordt het kamp niet gekenmerkt door politieke verdeeldheid.”

Het ‘gezag’ van Abbas hangt aan een zijden draadje

Netanyahu heeft de risico’s misschien echter niet volledig ingeschat. De situatie in 2024 is niet dezelfde als in 2002; Israël bevindt zich al op verschillende fronten op de escalatieladder. Als de Westelijke Jordaanoever wordt onderworpen aan een ‘Gaza 2.0’-scenario – met systematische vernietiging, gecoördineerde aanvallen en massale ontheemding – kan de fragiele Palestijnse Autoriteit (PA) onder Abbas instorten, waardoor de Oslo-akkoorden voor onbepaalde tijd ten grave worden gedragen en de vooruitzichten op de zogenaamde tweestatenoplossing verder worden uitgehold.

Abbas staat voor ongekende uitdagingen. Hij wordt belegerd door de woede van Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, die gefrustreerd zijn door het voortdurende lijden van hun broeders in Gaza, door de financiële wurggreep die Israël oplegt en door de onophoudelijke uitbreiding van nederzettingen. De kritiek op Abbas is in de hele Westelijke Jordaanoever in een stroomversnelling geraakt en benadrukt de ontgoocheling over het onvermogen van de PA om de Palestijnse rechten te beschermen of de herhaalde Israëlische invallen een halt toe te roepen, evenals de niet-aflatende veiligheidscoördinatie met de bezetting.

De ineenstorting van de Oslo-akkoorden zou verstrekkende gevolgen hebben. De investering van de internationale gemeenschap in de PA als alternatief voor gewapende strijd zou nutteloos worden. Het zou steeds moeilijker worden om Palestijnen of Arabieren ervan te overtuigen dat vrede mogelijk is met het huidige Israëlische leiderschap, dat gekenmerkt wordt door een ultranationalistische en militaristische houding.

De oorlog buiten de Westelijke Jordaanoever

De crisis beperkt zich niet tot de Palestijnse gebieden. In Jordanië staat koning Abdullah II voor steeds grotere uitdagingen nu de Israëlische invasie van de Westelijke Jordaanoever zijn koninkrijk dreigt te destabiliseren. Amman zit, net als Ramallah, gevangen in een web van tegenstrijdige druk – niet in staat om de banden met Israël te verbreken of zich volledig achter het Palestijnse verzet te scharen, en nu mogelijk geconfronteerd met een vluchtelingencrisis als Palestijnen massaal van de Westelijke Jordaanoever worden verdreven.

Het is gemakkelijk voor te stellen dat de Jordaanse koning verstrikt raakt in een golf van publieke verontwaardiging als dit scenario zich ontvouwt. Dit is niet alleen speculatie. De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Israël Katz, heeft bijvoorbeeld de strategische betekenis van Israëls acties op de Westelijke Jordaanoever onderstreept door te beweren dat Iran daar een “terroristisch front” probeert op te richten, vergelijkbaar met die in Gaza en Libanon. Het bewapenen van het verzet op de Westelijke Jordaanoever is een oude ambitie van de Islamitische Republiek, die naar verluidt de afgelopen twee jaar een geheime smokkeloperatie heeft uitgevoerd.

Andere Arabische naties die vredesverdragen hebben ondertekend of banden met Israël hebben genormaliseerd – d.w.z. Egypte, VAE, Marokko, Bahrein – kunnen zich in een vergelijkbare positie bevinden als Amman als de Israëlische aanval op de Westelijke Jordaanoever doorgaat, omdat de acties van Tel Aviv een directe belediging vormen voor het Arabische vredesinitiatief van 2002, dat onlangs nog in 2017 door de Arabische Liga werd geratificeerd. Dit initiatief, dat Saoedi-Arabië centraal heeft gesteld in een langgezochte Israëlische normaliseringsovereenkomst, roept op tot een volledige terugtrekking van het Israëlische leger uit de bezette gebieden (inclusief de Westelijke Jordaanoever, Gaza, de Golanhoogte en Libanon), een “rechtvaardige regeling” van de Palestijnse vluchtelingencrisis op basis van VN-resolutie 194 en de oprichting van een Palestijnse staat met Oost-Jeruzalem als hoofdstad.

In plaats daarvan is het aantal joodse kolonisten op de Westelijke Jordaanoever omhooggeschoten van ruwweg 70.000 in 2002 tot 800.000 in 2024, waardoor er geen ruimte meer is voor de ‘Palestijnse staat’ waar de normaliserende Arabische landen zo naar streven.

Wat Netanyahu nu doet, dient als niets meer dan een katalysator voor Israëls onvermijdelijke einde, en dit wordt gedemonstreerd door zijn ware verlangen om het idee van een beloofde Palestijnse staat te begraven, zoals blijkt uit Israëls acties op zowel de Westelijke Jordaanoever als in de Gazastrook.

Terwijl Israël doorgaat met zijn agressieve agenda, is ook de houding van de VS scherper geworden. Met een aanzienlijke militaire aanwezigheid in de regio en voortdurende steun voor de Israëlische acties, geeft de stilzwijgende goedkeuring van Washington – wie er ook in het Witte Huis komt te zitten – Netanyahu de ruimte om het conflict verder te laten escaleren, mogelijk ten koste van de regionale stabiliteit.

Netanyahu’s streven naar macht met geweld dreigt een regionale aardbeving te veroorzaken die lijkt op de nasleep van de Nakba in 1948, waardoor door de VS gesteunde autocraten mogelijk aan het wankelen worden gebracht en nieuwe golven van verzet worden ontketend, niet alleen op de Westelijke Jordaanoever maar in heel West-Azië.

Het aanhoudende geweld op de Westelijke Jordaanoever is niet zomaar een nieuwe episode in deze strijd; het is een gevaarlijke escalatie die de geopolitieke orde van de regio opnieuw zou kunnen bepalen.

(Foto: TheCradle)

Gerelateerd (eerdere berichten in dit archief):