Oekraïne,oost-Europa |
9 april 2023
Bron: Andrew Korybko
korybko.substack.com 6 april 2023 ~~~

Het bezoek van Zelensky is bedoeld om het verloop van de proxy-oorlog tussen de NAVO en Rusland in de komende drie maanden vorm te geven in de aanloop naar de top van het blok begin juli. De rol van Warschau in de komende gebeurtenissen zal van grote invloed zijn op wat Kiev doet tijdens dit cruciale moment in dat conflict, vandaar de timing waarmee de Oekraïense leider besloot zijn ambtgenoot te ontmoeten. Maar hoe zorgvuldig Zelensky alles ook plant, hij zou er nog steeds niet in kunnen slagen het tij van zijn kant te keren.

Symboliek en inhoud

Zelensky’s eerste staatsreis naar Polen sinds het begin van Ruslands speciale operatie vorig jaar vond eerder deze week plaats, bij welke gelegenheid hij werd onderscheiden met de hoogste burgerlijke eer van zijn gastland, de Orde van de Witte Adelaar. Zijn bezoek vond plaats op een cruciaal moment in de proxy-oorlog tussen de NAVO en Rusland, en dat geeft een element van intrige, evenals de symboliek ervan. Dit stuk zal dus het bovenstaande analyseren om het belang van Zelenski’s laatste reis beter te begrijpen.

De laatste militair-strategische dynamiek

Om te beginnen verklaarde de NAVO-chef medio februari dat zijn blok in een zogenaamde “logistieke race”/”uitputtingsslag” met Rusland zit, die Moskou aan het winnen is, zoals blijkt uit zijn aanhoudende militaire veerkracht en Zelenski’s opmerking eind vorige maand dat de munitie opraakt. Wagner-oprichter Prigozhin claimde onlangs ook de overwinning in de Slag om Artyomovsk/”Bakhmut” nadat zijn groep het administratieve centrum van die stad had veroverd, wat een beleidsombuiging van de Oekraïense leider tot gevolg had.

Eind februari zei hij nog dat zijn troepen dat gebied misschien zouden verlaten als hun verliezen daar onredelijk zouden worden, maar vorige maand zei hij tegen CNN dat verlies van die stad ertoe zou kunnen leiden dat Rusland door de rest van Donbass zou trekken. Zelensky bouwde vervolgens voort op deze voorspelling om iets meer dan een week geleden te waarschuwen dat hij in binnen- en buitenland onder druk zal worden gezet om een “compromis” met Moskou te sluiten als dat gebeurt, maar nu is hij teruggevallen op zijn eerdere standpunt nadat hij het publiek op voorhand op een mogelijke terugtrekking had gewezen.

Het valt nog te bezien wat er uiteindelijk zal gebeuren, maar het lijdt geen twijfel dat de militair-strategische dynamiek in het voordeel van Rusland is. Dit is geen wishful thinking, maar gebaseerd op de vernietigende details in het rapport van de Washington Post van midden vorige maand over hoe slecht de troepen van Kiev het doen. Met deze grotere context in gedachten, is het duidelijk dat Zelensky’s laatste reis naar Polen werkelijk plaatsvond op een cruciaal moment in dit conflict.

De feitelijke Pools-Oekraïense Confederatie

Wat de symboliek betreft: Polen is een van de belangrijkste bondgenoten van Oekraïne, zozeer zelfs dat die twee vorig jaar mei tijdens het bezoek van president Duda aan Kiev hun wederzijdse intentie verklaarden om uiteindelijk alle grenzen tussen hen op te heffen. Dit heeft ertoe geleid dat zij geleidelijk in een de facto confederatie zijn opgegaan, wat het geopolitieke project van Polen bevordert om zijn verloren gewest te herstellen in het streven naar zijn grote strategische doel om opnieuw een grote mogendheid te worden.

Zelensky’s herbevestiging van hun wederzijdse intentie om alle grenzen tussen hen op te heffen tijdens zijn laatste reis naar Polen bevestigt deze inschatting, net als het pleidooi van een neo-conservatieve lobbyist voor dat geopolitieke project in een recent artikel voor het invloedrijke tijdschrift Foreign Policy. Om de status van Oekraïne als de facto protectoraat van zijn land te legitimeren, verklaarde Duda dat Warschau extra veiligheidsgaranties voor zijn buurland wil in de aanloop naar de volgende NAVO-top deze zomer.

