De verkiezingen in Peru begrijpen: van de boerenpatrouilles tot het Fujimorisme – Openbaar Archief

Peru |

2021-06-02

Bron Lautaro Rivara 
Peoples Dispatch 2 Juni 2021~~~

500 jaar koloniale geschiedenis, 200 jaar republiek en 40 jaar ervaring van de boerenpatrouilles op het platteland en in de steden, om een onderwerp en een proces begrijpen dat een lange weg gegaan is.

In de aanloop naar de historische presidentsverkiezingen van Peru op 6 juni sprak Lautaro Rivara met Santos Saavedra Vásquez, voorzitter van het Nationale Verenigde Centrum van Plattelands- en Stedelijke Boerenpatrouilles (CUNARC) van Peru. Ze bespraken de tweede ronde van de presidentsverkiezingen op 6 juni en wat het aanstaande verkiezingsproces betekent voor de plattelands-, boeren- en inheemse gemeenschappen van het land, met Pedro Castillo, lid van de boerenpatrouillebeweging, als de belangrijkste kandidaat.

Lautaro Rivara: U bent afkomstig uit de provincie Cajamarca, een historische plaats sinds de opstand van Tupac Amaru II, en ook, zoals we weten, een plaats van ontginningsactiviteiten. Wat zijn de eisen van diep Peru, het binnenland, de plattelandsgebieden, in een land dat zo gecentraliseerd is in de hoofdstad Lima?

Santos Saavedra Vásquez: Ik ben hier [in Cajamarca] waar de Republiek werd gesticht. We zitten ook in het tweehonderdjarig jubileumjaar. 200 jaar zijn voorbij gegaan, maar het “diepe Peru” (peruaanse achterland) is permanent buitengesloten geweest en de Staat heeft er geen rekening mee gehouden in het overheidsbeleid. Deze uitsluiting is nog verergerd door het beleid van het neoliberale model van de afgelopen 30 jaar, waardoor wij in alle opzichten zijn gemarginaliseerd.

We hebben een te centralistisch ontwikkelingsbeleid. Meer dan 70% van de begroting van de republiek is geconcentreerd in de centrale regering. We hebben ook subnationale overheden, zoals gouvernementen en burgemeesters, met onbevredigde behoeften. We hebben sociale kloven die niet zijn opgelost: basisdiensten, het recht op onderwijs, gezondheidszorg, de kwestie van de onderlinge verbinding van wegen, het recht op internetverbinding in dit tijdperk van virtualiteit, enz. Er is zoveel rijkdom onttrokken aan het binnenland, aan de gemeenschappen en de mensen van diep Peru, maar die rijkdom is niet verdeeld.

Alles is altijd van bovenaf opgelegd: presidentskandidaten, ontwikkelingsprojecten, alles. Er is geen rekening gehouden met de werkelijke behoeften van de mensen. Wij zijn een zeer divers land, zeer rijk aan water, koolwaterstoffen, mijnbouw en visserijpotentieel. We hebben niets van dit alles gezien ten gunste van de mensen.

LR: Toen u het voorzitterschap van de CUNARC op zich nam, zei u dat heel Peru het territorium van de ronderos (boerenpatrouilles) zou worden. Zien we dat vandaag de dag? Kunt U voor onze lezers uitleggen wie zij zijn, wat zij doen en waar zij vandaan komen ?

SS: Wij identificeren ons als afstammelingen van de inheemse bevolking. Tijdens en na de kolonisatie, en gedurende meer dan 40 jaar, hebben we ons altijd herenigd en gerecreëerd. Wij zijn collectieve organisaties, geworteld in de plattelandssteden van het land. Wij zijn gebaseerd op een organisatie met principes, waarden, mystiek en discipline.

Wij zijn vooral verantwoordelijk voor zelfbestuur. Wij zorgen voor onze eigen collectieve veiligheid. Wij oefenen onze eigen rechtspraak uit. Wij verdedigen het recht op grondgebied, bijvoorbeeld land en water, wanneer er anti-extractieve strijd wordt gevoerd. We werken ook en gaan de dialoog aan met de staat. Deze organisatie werd meer dan 40 jaar geleden opgericht in het noorden van Peru en verspreidde zich over het hele nationale grondgebied, waardoor ze een groot prestige bereikte bij de bevolking en zichtbaar werd ten opzichte van de Staat. De organisatie heeft in haar functies erkenning gekregen binnen de politieke grondwet.

Wij zijn in zekere zin een parallelle en meer doeltreffende macht dan de rechterlijke macht. Daarom heeft de Staat altijd gereageerd door ons te criminaliseren, te vervolgen, ons ervan te beschuldigen buiten de wet te staan en de mensenrechten te schenden. Onze inzet voor het land is dat het een grondgebied van de ronderos wordt, zodat de departementen die nog geen boerenpatrouilles hebben, op het platteland, in het centrum en het zuiden, ze krijgen.

