Haiti |
2023-08-18
Bron: Jake Johnston - Chris François 
CERP 18 augustus 2023 ~~~

De spanningen in Carrefour Feuilles, een buitenwijk van de hoofdstad, lopen op nadat de politie op 7 augustus in botsing kwam met de bevolking tijdens een protest tegen het verwoestende geweld van de bendes, waarbij berichten meldden dat mensen geen adem meer konden halen nadat ze waren vergast met traangas tijdens een drukbezochte mars.

Minder dan een week later, vanaf de nacht van 12 augustus, moesten honderden gezinnen hun huizen ontvluchten na een nieuwe golf van aanvallen die vermoedelijk werden geleid door de Grand Ravine bende, geleid door Renel Destina aka Ti Lapli. Volgens de Civiele Bescherming van Haïti en de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) zijn van 12 tot 15 augustus bijna 5.000 mensen ontheemd geraakt door het aanhoudende geweld. Volgens de IOM zijn er momenteel meer dan 200.000 mensen ontheemd door het algemene geweld.

Gewapende personen vielen ook het verdeelstation van Electricite d’Haïti in het gebied aan, waardoor het buiten werking raakte en de elektriciteit werd afgesneden, niet alleen naar Carrefour Feuilles maar ook naar veel omliggende steden.

Buurtbewoners bekritiseerden de afwezigheid van politie tijdens de aanvallen, een afspiegeling van de gebeurtenissen van vorige maand toen de politie meerdere wijken in Port-au-Prince leek te hebben verlaten, waardoor de Kraze Barye-bende onder leiding van Vitel’homme Innocent zijn territorium kon uitbreiden.

“Met deze aanvallen op dit moment is het een scenario om mensen te laten geloven dat alleen interventie de oplossing is voor de problemen van onveiligheid,” vertelde Jean Robert Argant, een mensenrechtenactivist, aan de Haitian Times.

Evaluatiemissie in Kenia binnenkort verwacht; VN-chef levert rapport over interventiemogelijkheden

Op 4 augustus gaf Barbara Feinstein, adjunct-assistent-staatssecretaris voor Caribische Zaken en Haïti, tijdens een persbriefing een update over het aanbod van Kenia om een multinationale troepenmacht naar Haïti te sturen:

“De volgende stap voor de Keniaanse regering is het uitvoeren van een beoordeling ter plaatse in Haïti, die naar verwachting in de komende weken zal plaatsvinden, om in gesprek te gaan met een grote verscheidenheid aan belanghebbenden ter plaatse in Haïti en in New York bij de Verenigde Naties. Als de Kenianen goedkeuring kunnen krijgen van hun eigen regering, werken ze vervolgens samen met de Verenigde Naties om ervoor te zorgen dat de VN toestemming geeft voor een dergelijke troepenmacht. De Verenigde Staten zijn bereid om een resolutie in te dienen die een MNF toestaat, en we kijken uit naar de samenwerking met onze partners in de Veiligheidsraad om ervoor te zorgen dat deze resolutie snel wordt aangenomen. Ik moet ook opmerken dat de Verenigde Naties voor 15 augustus een rapport moeten uitbrengen over de veiligheidsopties voor Haïti, dat ongetwijfeld ook invloed zal hebben op de vorm van zo’n troepenmacht.”

De beoordelingsmissie zal naar verwachting dit weekend al in Haïti aankomen. Op 14 augustus zei een woordvoerder van het State Department dat Amerikaanse functionarissen zouden deelnemen aan de beoordelingsmissie. Op het moment van publicatie was het rapport van de secretaris-generaal van de VN nog niet openbaar gemaakt. Verschillende nieuwsagentschappen hebben echter kopieën verkregen (evenals HRRW).

In zijn brief aan de Veiligheidsraad drong Antonio Gueterres er opnieuw bij de lidstaten op aan om de inzet van “een capabele gespecialiseerde multinationale politiemacht, ondersteund door militaire middelen en gecoördineerd met de nationale politie” te ondersteunen. Guterres schreef dat het geen traditionele vredeshandhavingsoperatie zou zijn, maar zou opereren met toestemming van de Veiligheidsraad. Guterres riep op tot het “krachtige gebruik van geweld” en gaf aan hoe de VN zo’n missie zou kunnen ondersteunen, met inbegrip van logistieke en back-end ondersteuning of het uitbreiden van de politieke missie die al in het land is, BINUH.

