Bron: Angelo Cardona covertactionmagazine 16 april 2021 (EN) cubanoypunto 18 april 2021 (SP)~~~
Washington heeft aan het verwoestende conflict in Colombia, dat teruggaat tot het tijdperk van La Violencia in de Tweede Wereldoorlog, lange tijd aangewakkerd.
Colombia heeft te kampen met een van de langste gewapende conflicten ter wereld. In 2016 werd in Havana (Cuba) een vredesakkoord getekend tussen de Colombiaanse strijdkrachten en de groep opstandelingen, De Revolutionaire Strijdkrachten van Colombia (Volksleger of FARC), om een einde te maken aan de meer dan 50 jaar durende gewapende burgeroorlog.[1]
Ondanks deze historische gebeurtenis gaat het geweld in het land onophoudelijk door.[2] De New York Times meldde in een voorpagina-artikel op zaterdag 27 maart dat “afgelegen steden zoals Puerto Cachicamo nog niet de scholen, klinieken en banen hebben gezien die de regering in het [vredes]akkoord heeft beloofd. Duizenden dissidente FARC-strijders zijn teruggekeerd naar de strijd, of hebben hun wapens nooit neergelegd, en vechten met rivalen om de controle over illegale markten. Massamoorden en gedwongen verhuizingen zijn weer aan de orde van de dag.”[3]
Het artikel in de Times ging verder in detail in op hoe de Colombiaanse regering een rebellenkamp had gebombardeerd in een poging om “een hooggeplaatste dissidente FARC-leider uit te schakelen die bekend stond onder de schuilnaam Gentil Duarte.” Er bleken zich veel jongeren in het kamp te bevinden en ten minste twee kinderen onder de 16 jaar werden gedood.[4]
Het ontstaan van het Colombiaanse gewapende conflict
Als gevolg van de rivaliteit tussen de Conservatieve en Liberale partijen van Colombia, werd de Liberale leider Jorge Eliécer Gaitan op 9 april 1948 in de straten van Bogotá vermoord.
Deze gebeurtenis, bekend als El Bogotazo, luidde een 10 jaar durende periode van geweld in, die “La Violencia” werd genoemd.[5] In die jaren verloren bijna 200.000 mensen het leven.[6]
In 1958 werd een nieuwe politieke structuur opgesteld waarbij de politieke leiders van de partijen overeenkwamen om de macht te rouleren als onderdeel van een coalitieregering die bekend stond als het Nationaal Front. Deze overeenkomst hielp om enige politieke stabiliteit in het land te brengen. [7]
Een van de minder positieve aspecten van de vorming van dit Nationaal Front was dat het het politieke systeem afsloot voor nieuwe politieke krachten en als gevolg daarvan werden veel gemeenschappen, met name boeren, buitengesloten, waardoor revolutionaire groepen en guerrilla’s ontstonden.
Guerrilla opstand
Het ontstaan van de guerrilla in Colombia wordt onder meer toegeschreven aan de sociaal-economische uitsluiting en het gebrek aan ruimte voor vrije politieke participatie. Van de guerrilla’s die in het midden van de 20e eeuw ontstonden, zijn de Revolutionaire Strijdkrachten van Colombia (FARC-EP), evenals het Nationaal Bevrijdingsleger (ELN), het Volksbevrijdingsleger (EPL) en de 10 April Beweging (M-19) de meest prominente in Colombia.
Elk van deze groepen houdt er linkse idealen op na die zijn ontstaan als gevolg van historische omstandigheden en zij hebben specifieke werkwijzen ontwikkeld.
In de beginjaren ontstonden deze guerrilla’s als gevolg van politieke en sociaal-economische frustratie, politieke corruptie en enorme sociale ongelijkheid.
De meest beruchte guerrillaorganisatie in het land is de FARC-EP, die in 1964 werd opgericht als een zelfverdedigingsgroep voor boeren met een marxistisch-leninistische ideologie. Manuel Marulanda Veléz, alias “tirofijo”, leidde de guerrillagroep aanvankelijk in een gebied van het district Guaitania in het departement Tolima dat bekend staat als de “Republiek Marquetalia”.
De FARC propageerde landhervormingen en een socialistische economie naar Cubaans model, die industrieën zou nationaliseren en de opbrengsten zou gebruiken om gratis onderwijs en gezondheidszorg voor de massa’s te financieren.