Onze aanwezigheid is het sterkst in het noorden, maar de oprichting van boerenpatrouilles gebeurt door vrije wilsbeschikking van de burgers, van de mannen en vrouwen die een bepaald gebied bewonen. Er is geen sprake van opleggen, maar van een bewustwordingsproces. Wij hebben vooruitgang geboekt bij de opbouw van een organische structuur : wij organiseren patrouilles aan de basis, op districts-, provinciaal, regionaal en nationaal niveau. Onze organisatie is autonoom, onafhankelijk van de regeringen die aan de macht zijn.

LR: De ronderos, maar ook Pedro Castillo en de Free Peru Party, hebben de eis voor een grondwetgevende vergadering bij het grote publiek bekend gemaakt. Wat voor soort transformaties zijn volgens u het belangrijkst en dringendst voor Peru? En wat zou dat betekenen, bijvoorbeeld de opbouw van een plurinationale staat?

SS: Onze politieke grondwet werd in de jaren negentig door de dictatuur opgelegd. Er werd een volledig neoliberaal handvest opgesteld om tegemoet te komen aan de behoeften van de economische machtsgroepen en de politieke partijen, waarvan de leden nu bijna allemaal in de gevangenis zitten. Deze Grondwet heeft ons buitengesloten, hij is niet gemaakt door het georganiseerde volk. Zij vertegenwoordigt niet de aspiraties van de meerderheid.

In een nieuwe Grondwet moeten we het economische hoofdstuk onder de loep nemen, aangezien onze strategische hulpbronnen, met het neoliberale beleid, volledig aan de markt, aan de particuliere sector zijn overgeleverd. Bij de pandemie hebben we gezien dat de staat tekortschiet en dat het ministerie van Volksgezondheid door de privatisering van de gezondheidssector niet over de nodige uitrusting beschikt. De economische groepen hebben in deze situatie geen enkele vorm van solidariteit getoond. De Staat mag zijn gezag niet uit handen geven en zich onderwerpen aan de grote ondernemingen.

In die zin moeten we onze strategische bedrijven terugwinnen die door neoliberale regeringen werden weggegeven. Wij stellen een territoriale reorganisatie voor om te zien waar bepaalde activiteiten worden uitgevoerd, en om ervoor te zorgen dat er een productieve diversiteit is, zodat Peru niet alleen een steenverkoper en een exporteur van grondstoffen is. Wij streven ernaar een geïndustrialiseerd land te worden, omdat wij daarvoor de elementen in huis hebben.

Bovendien stellen wij een grondwet voor van het plurinationale type, aangezien wij hier te maken hebben met verschillende nationaliteiten, zowel in het Andes- als in het Amazonegebied, die momenteel volledig worden uitgesloten van de besluitvorming over het staatsbeleid. Onze strijd bestaat er nu in het verkiezingsproces te winnen en vervolgens een constituerend proces op gang te brengen. Wij bouwen onze eigen weg, zonder sporen na te trekken of te kopiëren. De rechtse campagne heeft gezegd dat we het model van andere landen willen kopiëren, maar dat is niet het geval. Hier hadden we de briljante geest van José Carlos Mariátegui, een van de belangrijkste revolutionairen in Latijns-Amerika, en hij was er duidelijk over: we moeten een origineel revolutionair proces doorvoeren.

LR: Hoe verklaart u het resultaat van de eerste ronde, en hoe analyseert u de mogelijkheden van de verkiezingen die voor 6 juni zijn uitgeschreven? Wat zou u verwachten van een eventueel presidentschap van voormalig rondero en plattelandsleraar Pedro Castillo?

SS: Dit resultaat werd niet verwacht door de rechtse of de economische machtsgroepen. Ook de grote mediaconcerns, die alle macht in handen hebben, hadden dit niet verwacht. Bij deze gelegenheid, als een echo van het tweehonderdjarig bestaan en het verzet tegen zoveel decennia van bedrog en verraad door verschillende regeringen, komt er een grote hoop naar voren met een broeder, een boer, die uit het binnenland komt, uit de bakermat van de boerenpatrouillebeweging.

Pedro Castillo heeft veel mensen verrast. De sociale protesten die op straat hadden plaatsgevonden, zijn overgegaan in een verkiezingsprotest, en daar zijn al deze heren, die betrokken waren bij corruptie en die onder elkaar gepantserd en beschermd werden, gestraft. De bevolking is totaal verzadigd. Deze situatie is historisch. De bevolking voelt zich volledig vereenzelvigd met een boerenkandidaat als Castillo. De ronderos, de boeren, de arbeiders, de onderwijzers, allen maken deel uit van dit proces.

