illegale sancties,Middenoosten |
14 februari 2023
Bron: Syria Correspondent 
The Cradle's 6 februari 2023 ~~~

Het westerse sanctiewapen is niet nieuw voor Syrië, maar sinds 2019 is het een dodelijk wapen geworden, waarbij hele Syrische bedrijfstakken worden vernietigd en de bevolking wordt gedood.

Zo’n 83 jaar nadat ze in 1940 tegen Duitsland werden ingezet, zijn economische sancties het meest gebruikte instrument in het arsenaal van Washington geworden om vijandige staten te chanteren. Sancties zijn een parallel of alternatief beleid geworden voor militaire invasies, vooral nadat de dollar in 1975 door de koppeling aan olie de dominante valuta van de wereld werd – en verder werd versterkt door de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991.

Dit financiële en economische wapen van de VS heeft Syrië decennialang leed berokkend, maar de impact ervan is de laatste jaren dodelijk geworden, vooral na 2019.

Sancties hebben een negatieve invloed op alle vitale sectoren van de economie, van geneeskunde tot onderwijs, energie, communicatie, landbouw en industrie – tot het aanpakken van noodrampen, zoals de aardbeving die Syrië en Turkije in de vroege ochtend van 6 februari trof en die tot dusver heeft geleid tot de dood van 1300 burgers, massale verwondingen en de vernietiging van duizenden huizen.

De gevolgen van de westerse sancties en de Amerikaanse militaire bezetting van Syrië hebben de economie van het land lamgelegd en het vermogen om te reageren op dit soort grote natuurrampen ondermijnd. De situatie is zo nijpend dat de Raad van Kerken in het Midden-Oosten op 6 februari een oproep heeft gedaan om de sancties tegen Syrië onmiddellijk op te heffen, zodat Damascus de humanitaire gevolgen van de tragische aardbeving kan opvangen.

In 1979 werd Syrië voor het eerst onderworpen aan de sancties van Washington toen het werd aangemerkt als een staat die terrorisme steunt en een verbod kreeg om goederen en technologie naar de VS te exporteren. Dit kwam als straf voor de steun van Syrië aan Iran tijdens de oorlog tussen Iran en Irak (1980-1988), wat ook leidde tot opschorting van de financiële steun van de monarchieën in de Perzische Golf (ongeveer 1,5 miljard dollar per jaar) en een verstikkende economische crisis, bekend als de “crisis van de jaren tachtig”.

Minder dan tien jaar na een korte periode van economische voorspoed in Syrië (het netto binnenlands product steeg met ongeveer 49% tussen 2000 en 2010), werd in 2011 de door het buitenland gesteunde oorlog ontketend, die een ravage aanrichtte in de Syrische economie. Er werd wijdverspreide schade toegebracht, zowel door de rechtstreekse vernietiging van economische faciliteiten en sectoren tijdens de gevechtshandelingen, als door een reeks door de VS aangestuurde sancties, die hun hoogtepunt bereikten met de Caesar Act van 2019 en de Captagon Act van vorig jaar, die gericht waren tegen de Syrische eigen farmaceutische industrie en gezondheidszorg.

Een dubbele wurggreep

In tegenstelling tot de meeste gevallen waarin de VS en hun EU- en NAVO-bondgenoten economische sancties gebruiken om landen een externe economische blokkade op te leggen, gaan de sancties tegen Damascus gepaard met een verdere interne blokkade.
Dit wordt bereikt door buitenlandse militaire controle over de olievoorraden en kritieke landbouwvelden in het noordoosten van Syrië – de “broodmand van de Levant” – die onder controle staan van de door de VS gesteunde en door Koerden gedomineerde Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) in de gebieden van het “Autonoom Bestuur”.

Damascus wordt zo in een dubbele wurggreep gehouden door het te beroven van zijn olie (de belangrijkste bron van buitenlandse valuta). De verkoop van energie vormt ongeveer een kwart van de exportinkomsten van Syrië en dekt 90 procent van de behoeften van de binnenlandse markt. Vóór de oorlog, in 2010, produceerde Syrië 4 miljoen ton tarwe, een strategisch agrarisch basisproduct dat zorgt voor zelfvoorziening op voedselgebied en voor binnenlandse levensonderhoud.