Vijandig gezind aan dit beleid, stuurden de regeringen van Kennedy en Johnson militaire en politie-adviseurs met ervaring in het bestrijden van de linkse Hukbalahap op de Filippijnen om de binnenlandse veiligheidsinfrastructuur van Colombia te ontwikkelen.
In het begin van de jaren zestig moedigden CIA-adviseurs de lancering aan van Plan Lazo en Operatie Marquetelia, agressieve schoonmaakoperaties gericht tegen de FARC waarbij de verhouding tussen gedode guerrilla’s en veiligheidstroepen zeven-tegen-twee was.[8]
Halverwege de jaren zeventig had de CIA meer dan 7,8 miljoen dollar aan politiehulp aan Colombia verstrekt, terwijl veel Colombiaanse legerofficieren in de beruchte Amerikaanse legerschool van de Amerikanen (ook bekend als School van de Moordenaars) werden opgeleid in geavanceerde anti-oproermethodes.[9] Dit droeg bij aan grotere wreedheden op het gebied van de mensenrechten en verscherpte het conflict.
Opkomst van paramilitairen
Paramilitairen zijn extreem-rechtse groeperingen die hun oorsprong vinden in de uitvaardiging van Wet 48 van 1968, waarmee de Colombiaanse Staat de privatisering bevorderde van de gewapende strijd in de handen van burgers die beschermd werden door de belangen van de regionale elites. De meest representatieve groepering van het paramilitarisme in Colombia is de Verenigde Zelfverdediging van Colombia (AUC).
De AUC is tussen 2003 en 2006 ontbonden als gevolg van een demobilisatieproces dat werd gestimuleerd door toenmalig president Álvaro Uribe Vélez. Sommige groepen die niet bij het demobilisatieproces betrokken waren, vormden echter wat nu bekend staat als de criminele bendes (BACRIM).
Drugshandel
In de jaren ’90 werd Colombia de eerste producent van cocabladeren ter wereld. De deelname van de FARC-EP aan de drugshandel heeft te maken met het productieproces van deze drug.
De guerrilla’s financierden zichzelf uit de vergoeding voor bescherming van illegale landbouw, de belasting op laboratoria en het gebruik van clandestiene smokkelroutes.
Midden in het gewapende conflict heeft de drugshandel dus gediend als financieringsmiddel voor zowel de guerrilla’s als de zelfverdedigingstroepen.[10]
Er zij op gewezen dat de drugskartels lange tijd geallieerd zijn geweest met politiek rechts in Colombia omdat zij zich verzetten tegen de politieke agenda van de FARC, met name tegen haar bevordering van landhervormingen.
De Amerikaanse regering is op haar beurt vaak zeer selectief geweest in het aanpakken van de drugshandel, en heeft soms samengewerkt met bekende drugshandelsgroepen zoals de AUC, waarvan Carlos Castaño, de oprichter, verklaarde dat 70 procent van de inkomsten van zijn groep uit drugs kwam.
Castaño was nauw verbonden met het machtige drugshandelkartel Henao-Montoya en werd in september 2002 door het Amerikaanse ministerie van Justitie aangeklaagd en beschuldigd van het verhandelen van meer dan 17 ton cocaïne.[11]
Het Colombiaanse leger
Het Colombiaanse leger is een van de belangrijkste actoren geweest in het gewapende conflict. In het zogenaamde “False Positives”-schandaal in Colombia werden burgers vermoord door leden van het leger. De burgers werden geïdentificeerd als guerrilla’s die tijdens gevechten waren gedood, in een poging om het aantal gedode strijders op te voeren, zodat soldaten financieel beloond werden.
Het schandaal brak uit nadat de lichamen van niet-geïdentificeerde rebellenstrijders op verschillende plaatsen in Colombia waren gevonden en als vermist waren opgegeven in Soacha, een stad ten zuiden van Bogotá. De meeste buitengerechtelijke executies vonden plaats van 2002 tot 2008, onder voormalig president Uribe.
Amerikaanse militaire hulp aan Colombia is bekritiseerd door mensenrechtenactivisten voor het helpen van eenheden die buitengerechtelijke moorden pleegden in Colombia.
