Afrika |
18 september 2023
Bron: Andrew Korybko 
substack 16 september 2023 ~~~

Frankrijk wordt gedwongen om te reageren op de laatste ontwikkelingen van patriottische militaire coups en de nieuwe pragmatische reactie van de VS, meest recentelijk in Niger. In het laatste geval werden de militaire activiteiten daar hervat nadat Nuland een deal had gesloten met de junta. De regering kan uit wanhoop proberen de regio te destabiliseren of zich pragmatisch aan alles aanpassen door veel redelijker te reageren, zoals ze een paar weken geleden liet zien na de coup in Gabon.

De bijna afgelopen twee maanden sinds de patriottische militaire staatsgreep in Niger eind juli werden gekenmerkt door onzekerheid omdat de junta zich schrap zette voor een door Frankrijk gesteunde invasie van de Nigeriaanse ECOWAS, terwijl het Westen zich schrap zette voor het volledige uitschakeling van haar invloed in die geostrategische staat. Tot nu toe is geen van beide gebeurd en ontvouwt zich een milde mix van deze twee scenario’s. Er wordt nog steeds regionale druk op de junta uitgeoefend terwijl de Franse invloed afneemt, maar er is geen oorlog geweest en de Amerikaanse invloed blijft.

De topcommandant van de Amerikaanse luchtmacht voor Europa en Afrika onthulde eerder deze week dat zijn land onlangs zijn inlichtingen- en bewakingsmissies in Niger heeft hervat als gevolg van onderhandelingen met de militaire autoriteiten, nadat deze direct na de staatsgreep van deze zomer grotendeels waren stopgezet. Deze ontwikkeling zou niet als een verrassing moeten komen voor degenen die aandacht hebben besteed aan de reis van waarnemend viceminister van Buitenlandse Zaken Victoria Nuland naar Niamey begin augustus. Hier zijn drie relevante analyses om anderen op de hoogte te brengen:

Om het gedetailleerde inzicht dat in deze stukken wordt gedeeld te vereenvoudigen: de VS heeft zich flexibel aangepast aan de nieuwste multipolaire trends die West-Afrika overspoelen door op pragmatische wijze een deal te sluiten met de junta waarbij de dreigende invasie wordt afgeblazen in ruil voor het behoud van de twee dronebases van de VS. De nieuwe militaire autoriteiten kunnen dan geleidelijk de Franse invloed uit hun land verdringen, maar de VS zullen hen niet toestaan om de “Democratische Veiligheidsdiensten” van Rusland te vragen via Wagner of andere dergelijke groepen.

Deze speculatieve regeling zou de eerder beschreven status quo kunnen verklaren en verklaart overtuigend waarom de junta er zojuist mee heeft ingestemd dat de VS hun militaire activiteiten in het land mogen voortzetten. De VS kunnen hun macht consolideren en tegelijkertijd een grotere oorlog afwenden, terwijl de VS profiteren van het veiligstellen van de toekomst van hun bases in deze regio en het beperken van de Russische invloed. De voor de hand liggende wild card is echter Frankrijk, dat steeds wanhopiger wordt.

De patriottische militaire staatsgreep in Niger verraste de beleidsmakers en is de laatste klap voor hun hegemoniale beleid in West-Afrika, maar alles wordt nog erger gemaakt doordat de VS de moeilijkheden van Frankrijk uitbuit om hun eigen invloed in de traditionele sfeer van Parijs te verankeren en mogelijk zelfs uit te breiden. Washington doet dat door een pragmatische deal te sluiten met de junta, hetgeen weleens een precedent kan worden voor regelen van zijn banden met andere landen in de regio, vooral die met militaire regeringen.

Deze dynamiek kan ertoe leiden dat Frankrijk uit wanhoop probeert de regio te destabiliseren om zijn verloren invloed terug te winnen, vandaar het voortdurende risico dat het ECOWAS probeert om te kopen voor een invasie onder leiding van Nigeria of dat het misschien zelfs op eigen houtje ingrijpt als laatste redmiddel. De VS kunnen ook groen licht geven voor beide operaties in het geval dat de onderhandelingen met Niger abrupt aflopen, om nog maar te zwijgen over hun reactie als de junta eist dat het het land verlaat, zoals het Frankrijk officieel heeft opgedragen te doen.

De andere mogelijke actie die Parijs zou kunnen ondernemen is het herzien van haar regionale strategie door een voorbeeld te nemen aan Washington en pragmatisch te reageren op patriottische militaire coups, of nog beter vanuit haar perspectief, door de situatie proactief zo te sturen dat ze preventief worden afgewend. Het eerste deel van dit voorstel is al te zien in Gabon, nadat de junta daar zojuist heeft ingestemd om de militaire samenwerking met Frankrijk geval per geval te hervatten.

Als Frankrijk besluit om de zaken om te gooien, dan zou het rechtvaardigere partnerschappen kunnen voorstellen met die Afrikaanse landen waar het nog invloed heeft in een poging om het opkomende anti-imperialistische sentiment daar onder controle te krijgen. Dat zou tastbare voordelen moeten opleveren voor de meerderheid van de bevolking, om de basis onder de bevolking weg te nemen waarop de recente golf van patriottische militaire coups is gemotiveerd. Het is onwaarschijnlijk dat dat zal lukken, omdat het zeer ongemakkelijke compromissen van Parijse kant met zich meebrengt.

Het punt is echter dat Frankrijk gedwongen is om te reageren op de laatste ontwikkelingen van patriottische militaire coups en de nieuwe pragmatische reactie van de VS, meest recentelijk in Niger, waar de militaire activiteiten werden voortgezet nadat Nuland een deal had gesloten met de junta. De VS kunnen ofwel uit wanhoop proberen de regio te destabiliseren, of zich pragmatisch aan alles gaan aanpassen door veel redelijker te reageren, zoals ze een paar weken geleden lieten zien na de staatsgreep in Gabon.

Gerelateerd (berichten in dit archief):