Vandaag heeft het land niet alleen geen toegang meer tot zijn vitale landbouwgronden, maar westerse sancties beletten Damascus ook om deze essentiële basisproducten in te voeren om zijn bevolking te voeden.

Dit heeft de gevolgen van de blokkade voor het Syrische volk, dat momenteel een van de zwaarste levens-, economische en gezondheidscrisissen in zijn moderne geschiedenis doormaakt, nog verergerd.

Geïnformeerde bronnen vertellen The Cradle dat Damascus dubbele lasten heeft om basisproducten te verkrijgen – omdat deze niet rechtstreeks kunnen worden ingevoerd – waardoor de Syrische regering haar toevlucht moet nemen tot tussenhandelaren om de Amerikaanse en Europese sancties te omzeilen.

De bronnen wijzen op de cruciale rol van Rusland bij het verkrijgen van tarwe voor Damascus, maar ook dit gaat gepaard met hoge transportkosten. Evenzo levert Iran weliswaar olie aan Syrië via een kredietlijn, maar het vervoer wordt verzorgd door particuliere bedrijven die te maken krijgen met intimidatie door de Amerikaanse autoriteiten – hetzij door het vasthouden van zendingen (bijvoorbeeld in Gibraltar en Griekenland), hetzij door de deelnemende olietankers op te nemen in de sanctielijsten van de VS.

Door de sancties ondervindt Syrië grote moeilijkheden bij de wederopbouw van zijn belangrijke sectoren landbouw, industrie, energie, onderwijs en gezondheidszorg, die werden vernietigd in een oorlog waarin Washington een hoofdrol speelde. Damascus moet op zoek naar regionale alternatieven en tussenbedrijven om de wurggreep te omzeilen, of hulp krijgen van bevriende landen als Rusland of Iran.

Dit heeft natuurlijk zijn eigen nadelen voor de VS, omdat het de politieke en economische banden van Syrië met de tegenstanders van Washington versterkt. Tegenwoordig zijn het bijvoorbeeld Iraanse bedrijven die onderhoudswerkzaamheden uitvoeren en nieuwe elektriciteitscentrales bouwen in Syrië.

Sancties op sancties

De meeste unilaterale sancties tegen Syrië dateren van 2011, toen de toenmalige Amerikaanse president Barack Obama de bestaande strafmaatregelen in het kader van de Syria Accountability Act (2004) uitbreidde. De nieuwe sancties omvatten een verbod op vluchten, beperkingen op de olie-export, financiële beperkingen voor organisaties en personen, het bevriezen van Syrische activa in het buitenland, reisverboden voor Syrische functionarissen en bedrijfsleiders, en het verbreken van de diplomatieke betrekkingen met Damascus.

In 2019 vaardigden de VS de Syrië-specifieke Caesar Act uit, die Washington de bevoegdheid geeft om sancties op te leggen aan iedereen – ongeacht nationaliteit – die zaken doet met Syrië, deelneemt aan infrastructuur- en energieprojecten, steun verleent aan de Syrische regering of goederen of diensten levert aan het Syrische leger.

De Captagon Act, die in 2022 door het Amerikaanse Congres is aangenomen ter bestrijding van de illegale handel in een drug die door buitenlandse jihadisten in Syrië is ontwikkeld, heeft de euvele moed Damascus de schuld te geven van het ontstaan van Captagon, en beoogt de vernietiging van wat er over is van de vermaarde farmaceutische industrie van het land.

In 2011 heeft de EU de uitvoer van wapens, goederen en energietechnologie naar Syrië verboden. Ook verbood zij de invoer van Syrische olie en mineralen en alle commerciële en financiële transacties met de Syrische energiesector. Deze sancties werden in 2018 uitgebreid met het bevriezen van tegoeden en reisverboden voor personen en entiteiten die betrokken zouden zijn bij het gebruik van chemische wapens.

Groot-Brittannië legde Syrië na zijn vertrek uit de EU parallelle sancties op, waarbij verschillende geallieerde landen meegingen, waaronder Canada, Australië en Zwitserland. Arabische landen, waaronder Qatar en Saoedi-Arabië, die financieel en materieel hebben bijgedragen aan de oorlog tegen Syrië, hebben Damascus ook hun eigen variant van sancties opgelegd.

