Bolivia: de staatsgreep is niet mislukt; hij wordt nog voorbereid – Openbaar Archief

29 juni 2024

Bron: Eduardo Vasco strategic culture foundation 27 juni 2024 ~~~

Wat er ook gebeurt bij de Amerikaanse verkiezingen, Latijns-Amerika zal vanaf nu in het oog van de storm zitten.

Wat er op 26 juni in Bolivia gebeurde, was nog geen staatsgreep. Het was een mislukte putsch van de commandant van de strijdkrachten, Juan José Zuñiga, op een geïmproviseerde manier, in de overtuiging dat hij gesteund zou worden door de andere coupplegers.

Maar Zuñiga liep op de zaken vooruit.

Hij had twee dagen eerder in een interview verklaard dat hij een nieuwe kandidatuur van Evo Morales voor het presidentschap van de republiek niet zou accepteren. Omdat de verklaring enorme controverse veroorzaakte, kondigde president Luis Arce aan dat Zuñiga zou worden ontslagen. Dus anticipeerde het leger, organiseerde een groep van het Challapata Special Regiment “Mendez Arcos” en probeerde het regeringspaleis binnen te vallen.

Maar niemand vergezelde hem. Er werden geen kazernes opgetrommeld, waar dan ook in het land. In tegenstelling tot wat men zou kunnen denken, speelde de politie echter geen hoofdrol in het bedwingen van de putsch. Hoewel ze ook niet meedeed aan Zuñiga’s avontuur, is ze nog reactionairder dan het leger en stond ze vooraan bij de staatsgreep van 2019.

Evo en Arce zelf riepen het volk op om zich te mobiliseren tegen de couppoging. Honderden mensen verjoegen Zuñiga’s militairen van het Murilloplein en demonstreerden strijdlust zoals ze dat in 2019 met duizenden hadden gedaan.

Maar het was minder de mobilisatie van het volk en meer het gebrek aan initiatief van het leger dat leidde tot het mislukken van de putsch van Zuñiga.

Bolivia maakt een sterke politieke crisis door, zowel onder rechts als onder de MAS. Degenen die als de belangrijkste leiders van rechts kunnen worden beschouwd – de voormalige couppresident Jeanine Añez, die na de staatsgreep van 2019 aan de macht kwam, en een van de belangrijkste pleitbezorgers van die staatsgreep, de extremist Luis Fernando Camacho – zitten in de gevangenis.

Een van de doelstellingen die Zuñiga aankondigde was om Añez en Camacho uit de gevangenis te krijgen, misschien juist om de rechtse coupplegers te verenigen. Het meest verontrustende is dat, bij gebrek aan politieke leiders, het leger zelf de staatsgreep probeert te leiden – zoals Zuñiga probeerde te doen.

In tegenstelling tot wat Hugo Chávez in Venezuela deed, was de MAS niet in staat om de coupplegers uit de strijdkrachten te zuiveren. Er heeft op geen enkel moment een zuivering plaatsgevonden, noch tijdens de Evo-regeringen noch onder Arce. De Boliviaanse strijdkrachten zijn dus zeer reactionair en verbonden met het Amerikaanse imperialisme. CIA-agenten zijn diep geïnfiltreerd in het Boliviaanse leger.

Als enerzijds de andere functionarissen Zuñiga niet volgden en de OAS – die de staatsgreep van 2019 had gesponsord – deze keer de putsch veroordeelde, is de houding van de regering van de Verenigde Staten veelzeggend. Terwijl de hele wereld de staatsgreep afwees, verklaarde de Amerikaanse regering alleen dat ze de situatie in de gaten hield en vroeg om kalmte en gematigdheid. Dit is een duidelijk teken dat de VS betrokken is bij het organiseren van een staatsgreep in Bolivia.

Het lijkt erop dat Boliviaanse functionarissen Zuñiga zichzelf hebben laten verbranden om de kans op het slagen van een echte staatsgreep te testen. Als bevelhebber van de strijdkrachten wist Zuñiga dat andere officieren serieuze coupplannen hebben en daarom deed hij de poging, anders zou hij niet zo brutaal zijn geweest.

De crisis ter linkerzijde is nog groter dan die ter rechterzijde. De MAS en de volksbewegingen zijn diep verdeeld tussen de vleugels van Evo en Arce. In de afgelopen jaren heeft Morales tekenen van capitulatie getoond door Cesare Battisti over te dragen aan Bolsonaro en de Italiaanse regering, deel te nemen aan Bolsonaro’s eigen inauguratie als president en te accepteren dat Arce de MAS-kandidaat was in de verkiezingen die plaatsvonden onder druk van het volk, waardoor de coup werd teruggedraaid en Añez van de macht werd verdreven.

Arce is echter een gematigde bureaucraat die zich, vooral in de binnenlandse politiek, heeft gedragen als een soort Boliviaanse Lenin Moreno, hoewel niet zo rechts. Hij heeft kosten noch moeite gespaard om Morales en zijn bondgenoten uit het MAS leiderschap te verwijderen en zo de partij voor zichzelf in te nemen. Zowel Morales als Arce zijn van plan om zich kandidaat te stellen voor de volgende presidentsverkiezingen en slechts één van hen zal MAS kunnen vertegenwoordigen. De interne strijd, die al zeer turbulent is, neigt ernaar om nog heviger te worden.

Er is geen manier om de MAS-crisis op te lossen en de partij te herenigen. De enige oplossing die gunstig is voor het Boliviaanse volk is de loskoppeling van de basis en de linkervleugel van de rechtervleugel en de vorming van een nieuwe partij, arbeiders, socialistisch en onafhankelijken, die schouder aan schouder zal optreden met de Boliviaanse Arbeiderscentrale om de echte staatsgreep die wordt voorbereid te voorkomen, om de strijdkrachten te zuiveren van hun staatsgreep en pro-imperialistische elementen en om de macht te waarborgen voor de Boliviaanse arbeiders en boeren, die in meerderheid Evo Morales steunen tegen Arce.

Het neerslaan van de coup-impulsen in Bolivia is essentieel ter voorkoming van de continentale coupplannen van het Amerikaanse imperialisme, die al geslaagd zijn in Argentinië en Ecuador en die Brazilië als belangrijkste doelwit hebben, omdat de VS Brazilië met een regering als deze onder Lula niet lang kan tolereren. Zeker is dat de militairen en de rechtse Bolivianen banden onderhouden met extreem-rechts van Milei en ook met extreem-rechts in Brazilië. Milei legde in Argentinië een dictatuur op met gebruik en misbruik van politie en leger. Noboa imiteerde de Argentijn en deed kort daarna hetzelfde in Ecuador. De generaals in Brazilië gaan anderhalf jaar na 8 januari ongestraft door en het Bolsonarisme blijft sterk.

Latijns-Amerika is helaas nog steeds de “achtertuin” van de VS. Geconfronteerd met de ingewikkelde internationale situatie, vooral in Oekraïne, Oost-Azië en het Midden-Oosten, met opeenvolgende nederlagen, moet het Amerikaanse imperialisme de controle over het continent veiligstellen. Dit is een van de weinige punten waarover Joe Biden en Donald Trump het eens zijn. Daarom zal Latijns-Amerika, ongeacht wat er in de Amerikaanse verkiezingen gebeurt, vanaf nu in het oog van de storm zitten.