Er is een strijd tussen twee tegengestelde polen. De andere kandidaat, Keiko Fujimori, geeft uitdrukking aan de erfenis van de neoliberale dictatuur en het autoritarisme. Zij wil doorgaan met hetzelfde model dat al mislukt is, met dezelfde exclusieve grondwet. De andere optie komt voort uit de bevolking van diep Peru: het is een voorstel voor een patriottische, democratische regering met een brede sociale basis, die zou kunnen leiden tot de bijeenroeping van een grondwetgevende vergadering.

Dit zijn de twee modellen die ter discussie staan. Wij moeten winnen en weten hoe wij moeten regeren. Dat is onze uitdaging, en daar hebben wij hard voor gewerkt. Wij hopen dat Peru verandert, ook in de context van Latijns-Amerika. We staan voor een historisch keerpunt. Onze campagne en onze kandidaat zijn populair, en dat is te zien op elke plaats waar onze ideeën en die van onze kandidaat worden gepresenteerd.

LR: Denkt u dat er een risico is van verkiezingsmanipulatie, fraude, of zelfs een staatsgreep die een legitieme overwinning van Pedro Castillo in deze tweede ronde zou kunnen voorkomen?

SS: Rechts is daartoe in staat en nog veel meer. We hebben dit al in andere situaties en in buurlanden gezien. Ze zijn in staat om geweld te gebruiken, om andere middelen in te zetten. Ze hebben veel ervaring met frauduleuze praktijken, vooral met de verkiezingsautoriteiten die wij hebben. In de eerste ronde zijn bijvoorbeeld stembiljetten ten gunste van Keiko Fujimori aangetroffen. Hoe dan ook, wij werken aan eerlijke verkiezingen, omdat de mensen eerlijk werken. We bereiden ons voor om de triomf van de volkskandidaat te verdedigen.

LR: Omgekeerd, wat zou u verwachten van een regering van Keiko Fujimori, die de steun heeft gekregen van een conservatieve boog die loopt van de Amerikaanse Popular Revolutionary Alliance partij (APRA) tot Mario Vargas Llosa, langs de Verenigde Staten en grote persbedrijven?

SS: Wij zijn geenszins verbaasd dat rechts zich verenigt, want zij maken deel uit van hetzelfde model en dezelfde grondwet. De dictatuur van Alberto Fujimori was verschrikkelijk in ons land: de mensenrechten werden geschonden, studenten en leraren werden vermoord, alle strategische bedrijven in het land werden verkocht, corruptie werd met grote kracht geïnstalleerd, alle bevoegdheden van de staat, zoals het openbaar ministerie, de verkiezingsautoriteiten en de rechterlijke macht, werden volledig gecontroleerd. Onder het mom van terrorisme(bestrijding) pleegden ze terrorisme: we hebben meer dan 63.000 slachtoffers uit die tijd.

Daarom zit dictator Alberto Fujimori in de gevangenis, veroordeeld voor misdaden tegen de menselijkheid die hij samen met zijn andere collaborateurs heeft uitgevoerd. De Fujimori-dictatuur is het grote kankergezwel van de Peruaanse staat geweest. Zij heeft het land volledig verwoest. Desondanks hebben zij nog steeds een deel van de macht in handen en zijn zij in belangrijke mate vertegenwoordigd in het parlement. Het is nu 30 jaar geleden, sinds de jaren ’90, met opeenvolgende regeringen die hetzelfde economische en politieke model hebben voortgezet.

We willen eindelijk af van deze neoliberale dictatuur. Ze hebben het over corruptie, maar tegen Keiko Fujimori is al een veroordeling tot 30 jaar geëist in de corruptiezaak Odebrecht, maar de rechterlijke macht heeft haar toch voorwaardelijke vrijheden gegeven om deel te nemen als kandidaat. Wat zij willen, is voorkomen dat zij moeten boeten voor de misdaden die zij hebben begaan en zichzelf en hun medewerkers uit de gevangenis redden. Daarom spreken zij nu met één stem, vallen zij de volkssector aan, zeggen zij dat de economie zal worden vernietigd, dat de investeringen zullen verdwijnen, dat het communisme zal komen, dat ons hetzelfde zal overkomen als de buurlanden.

Hoe dan ook, wij zullen zeer alert zijn op alles wat er kan gebeuren. Wij zijn blij met de steun van sociale bewegingen en progressieve leiders in Latijns-Amerika en wij kijken zeer nauwlettend toe op het proces van de opbouw van soevereine regeringen, die niet onderworpen zijn aan het imperialisme.

Topfoto: De linkse Pedro Castillo neemt het in de tweede ronde van de Peruviaanse presidentsverkiezingen op 6 juni op tegen de extreem-rechtse kandidate Keiko Fujimori. Foto: Daniela Ramos / ARG Medios