Argentinie,Bolivia,Brazilie,Chili,cuba,Venezuela |
2021-04-25
bron: Franklin Frederick 
countercurrents 6 april 2021 (EN) 
amerika21 25 april 2021 (DE) ~~~

China is nu niet alleen ‘s werelds grootste economische macht, maar het daagt ook een van de basisveronderstellingen van de westerse beschaving uit: blanke overheersing

“Het Europese ras heeft van de hemel of door eigen toedoen zo’n onbetwistbare superioriteit gekregen over alle andere rassen waaruit de grote mensenfamilie bestaat, dat de mens, die in ons land door zijn ondeugden en onwetendheid op de laatste sport van de sociale ladder staat, nog steeds de eerste is onder de wilden.” Alexis de Tocqueville (1805-1859)

De invloedrijke Amerikaanse denktank “Atlantic Council” publiceerde eerder dit jaar een belangrijk artikel over China [1] onder de titel “The Longer Telegram”. Deze titel is een directe toespeling op het gelijknamige document dat in 1946 werd geschreven door de Amerikaanse diplomaat George Kennan, een van de belangrijkste architecten van het buitenlands beleid van de VS na de Tweede Wereldoorlog. Kennan’s tekst betoogde dat de VS hun eerdere bondgenootschap met de USSR volledig moesten opgeven en een agressieve houding moesten aannemen tegenover hun voormalige bondgenoot; het wordt daarom beschouwd als een van de basisdocumenten die de Koude Oorlog inluidden. Het huidige “The Longer Telegram” van de Atlantic Council plaatst China eveneens als een “vijand” in de context van een nieuwe Koude Oorlog.

De “Atlantic Council” (Atlantische Raad) is een organisatie waarin grote multinationale ondernemingen aan de ene kant en de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) aan de andere kant zijn verenigd. Personen als Henry Kissinger maken deel uit van het bestuur en ereleden zijn onder meer ex-staatssecretaris Condoleezza Rice en voormalig nationaal veiligheidsadviseur en minister van Buitenlandse Zaken generaal Colin Powell. [2] We mogen aannemen dat de opvattingen van de Atlantische Raad overeenstemmen met de consensus van de imperialistische wereldelite en dat China inderdaad een “bedreiging” vormt voor deze elite. Dat de Atlantische Raad in zijn document over China verwijst naar George Kennan is veelzeggend. In 1948 definieerde George Kennan het standpunt en de belangen van de VS als volgt:

“We hebben ongeveer 50 procent van de rijkdom van de wereld, maar slechts 6,3 procent van de bevolking…. In deze situatie kunnen we niet anders dan het voorwerp zijn van afgunst en kwaadwilligheid. Onze werkelijke taak in de komende periode is het ontwerpen van een web van betrekkingen dat ons in staat zal stellen deze positie van ongelijkheid te handhaven…Wij moeten onszelf niet wijsmaken dat wij ons vandaag de dag de luxe van altruïsme en wereldgeluk kunnen veroorloven…Wij moeten ophouden te praten over vage…en onrealistische doelstellingen zoals mensenrechten, verhoging van de levensstandaard en democratisering. De dag is niet ver meer dat we moeten handelen met duidelijke opvattingen over macht. Hoe minder we ons dan laten inperken door idealistische slogans, hoe beter. ” [3]

Om “deze positie van ongelijkheid te handhaven” (zoals Kennan schreef) voerden de VS en hun westerse bondgenoten een agressief neokoloniaal beleid om de economische en sociale ontwikkeling van andere naties te belemmeren en hen te behouden als ondergeschikte leveranciers van grondstoffen en goedkope arbeidskrachten. China’s onvergeeflijke “misdaad” in de ogen van het Westen was dat het zijn “manifeste bestemming” om slechts een andere kolonie te zijn overwon.