Een humanitaire crisis

De gruwelijke verslechtering van de humanitaire en levensomstandigheden in Syrië – als direct gevolg van onderdrukkende unilaterale sancties die internationale wetten en verdragen schenden – was voor de Verenigde Naties aanleiding om speciale VN-rapporteur voor unilaterale dwangmaatregelen en mensenrechten, Alena Douhan, tussen 30 oktober en 10 november 2022 naar Damascus te sturen om de impact van de sancties te beoordelen.

In een verklaring na haar 12-daagse bezoek aan Syrië presenteerde de speciale rapporteur gedetailleerde informatie over de catastrofale gevolgen van de unilaterale sancties op alle terreinen van het leven in het land.

Douhan meldde dat 90% van de Syrische bevolking momenteel onder de armoedegrens leeft, met beperkte toegang tot voedsel, water, elektriciteit, onderdak, brandstof om te koken en te verwarmen, vervoer en gezondheidszorg.

"Meer dan de helft van de vitale infrastructuur is volledig verwoest of ernstig beschadigd. De unilaterale sancties tegen belangrijke economische sectoren, zoals olie, gas, elektriciteit, handel, bouw en techniek, hebben het nationale inkomen lamgelegd en de inspanningen voor economisch herstel en wederopbouw ondermijnd."

De VN-rapporteur zei dat de blokkering van betalingen en de weigering van leveringen door buitenlandse producenten en banken – in combinatie met de door sancties veroorzaakte krappe deviezenreserves – hebben geleid tot ernstige tekorten aan geneesmiddelen en gespecialiseerde medische apparatuur, met name voor chronische en zeldzame ziekten.

Zij waarschuwde dat het herstel en de ontwikkeling van waterdistributienetwerken voor drinkwater en irrigatie is stilgevallen omdat er geen apparatuur en reserveonderdelen beschikbaar zijn, wat ernstige gevolgen heeft voor de volksgezondheid en de voedselzekerheid.

"In de huidige dramatische en nog steeds verslechterende humanitaire situatie, nu 12 miljoen Syriërs worstelen met voedselonzekerheid, dring ik aan op de onmiddellijke opheffing van alle unilaterale sancties die de mensenrechten ernstig schaden en alle inspanningen voor spoedig herstel, wederopbouw en wederopbouw verhinderen."

“Geen enkele verwijzing naar goede doelstellingen van unilaterale sancties rechtvaardigt de schending van fundamentele mensenrechten, voegde ze eraan toe, en benadrukte dat “de internationale gemeenschap een verplichting tot solidariteit en bijstand aan het Syrische volk heeft.”

Oproepen om de sancties tegen Syrië op te heffen

Het VN-rapport werpt verder licht op de door sancties getroffen Syrische sectoren en onthult dat de Syrische economie met meer dan 90 procent is gekrompen en dat de prijzen sinds 2019 met meer dan 800 procent zijn gestegen.

Honderdduizenden banen zijn verloren gegaan en de sancties blokkeren de invoer van “voedsel, medicijnen, reserveonderdelen, grondstoffen en artikelen die nodig zijn voor de behoeften van het land en het economisch herstel”, meldt Douhan. Bovendien betaalt Syrië “meer dan 50 procent hogere prijzen dan de buurlanden om in zijn voedselbehoeften te voorzien”.

De VN-rapporteur heeft opgeroepen om de unilaterale sancties die de VS en de EU aan Syrië hebben opgelegd onmiddellijk op te heffen, en benadrukt dat ze volgens het internationaal recht illegaal zijn. “Ik dring er bij de internationale gemeenschap, en de sanctiestaten in het bijzonder, op aan om aandacht te schenken aan de verwoestende effecten van de sancties en snel concrete stappen te ondernemen om overmatige naleving door bedrijven en banken aan te pakken”, verklaarde ze.

Haar verslag illustreert duidelijk dat de verscherping van unilaterale sancties en handelsbeperkingen een langdurige economische crisis in Syrië hebben veroorzaakt, met een toenemende stijging van het inflatieniveau en een voortdurende daling van de waarde van de lokale munt van 47 Syrische lira ten opzichte van de dollar in 2010 tot meer dan 5.000 lira in 2022.