In 2000, toen het Amerikaanse Congres het miljarden dollar kostende hulppakket aan Colombia goedkeurde dat bekend staat als Plan Colombia, stelde het mensenrechtenvoorwaarden op die door de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken als vervuld moesten worden verklaard voordat een bepaald percentage van de militaire hulp kan worden vrijgegeven.[12]
Toch gaven de Verenigde Staten van 2000 tot 2010 5,7 miljard dollar uit aan militaire bijstand aan Colombia.[13] De meeste buitengerechtelijke executies vonden plaats van 2002 tot 2008 en de VS speelden een sleutelrol in het geven van militaire training aan top legerofficieren die later de legerbrigades leidden die de moorden pleegden.[14]
Toenmalig generaal Jaime Lasprilla had het grootste aantal executies dat naar verluidt werd gepleegd door soldaten onder zijn brigadecommando, en hij kreeg aanzienlijk meer Amerikaanse training dan zijn collega’s, volgens een rapport van de Fellowship of Reconciliation en Colombia-Europe-USA.
Plan Colombia
Plan Colombia is een bilaterale overeenkomst tussen de Verenigde Staten en Colombia, gericht op de bestrijding van drugskartels en linkse opstandelingengroepen in het land. Het plan werd in 2000 door president Bill Clinton in wet omgezet. De officiële doelstellingen van het plan waren een einde te maken aan het Colombiaanse gewapende conflict door de financiering en opleiding van de Colombiaanse strijdkrachten te verhogen en een anti-cocaïnestrategie op te zetten om de cocateelt uit te roeien.
De bilaterale overeenkomst is volledig mislukt in haar missie. Colombia is nog steeds ‘s werelds grootste producent van cocaïne,[15] en het Plan Colombia hielp bij de besproeiing vanuit de lucht van meer dan 1,4 miljoen hectare coca in het land.[16]
Het gebruik van het controversiële herbicide glyfosaat bij fumigaties vanuit de lucht is in twijfel getrokken door nationale en internationale mensenrechtenorganisaties – waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), die in 2015 zei dat het herbicide glyfosaat de bevolking van Colombia mogelijk in gevaar heeft gebracht omdat het “waarschijnlijk kankerverwekkend is.”[17]
Bannertekst: Plan Colombia, de Amerikanen leveren de wapens op, Colombia levert de doden. [Bron:TelesurTv.net]
Amerikaanse veiligheidshulp is in verband gebracht met toenemende mensenrechtenschendingen in Colombia.
Na het zogenaamde vals-positieven schandaal, een studie van Amnesty International en Fellowship of Reconciliation over de burgermoorden, bleek dat in 47 procent van de gevallen die in 2007 gerapporteerd werden, Colombiaanse eenheden betrokken waren die gefinancierd werden door de Verenigde Staten.[18]
Wat is dan het werkelijke doel van Plan Colombia?
Amerikaanse militaire bases in Colombia
Plan Colombia was slechts de naam die gegeven werd aan het akkoord dat de VS toeliet om haar troepen in Colombia in te zetten. Het kreeg verder toegang tot zeven militaire bases – Palanquero, Apiay, Malaga Bay, Tolemaida, Malambo, Larandia, Cartagena – in Colombia.[19]
Colombia is door zijn geografische ligging een belangrijk punt voor de wapenhandel in de regio en is rijk aan natuurlijke hulpbronnen zoals onder andere olie, goud en steenkool.
In 1998, iets meer dan een jaar voor de lancering van het Plan Colombia, vertelde Charles Wilhelm, hoofd van het Amerikaanse Southern Command, aan het Congres dat het potentieel aan olie in Colombia “het strategisch belang van het land had vergroot.”[20]
In 2012 ondertekenden de VS en Colombia een vrijhandelsovereenkomst – in een tijd dat Colombia het hemisferische record bleef vestigen wat betreft het aantal vermoorde vakbondsactivisten – waarvan Amerikaanse multinationals en de agro-industrie hebben geprofiteerd ten koste van Colombiaanse kleine boeren en bedrijven.
Het werd voor de VS bijzonder belangrijk om militaire overeenkomsten met Colombia te sluiten na de terugtrekking van de VS uit militaire bases in Panama in december 1999.[21]
De militaire aanwezigheid van de VS op Colombiaans grondgebied heeft de spanningen met Venezuela doen toenemen.