De beruchte Opiumoorlog in de 19e eeuw stelde China open voor uitbuiting door het Westen. Een van de meest erkende exponenten van het westerse liberale denken in de 19e eeuw, John Stuart Mill, was een voorstander van deze oorlog. Een andere belangrijke exponent van het liberalisme, Alexis de Tocqueville, verwees op deze manier naar China:

“Voor mij zou het ontroostbaar zijn als ik, voor ik sterf, China niet eindelijk zou zien opengaan en het oog van Europa er niet met zijn wapens zou zien indringen. ” [4]

Volgens Noam Chomsky had de Opiumoorlog het volgende effect:

“Groot-Brittannië bouwde de meest uitgebreide drugshandelonderneming ter wereld; er was nog nooit zoiets geweest. Niet alleen konden zij voor het eerst in China doordringen, maar de opiumwinsten steunden de Raj, de kosten van de Britse marine, en zij brachten zeer belangrijk kapitaal in dat de industriële revolutie in Engeland aandreef. ” [5]

Vanaf deze overwinning in de Opiumoorlog werd China beschouwd als een kolonie – en niet alleen van het Westen. Het Japanse imperialisme begon vanaf 1931 het Chinese grondgebied binnen te dringen met het doel zich de immense natuurlijke rijkdommen van dat land toe te eigenen, en in 1937 begon Japan met extreem geweld de oorlog tegen China. De burgerbevolking was het slachtoffer van grenzeloze wreedheid van de kant van het Japanse leger. Massale verkrachtingen en moorden waren aan de orde van de dag, zoals in het beroemde maar tragische geval van de stad Nanking.

Voor China begon de Tweede Wereldoorlog in 1937 en naar schatting heeft het land in die oorlog tussen tien en 20 miljoen mensen verloren. Voor de Geallieerden betekende de nederlaag en de inlijving van Japan in de baan van het westerse kapitalisme dat China een kolonie zou blijven die grondstoffen leverde en gedoemd was tot onderontwikkeling. Aan het einde van de oorlog betaalde Japan geen herstelbetalingen aan China, zoals Duitsland aan de Geallieerden moest doen. Er was ook geen Marshallplan voor China om te helpen bij het economisch herstel na de verwoestingen van de oorlog. Wat er in China was, was de Chinese Revolutie.

Het is een algemeen goed om het economisch herstel van Duitsland na de oorlog te omschrijven als een “Duits wonder”. Maar niets is te vergelijken met China’s wederopbouw.

Met een industriële basis die veel kleiner was dan die van het naoorlogse Duitsland en die ook veel meer verwoestingen had ondergaan, bovendien zonder enige steun zoals die van de Verenigde Staten voor Duitsland, en geconfronteerd met een burgeroorlog die duurde tot de overwinning van de revolutie in 1949, slaagde China er tegen alle verwachtingen in om in een periode van 72 jaar (van 1949 tot 2021) niet alleen te ontsnappen aan zijn “manifest lot” als kolonie, maar het transformeerde zichzelf in feite tot de grootste macht ter wereld. Dankzij China heeft zich reeds een stille revolutie van onvoorstelbare omvang voltrokken: Het economisch zwaartepunt van de planeet is terug verschoven naar Azië, na meer dan 500 jaar te zijn gedomineerd door de Atlantische as. Meer dan dat, China stelt ook een van de basisveronderstellingen van de westerse beschaving ter discussie: blanke suprematie.

Het citaat van Tocqueville aan het begin van deze tekst laat zien met welke nuchterheid een vermaard vertegenwoordiger van de Europese beschaving nadenkt over zijn eigen “aangeboren” superioriteit, de basis van blanke suprematie. Het was deze “superioriteit” die de slavernij enerzijds en de koloniale uitbuiting anderzijds rechtvaardigde, zonder welke het kapitalisme zich niet zou hebben ontwikkeld. Blanke suprematie is onlosmakelijk verbonden met kapitalisme.

Friedrich Hayek, de beroemde en gerespecteerde econoom die zoveel heeft gedaan om de huidige dominante manifestatie van het kapitalisme in het Westen – het neoliberalisme – tot stand te brengen, geeft openlijk toe dat zijn denken nauw verband houdt met racisme en blanke suprematie. In 1946, toen Hayek de oprichtingsvergadering van de Mont Pélerin Society in Zwitserland plande – de eerste neoliberale denktank en het model voor al diegenen die daarna kwamen, zoals de Atlantic Council en het even invloedrijke Atlas Network – stuurde hij een circulaire aan allen die hij wilde uitnodigen voor de bijeenkomst in Zwitserland. Daarin zette hij zijn gedachten over de doelstellingen van de voorgestelde bijeenkomst uiteen en schreef hij:

“Hoewel de filosofie van de vrijheid die de basis zou moeten vormen van een dergelijke gezamenlijke inspanning niet gemakkelijk in een paar zinnen kan worden gedefinieerd, vond ik de suggestie dat de idealen die ten grondslag liggen aan de werken van Lord Acton en Alexis de Tocqueville zouden kunnen dienen als een overeengekomen basis van waaruit een dergelijke gezamenlijke inspanning zou kunnen voortbouwen, algemeen aanvaardbaar. ” [6]

Uit de voorgaande citaten van Tocqueville blijkt zijn identificatie met blanke suprematie. Wat Lord Acton (1834 – 1902) betreft, de andere door Hayek aangehaalde auteur die als “overeengekomen grondslag” kan dienen, hij was een van de meest invloedrijke politici in Engeland van zijn tijd. Het volstaat over hem te zeggen dat hij tijdens de Amerikaanse burgeroorlog de slavenhouders in de zuidelijke staten steunde en hun nederlaag ten zeerste betreurde. Dus Tocqueville en Lord Acton, slavernij en blanke suprematie, vormen de “algemeen aanvaarde” basis van het neoliberalisme van Friedrich Hayek.

Na de Burgeroorlog werden Chinezen in de VS ingevoerd om als slaven te werken bij de aanleg van spoorwegen en ander werk dat eerder door zwarte slaven werd gedaan – en zij werden evenzeer veracht en onderdrukt door voorstanders van blanke suprematie in de Verenigde Staten. Dat een volk en een land die door blanke supremacisten als inferieur werden beschouwd, nu hun grootste rivaal is geworden, wordt niet gemakkelijk aanvaard door de imperiale elite, die zich sterk identificeert met de vermeende raciale, culturele en economische superioriteit van het Westen.

Erger nog, China heeft niet alleen zijn status als kolonie opgegeven, maar helpt andere naties in hun strijd tegen het imperiale neokolonialisme, zoals in Latijns-Amerika. In een artikel over dit onderwerp [7], rapporteert Yanis Iqbal:

“China is in opkomst in Latijns-Amerika en daagt impliciet de unipolaire hegemonie van het Amerikaanse imperium en zijn Monroe-doctrine uit. Aan het eind van de jaren negentig bedroeg de totale handel (invoer en uitvoer) tussen China en Latijns-Amerika ongeveer vijf tot acht miljard US-dollar per jaar. De bilaterale handel is sinds de millenniumwisseling enorm gegroeid en bedroeg in 2014 meer dan 255 miljard dollar. Tussen 1999 en 2014 is de Chinese import uit Latijns-Amerika meer dan verviervoudigd en de export naar de regio meer dan vervijfentwintigvoudigd.”

En over China’s belangrijke steun aan progressieve regeringen in Latijns-Amerika, voegt hij daaraan toe:

“Linkse regeringen in Latijns-Amerika hebben de uitbreiding van de betrekkingen met China gezien als een manier om hun beleidsruimte te verruimen: het maakt hen minder kwetsbaar voor de voorwaarden van de Consensus van Washington en stelt hen in staat een alternatief sociaal beleid te voeren, vrij van druk van buitenaf. Om een voorbeeld te nemen: Toen de nationale assemblee van Ecuador in 2010 een wet goedkeurde die nieuwe onderhandelingen over contracten met transnationale oliemaatschappijen vereiste, bleken Chinese bedrijven meer dan westerse bedrijven bereid om de nieuwe handelsvoorwaarden te aanvaarden”.

“In Bolivia kwam een joint venture tussen het Chinese bedrijf Jungie Mining en de mijnbouwcoöperatie Alto Canutillos er tijdens overleg achter dat de plaatselijke gemeenschap in Tacobamba gekant was tegen de opening van een tinverwerkingsfabriek in de buurt van de mijn, en het bedrijf stemde ermee in de fabriek te verplaatsen naar een 25 mijl verderop gelegen locatie, waardoor conflicten werden vermeden. Een dergelijke coöperatieve houding respecteert de sociale basis van socialistische organisaties en draagt bij tot hun politieke consolidatie”.