“Om de veiligheidssituatie in Haïti aan te pakken is een reeks dwingende rechtshandhavingsmaatregelen nodig, waaronder actief gebruik van geweld in gerichte politieoperaties tegen zwaarbewapende bendes”, schreef hij.

Hoewel de secretaris-generaal de VS niet expliciet opriep om een actieve rol te spelen, merkte hij op dat “de actieve betrokkenheid van regionale lidstaten ook van cruciaal belang zou zijn”, met name om te zorgen voor ondersteuning door middel van luchttransport.

Voorafgaand aan het rapport van Guterres zei Feinstein dat de details van de Amerikaanse steun voor een dergelijke missie zouden worden bepaald na de evaluatiemissie, maar ze merkte op dat de VS van plan zijn om een dergelijk initiatief “krachtig te steunen”.

Leiders uit het maatschappelijk middenveld schrijven naar Afrikaanse landen en de Russische Federatie om hun verzet tegen een multinationale troepenmacht kenbaar te maken

Verschillende leiders van maatschappelijke organisaties, waaronder vertegenwoordigers van vakbonden, schreven een open brief aan andere Afrikaanse landen waarin ze zich verzetten tegen de beslissing van Kenia om de multinationale troepenmacht te leiden. Volgens de brief druisen de acties van Kenia in tegen het handvest van de Afrikaanse Unie, in het bijzonder tegen de proclamaties over nationale soevereiniteit, territoriale integriteit en onafhankelijkheid.

“Geen enkel land uit het land van onze voorouders mag dienen als klankbord of wapen van de oude koloniale en slavenhoudende machten, die zich hebben omgevormd tot imperialisten en nu actief bezig zijn met een misdadig project om Haïti te destabiliseren, de soevereiniteit van het land systematisch te saboteren en waarbij een VN-VS bezetting een gevaarlijke fase zou vormen.”

In hun brief benadrukten de ondertekenaars ook dat de stroom wapens en munitie naar bendes in Haïti afkomstig was uit de Verenigde Staten, in het bijzonder uit de staat Florida, en dat andere landen zoals Canada hadden geweigerd om de multinationale troepenmacht te leiden.

Internationale pan-Afrikaanse organisaties zoals de Frantz Fanon Foundation bekritiseerden de voorgestelde interventie ook als “illegitiem”, waarbij de stichting waarschuwde dat Afrikaanse staten werden gebruikt voor imperiale belangen en dat hetzelfde interventieproject zou kunnen plaatsvinden in een Afrikaans land. Anderen, zoals de Black Alliance for Peace, hebben het Keniaanse voorstel ook veroordeeld.

Een andere brief aan Dmitry Polyanskiy, vertegenwoordiger van Rusland in de VN-Veiligheidsraad, werd verspreid op 14 augustus en noemde de huidige veiligheidscrisis met de bendes een gelegenheid voor de de facto regering om toestemming te krijgen voor een interventie. De brief bekritiseert ook de Haïtiaanse Nationale Politie en herhaalt het rapport van het National Human Rights Defense Network (RNDDH) dat de banden tussen bendes, zoals Kraze Barye van Vitel’homme Innocent, en het HNP benadrukt.

Politieke onderhandelingen stagneren

Guterres merkte in zijn rapport aan de Veiligheidsraad op dat de inzet van een multinationale troepenmacht “geleid moet worden door het primaat van het politieke proces, verankerd in de inter-Haïtiaanse politieke dialoog”. Maar die inspanningen lijken te zijn vastgelopen.

Eerder deze maand voerden verschillende politieke en economische actoren in Haïti informele gesprekken over een kader voor politieke onderhandelingen, meldde Le Nouvelliste. Deze bijeenkomsten vonden plaats in de gebouwen van de apostolische nuntiatuur met bemiddeling van Jonathan Powell (de voormalige stafchef van Tony Blair).

Het doel van de informele gesprekken was om een onderhandelingsagenda op te stellen in de aanloop naar het volgende bezoek van de Caricom Eminent Persons Group, dat nog niet gepland is.