Elektriciteit en water

De sancties hebben Damascus er ook van weerhouden de beschadigde infrastructuur opnieuw op te bouwen, vooral in afgelegen en landelijke gebieden, en hebben een “tekort aan elektriciteit” veroorzaakt, met dagelijkse stroomonderbrekingen tot gevolg.

In het rapport van de VN wordt met name gewezen op de verslechtering van de openbare watervoorziening en de irrigatiesystemen, waarvan het herstel is vastgelopen omdat er geen apparatuur en reserveonderdelen beschikbaar zijn, met ernstige gevolgen voor de volksgezondheid en de voedselzekerheid. Het rapport stelt dat het gebrek aan drinkwater in grote delen van Syrië de oorzaak is van de huidige cholera-uitbraak in het land.

Gezondheidszorg

Uit het rapport van Douhan blijkt ook dat stroomuitval heeft geleid tot het uitvallen van gevoelige en dure medische apparatuur, waarvoor door commerciële en financiële beperkingen geen reserveonderdelen konden worden aangeschaft. Uit het rapport blijkt dat 14,6 procent van de Syriërs lijdt aan chronische en zeldzame ziekten, en dat er buitenlandse belemmeringen zijn voor de aankoop van medicijnen – vooral voor patiënten met kanker, dialysebehoeften, hoge bloeddruk en diabetes, naast anesthesie – doordat buitenlandse geneesmiddelenproducenten zich uit Syrië hebben teruggetrokken, en doordat het niet mogelijk is grondstoffen en laboratoriumreagentia in te voeren om ter plaatse medicijnen te produceren.

Hoewel geneesmiddelen en medische apparatuur niet rechtstreeks onder de sancties vallen, zorgen de dubbelzinnigheid en de complexiteit van de vergunningsprocedures, en de angst van producenten en leveranciers voor sancties ervoor dat de toegang tot levensreddende oplossingen zeer moeilijk wordt – vooral na de aanneming van de Captagon Act in Washington.

Landbouw en voedselzekerheid

Door water- en energietekorten en financiële en handelsbeperkingen is de hoeveelheid landbouwinputs zoals meststoffen, zaden, pesticiden, voedergewassen en reserveonderdelen voor landbouwmachines afgenomen. De productie van landbouwgewassen in Syrië is gedaald van 17 miljoen ton per jaar in 2000-2011 tot 11,9 miljoen ton in 2021.

De tarweoogst is gedaald van 3,1 miljoen ton in 2019 tot minder dan 1,7 miljoen ton in 2022. Terwijl Syrië van oudsher een exporteur van tarwe was, voert het die nu in via een netwerk van tussenpersonen, waardoor de financiële lasten voor Damascus aanzienlijk toenemen.

Een strategie om de belangen van Israël te dienen.

De VS en hun bondgenoten rechtvaardigen hun sancties tegen Syrië als een middel om druk uit te oefenen op “schurkenstaten” om een wijziging van hun beleid af te dwingen. De uitgebreide ervaring met dit Amerikaanse beleid in tal van landen toont echter duidelijk aan dat sancties vooral een politiek instrument zijn dat gebruikt wordt om regeringen te onderwerpen door hun bevolking te ontwrichten.

De sancties tegen Syrië hebben geleid tot een ernstige voedselcrisis, waarbij volgens het Wereldvoedselprogramma (WFP) 12 miljoen Syriërs – meer dan de helft van de bevolking – te kampen hebben met voedselonzekerheid en 2,4 miljoen met ernstige voedselonzekerheid.

Deze sancties putten de levensbronnen van het Syrische volk uit, wat volgens Damascus grotendeels verband houdt met het conflict met Israël, waarbij Tel Aviv wordt gezien als de grootste begunstigde van de langzame vernietiging van Syrië. De speciale VN-rapporteur inzake unilaterale dwangmaatregelen en mensenrechten zal haar eindverslag over de gevolgen van de sancties in september 2023 aan de VN-Mensenrechtenraad voorleggen.

Gerelateerd (berichten in dit archief):