“In Venezuela heeft de Chavistische regering Chinese leningen gebruikt om haar sociale programma’s te financieren, wat niet mogelijk zou zijn geweest als zij de middelen op de internationale kapitaalmarkten had moeten aantrekken. In een situatie waarin de imperialistische oorlogszucht van de Amerikaanse regering en de afkeuring van het socialistische beleid van Venezuela door de financiële markten resulteerden in een zeer lage rating in het internationale kredietsysteem, was de lening van China een goede manier voor de regering om haar economische programma te financieren”.

Het iperiale neokolonialisme heeft ook een voorstel voor Latijns-Amerika, wat de Atlantisc Council zelf onthult door middel van zijn meest “wereldwijd erkende” initiatief, zoals deze organisatie meldt, de “Global Citizen Award” die jaarlijks wordt uitgereikt “aan personen die een opmerkelijke bijdrage hebben geleverd aan de versterking van de transatlantische betrekkingen”.[8]

In 2018 was Mauricio Macri, toenmalig president van Argentinië, een van de uitverkorenen om deze prestigieuze prijs in ontvangst te nemen. [9] Op zijn website kondigde de Atlantic Council aan dat

“het de Argentijnse president Mauricio Macri de prijs toekende voor zijn onvermoeibare inspanningen om de rol van Argentinië als een belangrijke wereldspeler te vernieuwen. De prijs werd ook uitgereikt aan president Macri voor zijn inzet om Argentinië op een duurzaam pad te zetten en de belofte van een welvarende toekomst voor het Argentijnse volk in te lossen.”

En vervolgde de Atlantische Raad:

“Toen Mauricio Macri in 2015 aantrad, erfde hij een erfenis van wanbeheer en enorme begrotingstekorten; Argentinië kampte met diepe structurele problemen. In bijna drie jaar als president heeft hij Argentinië weer een belangrijke regionale en mondiale leidersrol gegeven door de geloofwaardigheid te herstellen met een transparant nieuw bureau voor de statistiek en door het land weer open te stellen voor de internationale financiële markten”.

De realiteit van Macri’s regering is echter heel anders dan deze door de Atlantische Raad gepresenteerde visie. Aan het einde van de regering van Christina Kirchner bedroeg de buitenlandse schuld van Argentinië 25,7% van het BBP, of ongeveer 170 miljard dollar.[10] Aan het einde van de regering van Macri bedroeg de schuld 63,7% van het BBP, of ongeveer 285 miljard dollar. De Atlantic Council erkent zelf dat de situatie in Argentinië is verslechterd, en merkt in dezelfde tekst over de toekenning van de prijs aan Macri op:

“Op 26 september heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) ermee ingestemd zijn steun aan Argentinië te verhogen tot 57,1 miljard dollar, de grootste lening in de geschiedenis van het fonds, uit te keren over een periode van drie jaar.”

Waarom zou Argentinië de “grootste lening in de geschiedenis van het fonds” nodig hebben als alles zo goed gaat? Tijdens de regering van Christina Kirchner was een dergelijke lening niet nodig.

In feite is de armoede in Argentinië exponentieel toegenomen onder de regering van Macri – en het is hiervoor dat hij de Global Citizen Award van de Atlantic Council heeft “gekregen”. Macri heeft Argentinië teruggebracht in de staat van een kolonie door het land opnieuw in de imperiale sfeer en onder de controle van het IMF te plaatsen, waardoor de progressieve verwezenlijkingen van de vorige Kirchner-regeringen teniet worden gedaan.

Het geval van Argentinië is niet het enige. In Bolivia en Brazilië, beide landen waar staatsgrepen plaatsvonden met de uitdrukkelijke steun van het imperium en zijn denktanks de Atlantic Council en Atlas Network, was het voornaamste doel eveneens de geboekte sociale en economische vooruitgang een halt toe te roepen – en zo mogelijk terug te draaien.

