Afrika |
14 september 2023
Bron: Bharat Dogra 
Global Research, 13 september 2023 ~~~

De Sahel-regio in Afrika heeft de afgelopen tijd te maken gehad met een van de ergste noodsituaties ter wereld, veroorzaakt door geweld, onveiligheid, honger en ontbering. De recente crisis in Niger en de kans op escalatie ervan hebben de situatie nog verergerd die toch al bol stond van de sudderende spanningen in verschillende landen in deze regio.

De problemen in deze regio zijn gestaag toegenomen sinds de gebeurtenissen in 2011-12 in een belangrijk buurland, Libië. Libië was het meest welvarende en olierijke land in de regio en werd decennialang geregeerd door het regime van Muammar Kadhafi, die misschien niet voor democratie in zijn land heeft gezorgd, maar wel voor een lange periode van stabiliteit. Hij zorgde goed genoeg voor zijn volk, zoals blijkt uit het feit dat Libië onder zijn bewind de top van de Human Development Index in Afrika kon halen. De welvaart van Libië bood ook verschillende migranten uit Sahellanden goede mogelijkheden om te verdienen.

De VS en andere westerse landen hadden echter ernstige beschuldigingen tegen Kadhafi met betrekking tot terroristische daden. De juiste weg vooruit zou zijn geweest om dit te onderzoeken in een transparant en open forum waar zowel de beschuldigingen als de verdediging konden worden gehoord en vervolgens op basis daarvan passende actie kon worden ondernomen.

Wat er feitelijk gebeurde was dat de VS, het VK en Frankrijk samenwerkten om rebellen in Libië te helpen om de omstandigheden voor een burgeroorlog te creëren die vervolgens leidde tot de marteling en moord op Khadafi. Minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton verklaarde met onverholen arrogantie: “We kwamen, we zagen, hij stierf.”

Men probeerde de westerse gewapende interventie te rechtvaardigen door te beweren dat anders een groot aantal burgers zou zijn afgeslacht. Dit standpunt werd toen echter al in twijfel getrokken en deze twijfel werd later bevestigd. Een commissie Buitenlandse Zaken van het Britse Lagerhuis vond dat dit “niet werd ondersteund door het beschikbare bewijs”, dat “de dreiging voor de burgers werd overschat” en dat de rebellen zelf sterk vertegenwoordigd waren door sektarische elementen die ook werden beschuldigd van betrokkenheid bij bloedbaden en wreedheden.

De moord op Kadhafi werd niet gevolgd door nieuwe stabiliteit in Libië, maar door langdurige omstandigheden van het type burgeroorlog waarin verschillende rivaliserende krachten elkaar bevochten en door anderen als hun proxies werden gebruikt. Ontbering en slavenhandel werden gemeld in een land dat eerder de hoogste indicatoren voor menselijke ontwikkeling in Afrika had. Obama was het er voor zijn vertrek over eens dat het (de Libische interventie door de VS en zijn bondgenoten) niet had gewerkt en dat het had geleid tot het creëren van een “puinhoop”. Dit is in lijn met de trend van westerse leiders om hun fouten te laat en te weinig toe te geven.

In een veel eerdere fase was er veel kritiek geuit op het feit dat de door de VS geleide westerse mogendheden onder het mom van humanitaire interventie in feite hadden geprobeerd om een regimewisseling door te voeren, maar deze kritiek, die grotendeels afkomstig was uit het Mondiale Zuiden, werd destijds door het Westen genegeerd. In feite waren zelfs leiders van bepaalde mensenrechtenorganisaties in het westen een groot voorstander van deze regimewisseling, die de lokale bevolking enorm veel leed heeft berokkend.

Zelfs nu na tien jaar zijn het bestuur en de essentiële taken van de regering zwaar getroffen doordat het land verdeeld is tussen oosterse en westerse regimes. In een tijd van klimaatverandering waarin beschermende maatregelen nodig zijn, heeft een dergelijke verstoring van de regeringsfuncties geleid tot steeds meer ellende en zelfs vandaag, terwijl dit geschreven wordt, verwoesten enorme overstromingen Libië, waarbij meer dan 5000 doden worden gevreesd en duizenden mensen als vermist worden opgegeven, en dit verlies aan levens zou veel minder zijn geweest als essentiële beschermende taken niet waren verwaarloosd.

Ondertussen moesten de mensen uit de Sahellanden die als gastarbeiders hun brood verdienden in Libië terugkeren, waardoor de last in hun dorpen, die toch al te lijden hadden onder grote ontberingen, nog zwaarder werd. Bovendien keerden ook huursoldaten terug met hun wapens en was er een grote hausse in illegale wapenhandel. Dit alles leidde tot meer geweld en ontbering in de Sahellanden.

Dit komt overeen met de geschiedenis van de Sahelregio, waar vooral de koloniale heerschappij van Frankrijk verantwoordelijk was voor veel van de uitbuiting en ontbering van deze regio en haar bevolking. Zelfs nadat deze regio formeel vrij werd van koloniale overheersing, bleven machtige agro-industriële bedrijven floreren op manieren die de ellende van de mensen vergrootten. Commerciële exportgewassen werden in veel gebieden verbouwd, waarbij de lokale voedsel- en bestaansbehoeften werden verwaarloosd. Dit leidde tot zeer onrechtvaardige situaties, zoals groenten en fruit die in grote hoeveelheden uit deze regio werden geëxporteerd, terwijl een groot deel van de Sahel leed onder hongersnoodachtige omstandigheden.

De neokoloniale elites worden door de voormalige koloniale meesters gebruikt om hun belangen te blijven nastreven, geholpen door speciale regelingen om de valuta van vrije landen nauw te koppelen aan de Franse of Europese valuta. Hoewel de Fransen veiligheid en hulp hebben beloofd, zijn deze beloften niet op een bevredigende manier nagekomen, wat heeft geleid tot toenemende ontevredenheid over de Franse militaire aanwezigheid in de Sahel-regio.

Bovendien kan de veiligheidssituatie verslechteren door de toenemende rivaliteit tussen de grote mogendheden. Nu de westerse landen en Rusland steeds vijandiger tegenover elkaar komen te staan, neemt de kans toe dat dit op steeds meer plaatsen tot proxy-oorlogen leidt en de Sahel-regio kan zo’n plaats zijn. Dit zou zeer ongelukkig zijn aangezien de Sahel-regio al onder zoveel geweld en conflicten heeft geleden.

Met de verscherping van de klimaatverandering wordt honger in veel delen van Afrika een ernstig probleem en verergert ook de bestaansonzekerheid op het platteland. Rivaliteit tussen supermachten die wordt uitgevochten via proxies kan leiden tot een verergering van deze problemen en moet dus duidelijk worden vermeden.

Als we de situatie van de afgelopen eeuw overzien, dan zijn imperialisme en neokolonialisme de grootste oorzaak geweest van de grote nood onder de mensen in de Sahel.

Als er omstandigheden gecreëerd kunnen worden waarin de mensen in de Sahelregio in vrede en zonder gestoord te worden door grote mogendheden van buitenaf hun hulpbronnen en vaardigheden optimaal kunnen gebruiken voor duurzame ontwikkeling, dan zal hun ellende aanzienlijk en duurzaam afnemen.

Bharat Dogra is erevoorzitter van de Campaign to Save Earth Now. Zijn recente boeken zijn Planet in Peril, Man over Machine en Protecting Earth for Children.

Gerelateerd (berichten in dit archief):