geopolitiek |
18 april 2024
Bron: Andrew Korybko 
substack  18 april 2024 ~~~

In dit tempo is er geen geloofwaardige kans meer dat Frankrijk zijn onafhankelijke tradities op het gebied van buitenlands beleid zal hervinden na de vijf grote fouten op het gebied van buitenlands beleid die Macron de afgelopen twee jaar heeft gemaakt. Hij heeft de reputatie van zijn land zulke schade toegebracht dat die onmogelijk te herstellen is zolang hij aan de macht blijft.

Frankrijks onderschepping van Iraanse raketten boven Jordanië eerder deze maand is Macrons laatste fout die zijn land verder in diskrediet brengt op het gebied van buitenlands beleid. In 2018 eiste de Franse leider de eer op voor het voorkomen van Libanon’s afglijden naar een burgeroorlog het jaar daarvoor, nadat zijn diplomatieke interventie had geholpen bij het oplossen van de crisis die was ontstaan door het schandalige aftreden van oud-premier Hariri terwijl hij in Saoedi-Arabië was. Het was rond die tijd, eind 2017, dat Macron ook begon te praten over het bouwen van een Europees leger.

Deze stappen deden velen denken dat Frankrijk probeerde zijn onafhankelijke tradities op het gebied van buitenlands beleid nieuw leven in te blazen, een beeld dat nog werd versterkt toen Macron eind 2019 aan The Economist vertelde dat de NAVO hersendood was geworden. Amerika nam later wraak op Frankrijk door het twee jaar later een miljardencontract voor kernonderzeeërs met Australië aan Frankrijk te ontfutselen om AUKUS op te richten. De uiteenlopende visies op buitenlands beleid tussen deze twee, in de vijf jaar van 2017-2021, waren duidelijk een trend geworden. Dat begon echter te veranderen nadat een half jaar later, begin 2022, de NAVO-Russische proxyoorlog in Oekraïne uitbrak, toen Frankrijk onmiddellijk op de Amerikaanse kar sprong door Rusland te sanctioneren en Oekraïne te bewapenen.

Dat was Macrons eerste grote fout op het gebied van buitenlands beleid, omdat het de perceptie in diskrediet bracht die hij vanaf 2017 probeerde op te bouwen, namelijk dat Frankrijk onder zijn leiding zijn onafhankelijke tradities op het gebied van buitenlands beleid zou doen herleven.

De achilleshiel van dit beleid was Afrika, waar Frankrijk bleef heersen over zijn voormalige imperiale onderdanen door middel van een ruwe vorm van neokolonialisme die hun sociaaleconomische ontwikkeling vertraagde. Er was niet veel dynamiek op dit front tot 2022-2023, nadat de respectieve patriottische militaire staatsgrepen in Burkina Faso en Niger samen de Sahel bevrijdden uit de “invloedssfeer” van Frankrijk, voordat Macron dit beleid had kunnen hervormen om dat preventief af te wenden.

Hierin ligt de tweede van zijn grote fouten op het gebied van buitenlands beleid, aangezien het niet behandelen van deze landen met het respect dat ze verdienen, met name door geen noodhulp aan te bieden om hen te helpen de binnenlandse crises te beheersen die werden veroorzaakt door de anti-Russische sancties van het Westen, uiteindelijk het einde van “Françafrique” betekende. In plaats daarvan had Frankrijk daar een echt onafhankelijk buitenlands beleid kunnen afkondigen om zijn historische invloed in de hedendaagse omstandigheden te behouden, waardoor het beter met Rusland had kunnen concurreren.

De paniek die de aftocht van Frankrijk uit de Sahel in Parijs veroorzaakte, bracht Macron ertoe om dit te compenseren door te proberen een “invloedssfeer” uit te bouwen in de zuidelijke Kaukasus met Armenië als middelpunt.

Om dat te bereiken probeerde zijn land, samen met de VS, Armenië weg te kapen uit de CSTO door valse percepties van de onbetrouwbaarheid van Rusland uit te buiten. Dit verhaal over informatieoorlog werd binnen de Armeense samenleving agressief gepromoot door de ultranationalistische diaspora-lobby in Frankrijk (Parijs) en de VS (Californië).

Hoewel dit succesvol was in de zin dat Armenië zijn deelname aan de CSTO bevroor en zich resoluut richtte op het Westen, van wie het nu “veiligheids garanties” wil, was het aantoonbaar een pyrrusoverwinning voor Frankrijk omdat het de betrekkingen met Turkije ruïneerde. Aangezien dat land een enorme invloed heeft in de islamitische wereld, kan het pro-Armeense beleid van Frankrijk worden beschouwd als de derde grote fout van Macron op het gebied van buitenlands beleid, omdat het een negatieve invloed heeft gehad op hoe moslims tegen Frankrijk aankijken.