Pools-Oekraïense problemen

Want hoezeer deze twee ook hun landen geleidelijk willen samenvoegen tot een de facto confederatie, er blijven nog enkele zeer ernstige obstakels in hun weg. Om te beginnen is er natuurlijk de kwestie van de financiering van dit geopolitieke project, die Polen zich niet kan veroorloven. Ten tweede walgen de Polen van Oekraïnes verheerlijking van Hitlers fascistische genocidale collaborateur Bandera. Hoe meer de Poolse staat dit tolereert, ondanks zijn occasionele retoriek ter verdediging van de historische waarheid, hoe woedender de gemiddelde Pool wordt.

De derde belemmering voor dit geopolitieke project is het groeiende anti-establishment sentiment in Polen, dat ertoe zou kunnen leiden dat de Confederatiepartij bij de verkiezingen van dit najaar zoveel stemmen wint dat de regeringspartij gedwongen wordt met hen een regeringscoalitie te vormen. Dat resultaat zou deze plannen in de war kunnen sturen en de uitvoering ervan voor onbepaalde tijd kunnen vertragen, vooral als de Confederatie een manier vindt om de vereiste financiering en/of veiligheidsgaranties te blokkeren.

De vooruitzichten van een Poolse militaire interventie

Er kan echter nog veel gebeuren vóór de volgende verkiezingen, waaronder een Poolse militaire interventie in Oekraïne. Haar ambassadeur in Frankrijk dreigde eind vorige maand: “Als Oekraïne zijn onafhankelijkheid niet verdedigt, hebben wij geen andere keuze dan ons in het conflict te mengen. Onze fundamentele waarden, die de hoeksteen vormen van onze beschaving, onze cultuur zullen fundamenteel in gevaar komen, dus we hebben geen keus.” Hoewel de ambassade zei dat zijn woorden uit hun verband waren gerukt, was de bedoeling duidelijk.

Rusland waarschuwt al geruime tijd voor dit scenario, dat een ongekende escalatie in de proxy-oorlog van de NAVO tegen het land zou kunnen betekenen, omdat Polen officieel lid is van dat blok waarvan de landen wederzijdse defensieverplichtingen tegenover elkaar hebben. Een Poolse interventie zou dus voor die anti-Russische alliantie als springplank kunnen dienen om haar rol in dit conflict formeel te maken, vooral in het geval dat Polen zijn “eenwording” met Oekraïne aankondigt en het land onder hun paraplu brengt.

Hoewel deze opeenvolging van gebeurtenissen speculatief blijft, is zij niettemin gebaseerd op een feitelijke basis zoals tot dusver in dit stuk is uiteengezet, vooral gezien de nadelige militair-strategische voortekenen die een schaduw werpen over Zelensky’s laatste reis naar Polen. Daarop terugkomend en rekening houdend met de woorden van de Poolse ambassadeur in Frankrijk en met het feit dat de leiders van deze twee landen hun wens hebben bevestigd om alle grenzen tussen hen op te heffen, moeten waarnemers de mogelijkheid dat dit gebeurt niet uitsluiten.

Scenario Variabelen

In feite zou dit heel goed kunnen gebeuren vóór de volgende verkiezingen in de herfst, indien de inname van Artjomovsk door Rusland zou leiden tot het oprollen van de rest van Donbass, zoals Zelensky eerder voorspelde, wat Polen zou kunnen aanzetten tot ingrijpen in overeenstemming met de voorwaarden die zijn ambassadeur in Frankrijk heeft gesteld. De enige variabelen die dit scenario geloofwaardig zouden kunnen tegenwerken, zijn dat Rusland slechts mondjesmaat vooruitgang blijft boeken op het terrein of dat Kiev instemt met een staakt-het-vuren met Moskou in afwachting van de hervatting van de vredesbesprekingen.