Volgens Le Nouvelliste namen de feitelijke premier Ariel Henry, vertegenwoordigers van de particuliere sector, het Montana Accord, Fanmi Lavalas, En Avant, OPL en andere ondertekenaars van de gezamenlijke verklaring van Kingston deel aan de gesprekken. Le Nouvelliste berichtte:

“Ariel Henry wil de [Hoge Overgangsraad (HCT)] uitbreiden, terwijl anderen een tweekamerbestuur met een presidentieel college willen. Op dit moment zijn de meeste actoren het erover eens dat de positie van Ariel Henry niet ter discussie staat. Hij blijft premier. Aan de andere kant heeft Dr. Henry niet veel flexibiliteit getoond met betrekking tot de mogelijkheid van een tweekamerbestuur. Hij richt zich op een uitgebreide HCT zonder noemenswaardige macht.”

De oppositie en het maatschappelijk middenveld leken een belangrijke concessie te doen door Henry’s positie van de onderhandelingstafel te halen, maar de de facto premier heeft nog geen enkele stap gezet op weg naar een schijn van machtsdeling. Ondanks het gebrek aan consensus heeft de HCT vorige week officieel de lijst van experts doorgegeven die de commissie voor constitutionele hervormingen moeten vormen en aangekondigd dat ze werken aan de vorming van de kiesraad die nodig is om toekomstige verkiezingen te organiseren.

Groeiende vraag naar VS om steun aan Henry te stoppen

Maatschappelijke organisaties roepen de Verenigde Staten al maanden op om te stoppen met het steunen van de de facto premier Henry, met het argument dat dergelijke steun elke stimulans voor hem om te goeder trouw te onderhandelen ondermijnt.

Patrick Gaspard, voormalig ambassadeur tijdens de regering-Obama en huidig hoofd van het Center for American Progress, besprak de geschiedenis van directe Amerikaanse interventie in Haïti en benadrukte de noodzaak voor de regering-Biden om zich te richten op een democratische overgang in het land tijdens een podcast interview met Jason Johnson van Slate. “De VS, de VN en internationale actoren moeten begrijpen dat de veiligheidscrisis in Haïti niet kan worden opgelost zonder de bestuurscrisis en een echte overgang”, postte hij op X.

Eerder in juli uitte Ronald Sanders, ambassadeur van Antigua en Barbuda bij de VS en de OAS, soortgelijke gevoelens door te benadrukken dat “om het land de kans te geven die het wanhopig nodig heeft, en die Dr. Henry duidelijk niet kan geven, hij zou moeten overwegen om een stap opzij te zetten om het bijeenroepen van bereidwillige partijen te vergemakkelijken om een overgangsregering te benoemen waaraan noch hijzelf noch enig lid van zijn huidige regime zou mogen deelnemen, tenzij overeengekomen en geaccepteerd door de brede groepering.”

Rechter die toeziet op moordzaak roept Henry op

De rechter die momenteel de moordzaak tegen Moïse leidt, Walter Wesser Voltaire, heeft een richtlijn uitgevaardigd waarin staat dat hij de premier wil onderzoeken, samen met verschillende ministers en directeuren in zijn regering. De voormalige hoofdaanklager van Haïti, Bed-Ford Claude, had eerder in september 2021 een reisverbod uitgevaardigd tegen de premier en hem gevraagd te getuigen omdat er bewijs was dat hem in verband bracht met de moord. Claude en de minister van Justitie werden vervolgens ontslagen door Henry.

Ondertussen berichtte Alterpresse over een verklaring van een groep maatschappelijke organisaties waarin staat dat er geen vooruitgang zal worden geboekt in de moordzaak zolang Henry aan de macht blijft. “Er is geen sprake van een goed functionerend rechtssysteem als criminelen, maffia’s en drugsdealers de staat in gijzeling houden”, aldus de verklaring. De groepen voegden eraan toe dat het aftreden van Henry ook een voorwaarde is voor elke legitieme overgangsregering.