In 2019 verscheen Nationaal Veiligheidsadviseur John Bolton met een blocnote met daarop de woorden: “5.000 troepen naar Colombia,” dat grenst aan Venezuela. Het Witte Huis zei dat “alle opties” op tafel liggen om in Venezuela zogenaamd de democratie te “herstellen” -Venezuela’s president, Nicholas Maduro, is in feite meerdere keren gekozen door het Venezolaanse volk.[22]
Colombiaans vredesakkoord
In 2016 werd in Havana een historisch vredesakkoord getekend tussen de Colombiaanse staat en de Revolutionaire Strijdkrachten van Colombia (FARC), waarmee een “einde” kwam aan meer dan 50 jaar gewapend conflict in Colombia.[23]
Ondanks het historische vredesakkoord gaat het geweld in Colombia onophoudelijk door. “Twee guerrilla’s van de Revolutionaire Strijdkrachten van Colombia zijn gedood in gevechten met veiligheidstroepen, slechts vier dagen nadat een nieuw vredesakkoord werd ondertekend om een einde te maken aan een halve eeuw van gevechten,”[24] kopte The Guardian vier dagen na de ondertekening van het vredesakkoord.
Colombia is het gevaarlijkste land ter wereld voor activisten en mensenrechtenverdedigers, volgens Global Witness en Front-Line Defenders.[25]
Vanaf 2020 zijn er meer dan 970 mensenrechtenverdedigers en sociale leiders vermoord in Colombia volgens de NGO die de moord op sociale leiders in Colombia documenteert – INDEPAZ.[26]
Waarom worden sociale leiders vermoord?
Met zulke schokkende cijfers moeten we met pijn in het hart toegeven dat Colombia geen land in vrede is. Helaas is vrede geen goed nieuws, het is een slechte zaak voor degenen die van oorlog profiteren. Wie is verantwoordelijk voor de onaanvaardbare dood van meer dan 970 sociale leiders die de afgelopen vier jaar zijn vermoord? De nazaten van de FARC, het ELN, de “Zelfverdedigingstroepen van Colombia” (AGC), de “Golf Clan” of de zogenaamde “Black Eagles”.
Wat is de beangstigende misdaad die deze mensen (vakbondsmensen, verdedigers van de mensenrechten, afro-afro-delanders, landverdedigers, inheemse volkeren en boeren) hebben begaan zodat zij zonder enige vorm van controle worden bedreigd en vermoord? Het verzet tegen illegale mijnbouw, de strijd tegen illegale gewassen, het verdedigen van de mensenrechten en het aan de kaak stellen van corruptie zijn de “misdaden” waarvan zij door gewapende groepen worden beschuldigd.
De vredesaanpak van de regering Duque
Iván Duque Márquez, van de Partij voor het Democratisch Centrum, won op 7 augustus 2018 de presidentsverkiezingen in Colombia.[27] Zijn politieke partij was een van de belangrijkste campagnevoerders tegen het vredesakkoord van 2016.
Colombia’s nieuwe president Ivan Duque salueert naar het publiek nadat hij de presidentiële sjerp heeft ontvangen van voorzitter van de Senaat Ernesto Macias, tijdens zijn inauguratieceremonie op het Bolivarplein, in Bogota
Als eerste stap om het akkoord te wijzigen, stelde Duque in 2019 enkele wijzigingen voor aan de Special Jurisdiction for Peace (JEP – Bijzondere Rechtspraak voor de Vrede), een overgangsrechtssysteem dat in navolging van het vredesakkoord van 2016 in het leven is geroepen en via welke leden van de FARC, de Militaire Strijdkrachten van Colombia en paramilitaire groepen die betrokken zijn geweest bij het Colombiaanse gewapende conflict, worden onderzocht en berecht.[28]
De Amerikaanse ambassadeur Kevin Whitaker steunde openlijk Duque’s bezwaren, en probeerde naar verluidt leden van het Congres onder druk te zetten om er voor te stemmen – in een flagrant voorbeeld van Amerikaanse politieke inmenging in Colombiaanse binnenlandse aangelegenheden.[29]
De zes bezwaren van president Duque tegen het JEP hadden de uitvoering van het vredesakkoord aanzienlijk kunnen verzwakken en het land mogelijk terug naar de oorlog kunnen leiden.
Duque pleit voor de afschaffing van het JEP omdat zijn politieke mentor en partijleider, Álvaro Uribe Vélez, door de gevangengenomen Colombiaanse paramilitaire leider Pablo Hernan Sierra is beschuldigd van het sponsoren van de illegale milities die verantwoordelijk zijn voor de meeste moorden in het langlopende conflict in Colombia.