De vierde fout betrof zijn dreigement eind februari om een conventionele militaire interventie uit te voeren in Oekraïne, die volgens hem zou kunnen plaatsvinden rond Kiev en/of Odessa in het geval dat Rusland ergens later dit jaar een doorbraak bereikt over de frontlinies. De reden waarom dit als een grote fout op het gebied van buitenlands beleid kan worden beschouwd, is dat het direct de diepe verdeeldheid binnen de NAVO over dit scenario blootlegde, nadat veel leiders zijn roekeloze bewering dat het “niet kan worden uitgesloten” hadden veroordeeld.

Hij dacht klaarblijkelijk dat de Westerse elite en hun samenleving de presentatie van Frankrijk als extreem havikistisch ten opzichte van Rusland zou aanspreken, maar uiteindelijk gebeurde precies het tegenovergestelde nadat ze met afschuw hadden gereageerd. In plaats van op een leider te lijken, leek Frankrijk op een ongeleid projectiel dat door een misrekening de Derde Wereldoorlog dreigde te ontketenen, waarbij sommigen zich zorgen maakten dat Macrons beruchte ego eindelijk een gevaar voor iedereen aan het worden was. Deze nieuwe perceptie bracht Frankrijk begrijpelijkerwijs in diskrediet bij zijn bondgenoten.

En tot slot, de vijfde en laatste grote fout op het gebied van buitenlands beleid tot nu toe was toen Macron zijn piloten in Jordanië opdracht gaf om enkele raketten te onderscheppen die Iran op Israël afvuurde als vergelding voor de bomaanslag op zijn consulaat in Damascus. Daarmee gaf hij Frankrijk de doodsteek voor zijn soft power in de islamitische wereld, waaraan hij zo hard had gewerkt om die te verbeteren na zijn diplomatieke interventie in Libanon eind 2017. Door openlijk de kant van Israël te kiezen, riskeert Macron ook de toorn van Franse moslims.

Deze bevolkingsgroep is gemakkelijk te mobiliseren en heeft een staat van dienst in het ontwrichten van de samenleving met de grootschalige protesten die hun gemeenschapsleiders door de jaren heen onder verschillende voorwendselen hebben georganiseerd. Als burgers vormen ze ook een belangrijk stemblok, wat zijn mogelijkheden om een opvolger te benoemen als zijn tweede termijn in 2027 afloopt, sterk zou kunnen belemmeren. Franse moslims zouden op andere kandidaten kunnen stemmen en zo de kans verkleinen dat Macrons voorkeurskandidaat de tweede ronde haalt.

Macrons spree van grote fouten op het gebied van buitenlands beleid is misschien niet alleen aan hem persoonlijk te wijten, maar kan ook op zijn minst gedeeltelijk worden toegeschreven aan systemische factoren. De Valdai Club publiceerde een studie over “Crafting National Interests: How Diplomatic Training Impacts Sovereignty” gepubliceerd, waarin wordt gesteld dat de hervormingen die onder zijn regering zijn doorgevoerd, de rol van nationale diplomatieke tradities dreigen te verminderen. Praktisch gezien veranderen nationale functionarissen in mondiale functionarissen, of in feite in marionetten van de VS.

Want hoewel Macron het laatste woord heeft over het buitenlands beleid, wordt hij ook geadviseerd door diplomatieke experts over de best mogelijke aanpak om de Franse belangen in een bepaalde situatie te bevorderen. In plaats van deze belangen als nationale belangen te zien, zoals ze al vroeg in zijn presidentschap deden tijdens de Libanese crisis van 2017 voorafgaand aan zijn hervormingen van begin 2022, het jaar waarin alles bergafwaarts begon te gaan, begonnen ze ze te zien als onlosmakelijk verbonden met die van het Collectieve Westen. Dit kwam neer op een overdracht van soevereiniteit.

Het eindresultaat was dat Frankrijk zich enthousiast aansloot bij de proxyoorlog van de NAVO tegen Rusland, zijn “invloedssfeer” in de Sahel verloor, de betrekkingen met Turkije (die al verzwakt waren door eerdere controverses van Macron) verpeste door een alliantie aan te gaan met Armenië, het vertrouwen van de NAVO-bondgenoten verloor door details te onthullen over hun geheime debatten over een conventionele interventie in Oekraïne, en zichzelf in diskrediet gebracht tegenover alle moslims door openlijk de kant van Israël te kiezen tegen Iran toen het de inkomende raketten van dat land boven Jordanië neerschoot.

In dit tempo is er geen geloofwaardige kans meer dat Frankrijk zijn onafhankelijke tradities op het gebied van buitenlands beleid nieuw leven inblaast na de vijf grote fouten op het gebied van buitenlands beleid die Macron de afgelopen twee jaar heeft gemaakt. Hij heeft de reputatie van zijn land zulke schade toegebracht dat die onmogelijk te herstellen is zolang hij aan de macht blijft. Nog erger is dat hij thuis een wespennest aan het maken is door het risico te lopen op meer onrust onder moslims over zijn hardcore pro-Israël beleid, wat allemaal een slecht voorteken is voor de toekomst van Frankrijk in de komende jaren.

Gerelateerd (berichten in dit archief):