De kansen van het eerste scenario zouden kunnen worden versterkt door een golf van moderne westerse wapens naar Oekraïne, terwijl de kansen van het tweede scenario zouden kunnen worden verminderd doordat Polen alle steun belooft die Kiev nodig heeft om zich door de omstandigheden niet gedwongen te voelen om met Rusland te onderhandelen. Daarin ligt waarschijnlijk het doel van Zelensky’s laatste reis naar Polen, namelijk precies nagaan wat Warschau in dit opzicht zou kunnen bieden om beter te kunnen beoordelen of het de moeite waard is om dit serieus te overwegen tijdens dit cruciale moment in het conflict.

Herbeoordeling van Duda’s eis aan de NAVO

Duda liet begin februari in een interview met Le Figaro doorschemeren dat hij vreesde dat Frankrijk zou kunnen proberen een staakt-het-vuren te bemiddelen, het scenario daarvan zou kunnen worden bevorderd door Macrons huidige reis naar China, wiens 12-punten vredesplan vorige maand door president Poetin werd geprezen tijdens het bezoek van zijn ambtgenoot aan Moskou. De politieke dynamiek van dit conflict is daarom vanuit het gezamenlijke perspectief van Kiev en Warschau net zo nadelig als de militair-strategische, want beide wijzen op een naderend staakt-het-vuren.

Met deze constatering krijgt de eis van Duda dat de NAVO Oekraïne meer veiligheidsgaranties moet geven nog meer context. Zijn verklaring kan nu worden geïnterpreteerd als een hint naar een aanstaande Poolse militaire interventie (ongeacht of deze wordt voorafgegaan door de bekrachtiging van hun confederatie) of als een suggestie dat deze garanties binnenkort kunnen worden uitgebreid om Kiev te verzekeren van de blijvende steun van dat blok in het geval dat het door de omstandigheden wordt gedwongen in te stemmen met een staakt-het-vuren met Rusland (ongeacht wie daarin zou kunnen bemiddelen).

Oekraïnes komende tegenoffensief

De wens van Duda dat dit ergens in de komende drie maanden voor de NAVO-top van begin juli gebeurt, geeft een concrete deadline aan zijn eis, die samenvalt met het verwachte tegenoffensief van Kiev. Het eerder geciteerde rapport van de Washington Post tempert de verwachtingen over het succes daarvan, evenals de laatste beoordeling van de voormalige commandant van de Poolse landmacht. Waldemar Skrzypczak vertelde vooraanstaande Poolse media dat Oekraïne “er niet klaar voor is” en dat “het nu tijd is voor politici.”

Cynici die zouden kunnen beweren dat deze gepensioneerde functionaris niet beschikt over nauwkeurige informatie over de militair-strategische dynamiek van het conflict, moeten worden herinnerd aan wat de zittende chef van de generale staf van de Poolse strijdkrachten generaal Rajmund Andrzejczak eind januari vertelde aan publiek gefinancierde media. Hij waarschuwde dat de tijd dringt voor Kiev, bevestigde dat de militaire macht van Rusland nog steeds formidabel is en uitte zijn ernstige bezorgdheid dat Oekraïne uiteindelijk zou kunnen worden verslagen.

Ondanks deze trieste analyse van Polen’s hoogste militaire functionaris, die ontegenzeggelijk in een positie verkeert om de meest actuele geheime informatie over de NAVO-Russische proxy-oorlog in Oekraïne te ontvangen, zal Kiev waarschijnlijk hoe dan ook zijn geplande tegenoffensief uitvoeren. Dat zal op zijn beurt van invloed zijn op de vraag of Polen hun de facto confederatie formaliseert en/of militair ingrijpt ter ondersteuning, welke veiligheidsgaranties de NAVO Kiev precies zou kunnen geven, en of er een staakt-het-vuren wordt bereikt vóór de zomertop van het blok.

Concluderende gedachten

Dit inzicht leidt tot de conclusie dat Zelensky’s laatste reis naar Polen superbelangrijk was, omdat zij het verloop van de NAVO-Russische proxyoorlog in de komende drie maanden moet bepalen. De rol van Warschau in de komende gebeurtenissen zal krachtig beïnvloeden wat Kiev doet tijdens dit cruciale moment in dat conflict, vandaar de timing waarmee de Oekraïense leider besloot zijn ambtgenoot te ontmoeten. Maar hoe zorgvuldig Zelensky alles ook plant, hij zou nog steeds kunnen falen in het keren van het lot van zijn kant.

Gerelateerd (berichten in dit archief):