Het toenemend aantal gevallen van “vals-positieven” tussen 2002 en 2008 viel samen met een stimuleringsprogramma van de regering Uribe, dat het vermoorden van strijders beloonde met vakanties, promoties en militaire opleidingen in het buitenland.[30]
In een vertrouwelijk rapport van de Amerikaanse inlichtingendienst van Defensie (DIA) werd Uribe, toen senator, naast Pablo Escobar genoemd als een van de belangrijkste Colombiaanse drugshandelaren.[31]
Uncle Sam: Een bondgenoot voor vrede?
De VS heeft de Colombiaanse veiligheidstroepen sinds de jaren ’60 voorzien van militaire training, inlichtingen en uitrusting. Die hulp heeft de VS volgens het Washington Office on Latin America (WOLA) meer dan 7 miljard dollar gekost, en Colombia is een van de belangrijkste afnemers van wapens in de regio geworden.[32]
De militaire uitgaven van Colombia waren in 2017 en 2018 de hoogste in de Latijns-Amerikaanse regio, zo blijkt uit het rapport van het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI).[33]
Colombia speelt een sleutelrol in de militaire industrie. De landen waar het wapens koopt -voornamelijk de Verenigde Staten- zouden sterk worden getroffen als er vrede zou komen in Colombia, omdat de winsten voor de “handelaren des doods” omlaag zouden gaan.
De VS ondermijnen het vredesproces in Colombia met hun oorlog tegen drugs. Op 8 november 2020 onthulde de Colombiaanse krant El Espectador meer dan 24.000 audio-opnames van een gezamenlijke operatie van de Drug Enforcement Administration (DEA) en het kantoor van de Colombiaanse procureur-generaal om Iván Márquez, hoofd van het vredesonderhandelingsteam van de FARC in Havana, en Jesús Santrich, ook een lid van het vredesonderhandelingsteam van de FARC en een zittend lid van het Congres voor de FARC-partij, in de val te lokken.[34]
Hoofdonderhandelaar van de FARC Iván Márquez in Havana 2014.
Undercover DEA agenten deden zich voor als leden van het Sinaloa kartel met connecties met Rafael Caro Quintero. De undercoveragenten benaderden Marlon Marín, de neef van Iván Márquez, met als doel contact te leggen met Márquez en Santrich.
De agenten slaagden er uiteindelijk in een ontmoeting te krijgen met Jésus Santrich,[35] een blinde voormalige FARC-guerrilla, onder het voorwendsel dat zij zijn dichtbundel in Mexico zouden uitgeven.
De DEA-agenten kregen hem vervolgens zover dat hij instemde met het sturen van boeken tijdens een ontmoeting die door de twee undercoveragenten heimelijk op camera was opgenomen. Samen met het bureau van de procureur-generaal hebben zij geprobeerd dit gefabriceerde bewijs te gebruiken om Santrich te laten opdraaien voor drugshandel en hem aan de VS uit te leveren door te beweren dat hij het over cocaïne had, niet over boeken.
De aanvallen op Santrich naar aanleiding van de door de DEA opgenomen video, gekoppeld aan het aandringen van de Amerikaanse regering op uitlevering, leidden er uiteindelijk toe dat zowel Santrich als Márquez het Congres verlieten en terugkeerden naar de wapens onder de naam FARC-Second Marquetalia.[36]
Deze operatie toont aan dat de V.S. niet te vertrouwen zijn als vredesbondgenoot voor Colombia. Integendeel, de VS zullen ervoor zorgen dat Colombia in oorlog blijft, zodat Bogotá wapens blijft kopen, de militaire uitgaven blijft verhogen en het permanente Amerikaanse militaire personeel in de zeven grote bases van Colombia mogelijk blijft maken.
Joe Biden – een nieuwe hoop voor Colombia?
“Het ophelderen van moorden op sociale leiders in Colombia is een van de ‘hoogste prioriteiten’ voor Joe Biden,” zei de woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, Edward Price, na het bekijken van het laatste rapport van Human Rights Watch.[37]
Hoewel velen hoopvol zijn dat de regering Biden de uitvoering van het vredesakkoord in Colombia zal steunen, moet men zich realiseren wie Joe Biden is en hem beoordelen naar zijn daden in plaats van naar zijn woorden.
Biden was, zoals bleek uit een exclusieve CAM-serie over zijn achtergrond, een sleutelfiguur in de Senaat die Plan Colombia promootte, en een fervent voorstander van het handhaven van hoge niveaus van militaire bijstand aan de Colombiaanse regering.
Tijdens de campagne in 2020 noemde hij Colombia een “hoeksteen van het buitenlands beleid van de VS in Latijns-Amerika”, en vervolgens nodigde hij een vertegenwoordiger van de Venezolaanse afvallige president Juan Guaidó uit voor zijn inauguratie.
Dezelfde regering Biden die zo “bezorgd” leek over het doden van sociale leiders en de uitvoering van het vredesakkoord in Colombia, was degene die toestemming gaf voor het bombarderen van Syrië op donderdag 25 februari 2021, waarbij volgens het in Londen gevestigde Syrische Observatorium voor de Mensenrechten ten minste 22 mensen om het leven kwamen.[38]
Dezelfde Joe Biden stemde in oktober 2002 voor de Irak-oorlog die duizenden mensen doodde en een hel in het Midden-Oosten bracht.[39]
Als Colombia dichter bij vrede wil komen, zou het moeten vragen om de beëindiging van het Plan Colombia en de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit zijn militaire bases. Als de Verenigde Staten en degenen die betrokken zijn bij het militair-industrieel complex hun handen van Colombia zouden aftrekken, zal er misschien ooit vrede komen.
Topfoto: Begrafenis van gedode guerrillastrijder, een van de vele slachtoffers van Colombia’s lange burgeroorlog. [Bron: trtworld.com]
Angelo Cardona
Angelo Cardona is een Colombiaanse mensenrechtenverdediger, vredes- en ontwapeningsactivist.
Hij is medeoprichter en voorzitter van de Ibero-Amerikaanse Alliantie voor Vrede, vicevoorzitter van Humanity United for Universal Demilitarization, vertegenwoordiger van Latijns-Amerika in de Raad van het met de Nobelprijs bekroonde Internationaal Vredesbureau, lid van de adviesraad van World Beyond War, en leider van Youth Against NATO.
In 2019 leverde zijn werk voor vrede en ontwapening hem de Inspirational Icon Award op tijdens de 21st Century Icon Awards in Londen, Engeland.
- “Colombia peace deal: Government and FARC reach new agreement,” BBC News, November 13, 2016, https://www.bbc.com/news/world-latin-america-37965392 ↑
- Alexander L Fattal, “Violence and killings haven’t stopped in Colombia despite landmark peace deal,” The conversation, February 6, 2019, https://theconversation.com/violence-and-killings-havent-stopped-in-colombia-despite-landmark-peace-deal-111232 ↑
- Julie Turkewitz and Sofia Villamil, “Children Trapped in Crossfire as War Drags on in Colombia,” The New York Times, March 27, 2021, A1. ↑
- Ibid. Defense Minister Diego Molano blamed the rebels for the deaths, pointing out that they were the ones turning adolescents into government targets by converting them into “machines of war.” ↑
- Francesco Manetto, “The shots that split the history of Colombia in two,” El País, April 9, 2018 (Spanish), https://elpais.com/internacional/2018/04/08/colombia/1523216245_924526.html ↑
- World Peace Foundation, “Colombia: La violencia,” Mass Atrocity Endings, December 14, 2016, https://sites.tufts.edu/atrocityendings/2016/12/14/colombia-la-violencia-2/ ↑
- “La Violencia, dictatorship, and democratic restoration,” Britannica, https://www.britannica.com/place/Colombia/La-Violencia-dictatorship-and-democratic-restoration#ref19017 ↑
- See Jeremy Kuzmarov, Modernizing Repression: Police Training and Nation Building in the American Century (Amherst, MA: University of Massachusetts Press, 2012), 212, 213. ↑
- Kuzmarov, Modernizing Repression, 213; Jack Nelson-Pallmeyer, School of Assassins, foreword by Roy Bourgeois (New York: Orbis Books, 2001). ↑
- “Terrorismo, narcotráfico y conflicto en el caso colombiano,” Dialnet, https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=1977933 ↑
- Jeremy Kuzmarov, “The Forgotten Story of How Joe Biden Helped Ramp Up the War on Drugs in Colombia,” CovertAction Magazine, January 11, 2021, https://covertactionmagazine.com/2021/01/11/exclusive-series-bidens-foreign-policy-history-and-what-it-portends-for-his-presidency/ ↑
- “Assisting Units that Commit Extrajudicial Killings: A Call to Investigate US Military Policy toward Colombia,” Amnesty, https://www.amnesty.org/download/Documents/52000/amr230162008eng.pdf ↑
- John Lindsay-Poland, “‘Guerrillas Killed in Combat’ and the Colombian Military’s Persistent Impunity,” NACLA, https://nacla.org/article/guerrillas-killed-combat-and-colombian-military%27s-persistent-impunity ↑
- “Colombia’s top army officers ‘knew of extrajudicial killings,’” BBC, https://www.bbc.com/news/world-latin-america-33253853 ↑
- “Colombia sets new record in eradicating coca production,” France 24, https://www.france24.com/en/live-news/20201231-colombia-sets-new-record-in-eradicating-coca-production ↑
- “The Costs of Restarting Aerial Coca Spraying in Colombia,” WOLA, https://www.wola.org/analysis/costs-restarting-aerial-spraying-coca-colombia/ ↑
- “IARC Monograph on Glyphosate,” World Health Organization, https://www.iarc.who.int/featured-news/media-centre-iarc-news-glyphosate/ ↑
- Simon Romero, “Colombia Lists Civilian Killings in Guerrilla Toll,” New York Times,https://www.nytimes.com/2008/10/30/world/americas/30colombia.html ↑
- “Colombia: US military presence’s repercussions,” LatinAmerican Post, https://latinamericanpost.com/26186-colombia-us-military-presences-repercussions ↑
- Vijay Prashad, Fat Cats and Running Dogs: The Enron Stage of Capitalism (Monroe, ME: Common Courage Press, 2003), 169. ↑
- “U.S. Military Bases in Latin America and the Caribbean,” Institute for Policy Studies, https://ips-dc.org/us_military_bases_in_latin_america_and_the_caribbean/ ↑
- “US’s Bolton appears to threaten Venezuela with: ‘5.000 troops to Colombia,” Deutsche Welle, https://www.dw.com/en/uss-bolton-appears-to-threaten-venezuela-with-5000-troops-to-colombia/a-47274634 ↑
- “Colombia signs historic peace deal with Farc,” The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2016/nov/24/colombia-signs-historic-peace-deal-with-farc-rebels ↑
- “Farc guerrillas killed in combat days after new peace deal with government,” The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2016/nov/16/colombia-farc-new-peace-deal-rebels-killed ↑
- Rodrigo Sales, “We must protect those defending the land and environment in Colombia,” Amnesty International,https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/10/debemos-proteger-quienes-defienden-tierra-ambiente-colombia/#:~:text=According%20to%20the%20most%20recent,in%20peace%20in%20their%20home; José Fajardo, “Colombia is the deadliest country for human rights defenders, with one activist killed every three days since the 2016 peace agreement,” Equal Times, https://www.equaltimes.org/colombia-is-the-deadliest-country?lang=es#.YEmXoehKjDc ↑
- “Indepaz: en Colombia 971 líderes han sido asesinados desde la firma del Acuerdo de Paz,” Agencia Anadolu,https://www.aa.com.tr/es/mundo/indepaz-en-colombia-971-líderes-han-sido-asesinados-desde-la-firma-del-acuerdo-de-paz/1924456 ↑
- “Iván Duque: Colombia’s new president sworn into office,” BBC, https://www.bbc.com/news/world-latin-america-45107063 ↑
- “Jurisdicción Especial para la Paz,” JEP, https://www.jep.gov.co/JEP/Paginas/Jurisdiccion-Especial-para-la-Paz.aspx ↑
- “US Ambassador lobbying against peace process,” Justice for Colombia, https://justiceforcolombia.org/news/us-ambassador-lobbying-against-peace-process/ ↑
- “Alvaro Uribe accused of paramilitary ties,” The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2011/sep/08/alvaro-uribe-accused-paramilitary-ties; “Colombian army ‘false positives’ scandal: ‘No one listened to us’” Aljazeera, https://www.aljazeera.com/news/2021/2/23/colombian-army-scandal-no-one-listened-to-us ↑
- “U.S Intelligence listed Colombian President Uribe among ‘important Colombian narco-traffickers’ in 1991,” The National Security Archive, https://nsarchive2.gwu.edu/NSAEBB/NSAEBB131/ ↑
- “U.S Arms Clients profiles-Colombia,” Federation of American Scientists, https://fas.org/asmp/profiles/colombia.htm; “Colombia’s military emerges as a global player in US-led alliance,” Colombia Reports, https://colombiareports.com/colombias-military-emerges-as-a-global-player-in-us-led-alliance/. ↑
- “Colombia: País de Surámerica con mayor PIB en gasto mílitar,” Agencia Anadolu, https://www.aa.com.tr/es/mundo/colombia-el-país-suramericano-con-más-porcentaje-del-pib-en-gasto-militar-/1135306; “El gasto militar de Colombia es el más alto de la región, supera los US$10.000 millones,” La Repúbica, https://www.larepublica.co/globoeconomia/el-gasto-militar-de-colombia-es-el-mas-alto-de-la-region-supera-los-us10000-millones-2905034#:~:text=Comercio-,El%20gasto%20militar%20de%20Colombia%20es%20el%20m%C3%A1s%20alto%20de,supera%20los%20US%2410.000%20millones&text=EE.,alrededor%20del%20mundo%20durante%202018 ↑
- “Los audios de la DEA y la fiscalia que se le negaron a la JEP sobre el caso ‘Santrich,’” El Espectador, https://www.elespectador.com/noticias/investigacion/los-audios-de-la-dea-y-la-fiscalia-que-le-negaron-a-la-jep-sobre-el-caso-santrich/ ↑
- “Petro explica cómo habrían manipulado video de ‘Santrich’ y el negocio de cargamento de coca,” Blue Radio, https://www.bluradio.com/nacion/petro-explica-como-habrian-manipulado-video-en-el-que-santrich-negocia-cargamento-de-coca ↑
- “Colombia ex-Farc rebel Iván Márquez issues call to arms,” BBC, https://www.bbc.com/news/world-latin-america-49508411; Cruz Bonlarron Martínez and Evan King, “How the U.S. Is Quitely Undermining Colombia’s Fragile Peace Process,” In These Times, https://inthesetimes.com/article/colombia-war-on-drugs-peace-process-trump-biden-dea ↑
- “Estados Unidos pide a Iván Duque aclarar asesinatos de líderes sociales,” Deutsche Welle, https://www.dw.com/es/estados-unidos-pide-a-iván-duque-aclarar-asesinatos-de-líderes-sociales/a-56542882 ↑
- “Biden orders airstrikes in Syria, retaliating against Iran-backed militias,” NBC News, https://www.nbcnews.com/news/us-news/biden-airstrikes-syria-retaliating-against-iran-backed-militias-n1258912 ↑
- “Joe Biden’s Vote for War,” The New York Times, https://www.nytimes.com/2020/01/12/us/politics/joe-biden-iraq-war.html ↑
- Colombia: Een blik in een trieste werkelijkheid – Alice Loaiza Task Force on The Americas 5 april 2021
- VN bevestigt 76 bloedbaden en 292 doden in Colombia 2020 – telesurenglish 23 februari 2021
- Cacerolazo voor leven van start in Colombia – telesurenglish 10 februari 2021
- Colombia’s negentigste bloedbad van het jaar – vingers wijzen naar de door de VS gesteunde regering -Alan Macleod Mintpressnews, 30 december 2020
- De VS zet zijn lange geschiedenis van Death Squads voort – Dan Kovalik, mltoday.com 26 december 2020
- In Colombia 692 Gemeenschapsleiders vermoord tijdens de regering van Iván Duque – misionverdad 16 december 2020
- Colombia: Nieuwe staking tegen het regeringsbeleid in de Corona-crisis – Fabián Martínez, amerika21 28 november 2020
- Steun Colombia’s Nationale Staking – NO REPRESSION! – Alliance for Global Justice, afgj.org 19 november 2020
- Colombia: Een van de bloedigste weekenden van het jaar – Tanya Wadhwa, Peoples dispatch 17 november 2020
- Colombia en de Verenigde Staten voerden op zondag gezamenlijke militaire oefeningen uit – RT 9 november 2020,
- Dit is wat Moncada zei over de DEA-agent die verbonden is met drugskartels in Colombia – LaIguana.TV 16 september 2020
- De VS bereidt de voorwaarden voor om zijn nieuwe ‘Colombia-plan’ door te drukken – Telesur-Engels 18 augustus 2020
- De VS plant om Venezuela binnen te vallen via Colombia – Lucas Leiroz AH Tribune 11 juli 2020
- U.S. Militaire Aanwezigheid om de drugshandel in Colombia te bestrijden? – TelesurTV 4 juni 2020
- Protest van Colombiaanse Politici, Activisten tegen landing van Amerikaanse Troepen – telesurenglish 31 mei 2020
- Nieuwe Special Forces van de VS naar Colombia voor Organiseren van Militaire Operaties tegen Venezuela – Resumen-english 28 mei 2020