Human Rights Watch publiceert rapport over Haïti’s politieke en veiligheidscrisis

In zijn laatste rapport over Haïti documenteert Human Rights Watch een aantal van de gruwelijke mishandelingen die door bendes in het land worden gepleegd. De gegevens zijn verzameld door middel van interviews met 127 mensen, waaronder slachtoffers en getuigen van bendegeweld en leden van de Haïtiaanse burgermaatschappij. Hoewel de geïnterviewden grotendeels voorstander waren van een externe troepenmacht ter ondersteuning van de Haïtiaanse politie, waarschuwden ze ook tegen herhaling van de fouten en schade van eerdere interventies. De organisatie sloot zich aan bij de oproepen van haar geïnterviewden en zei: “Human Rights Watch roept de VN-Veiligheidsraad op om gehoor te geven aan deze oproepen:

“Human Rights Watch roept de VN-Veiligheidsraad op om gehoor te geven aan deze oproepen, en als zij toestemming geeft voor de consensuele inzet van een internationale troepenmacht in Haïti, ervoor te zorgen dat deze is gebaseerd op duidelijke mensenrechtenprotocollen en beschikt over voldoende financiering en robuuste toezichtmechanismen. Deze moeten worden aangevuld met krachtige maatregelen om ervoor te zorgen dat er verantwoording wordt afgelegd, ook aan Haïtiaanse maatschappelijke organisaties, en dat er humanitaire hulp en andere basisvoorzieningen worden geboden aan mensen in nood.”

In het rapport werd ook gekeken naar de politieke impasse in het land, waarbij de nadruk werd gelegd op de machtsconcentratie in de handen van de de facto premier Ariel Henry en zorgwekkend bewijs van medeplichtigheid van de regering aan massale mensenrechtenschendingen. Maatschappelijke organisaties die door HRW werden geïnterviewd, merkten op dat “betekenisvolle veranderingen waarschijnlijk alleen zullen plaatsvinden met de vorming van een nieuwe, meer legitieme overgangsregering”.

Human Rights Watch riep de VS, Canada, Frankrijk, CARICOM en andere regeringen op om “de oprichting van een overgangsregering te ondersteunen die zich inzet voor een rechtsstaat die de rechten respecteert en alle Haïtianen toegang geeft tot basisvoorzieningen, totdat democratische verkiezingen de basis kunnen vormen voor de vorming van een reguliere regering.”

Crisis bij HNP: politieagenten hebben 8 maanden onbetaald loon tegoed

De 32e klas van politieagenten die afstuderen aan het HNP hebben hun salaris al 8 maanden niet ontvangen, volgens Lionel Lazarre, een vertegenwoordiger van de politievakbond. Sommige ambtenaren hebben nog 17 maanden onbetaald loon tegoed. In een verklaring aan RHI News hekelt Lazarre het gebrek aan initiatief bij de Haïtiaanse autoriteiten om dit probleem aan te pakken:

“Jullie willen dat we effectief zijn, maar toch betalen jullie ons niet. Ondanks de moeilijke tijden doen de politieagenten nog steeds hun werk. Ze hebben recht op hun salaris. Ze moeten worden betaald. Wapenbroeders behandel je niet op zo’n manier.”

De Haïtiaanse Nationale Politie is een kernonderdeel van de plannen voor een multinationale interventiemacht, maar zoals we in het vorige overzicht al meldden, hebben veel agenten ook een aanvraag ingediend om het land te verlaten in het kader van het Humanitarian Parole programma. De politie ondervindt nog steeds problemen in de strijd tegen de bendes. Onlangs werd een politieagent gedood tijdens confrontaties met gewapende mannen in Carrefour Feuilles. In totaal zijn er van januari tot juli 2023 26 politieagenten gedood, volgens een rapport van SYNOPHA.

Guy Philippe volgende maand vrijgelaten uit gevangenis

Guy Philippe, een voormalig Haïtiaans politieagent die in 2004 een paramilitaire opstand leidde, wordt volgende maand na 6 jaar vervroegd vrijgelaten uit de gevangenis. Hij was oorspronkelijk veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf in de VS nadat hij schuldig had bekend aan het aannemen van steekpenningen van drugshandelaren.

Jake Johnston is een Senior Research Associate bij het Center for Economic and Policy Research in Washington, D.C. Chris François is een stagiair bij het internationale programma van het Center for Economic and Policy Research.

Chris François International Program bij Center for Economic and Policy Research (CERP) met professionele ervaring met functies in NGO’s, de academische wereld en denktanks in verschillende landen.