De jaren van de regering van Evo Morales in Bolivia hebben onmiskenbare vooruitgang gebracht in het land. Het volstaat te zeggen dat het BBP van Bolivia in 2005 9,57 miljard dollar bedroeg en in 2013 30,66 miljard dollar. Extreme armoede, die in 2006 38% van de bevolking trof, is gedaald tot 16% in 2018. [11]

De coup-regering van Jeanine Áñez trachtte alle verworvenheden ongedaan te maken en faalde alleen omdat zij van korte duur was dankzij het verzet van het Boliviaanse volk en haar verkiezingsnederlaag door de nieuwe president Luis Arce van de Beweging voor Socialisme (MAS) verwoestend was; nog een bewijs dat het beleid van de coup-regering alleen de belangen van de elite en het imperium diende en niet die van de meerderheid van de bevolking in Bolivia.

In het Brazilië van Jair Bolsonaro kan de situatie niet slechter zijn: Brazilië was tijdens het bewind van president Dilma Rousseff de zesde economie ter wereld. Vandaag is Brazilië al gezakt naar de twaalfde plaats. Het is een veel, veel armer land dan voorheen. Precies wat overeenkomt met het neokoloniale imperiale project zoals vertegenwoordigd door de Atlantische Raad.

En het is geen toeval dat zowel de aanhangers van Janine Áñez als die van Jair Bolsonaro talrijke racistische aanvallen hebben gepleegd op inheemse volkeren en zwarte mensen, waarbij zij openlijk hun “solidariteit” betuigden met de ideologie van de blanke suprematie van de imperiale metropool.

De Chileense president Sebastian Piñera ontving in 2019 ook de “Global Citizen Award” van de Atlantic Council – en niet toevallig wordt hij nog steeds geconfronteerd met protesten in de straten tegen zijn regering: Chilenen willen geen kolonie blijven. De onderscheidingen van de Atlantische Raad aan Macri en Piñera tonen aan dat de regeringen die het meest onderdanig zijn aan het internationale kapitaal – en dus aan het imperialisme – de meeste steun en internationale “erkenning” krijgen van neoliberale denktanks en hun neokoloniale project.

Cuba, een andere natie die door haar revolutie aan haar koloniale lot is ontsnapt, wordt al tientallen jaren gestraft met sancties en blokkades. Het stoppen van de ontwikkeling van Cuba is een prioriteit geweest voor het imperium. Maar China is ook een belangrijke partner en investeerder in Cuba. En de Chinese steun voor de ontwikkeling van Cubaanse vaccins tegen Covid-19 heeft de lucratieve westerse farmaceutische industrie in paniek gebracht, aangezien vaccins uit China en Cuba tegen veel lagere prijzen verkrijgbaar zijn in landen in Latijns-Amerika, Afrika en Azië.

De grootste ironie is dat de Chinese Communistische Partij er door haar massale investeringen in infrastructuur, met name in het kader van het “Belt and Road Initiative”, in Azië in slaagt te bereiken wat de verlichte bourgeoisie van de Verenigde Staten in de jaren dertig in eigen land met de “New Deal” trachtte te bereiken.

De regering van Franklin D. De regering van Franklin D. Roosevelt slaagde er echter slechts tot op zekere hoogte in dit economische beleid ten uitvoer te leggen, omdat de meest autoritaire en reactionaire sectoren van het Amerikaanse kapitalisme enorme weerstand boden en zelfs een staatsgreep planden om de president omver te werpen. Niettemin vormde de “New Deal” de basis voor de ontwikkeling van de Amerikaanse economie tijdens haar grootste periode van expansie en groei in de 20e eeuw.

Maar het zijn juist de retrograde krachten van het kapitalisme – georganiseerd als een neoliberale orde – die zich destijds bitter verzetten tegen de “New Deal” in de VS, die vandaag de dag het Westen domineren en trachten het neokolonialisme op te leggen aan de rest van de wereld.

Het imperium en de blanke suprematie voeren oorlog tegen de ontwikkeling, tegen de emancipatie van de volkeren, tegen de culturele, sociale en economische verscheidenheid. Maar zoals China, Rusland, Bolivia, Argentinië, Ecuador, Cuba en Venezuela hebben aangetoond, zijn er andere wegen mogelijk. En de verschillende volkeren van de wereld, in hun vele kleuren, geslachten en levensstijlen, zijn steeds meer verenigd in solidariteit bij het bouwen aan een menselijker toekomst.

Franklin Frederick uit Brazilië is een politiek en milieuactivist en bestuurslid van de solidariteitsorganisatie Alba Suiza.

Voetnoten:

Verwante artikelen in dit archief: