Afrika |
30 augustus 2023
Bron: Pavan Kulkarni 
peoplesdispatch.org 29 augustus 2023 ~~~

Frankrijk weigert zijn ambassadeur en troepen uit Niger terug te trekken en herhaalt zijn dreigement dat het een militaire invasie door ECOWAS zal steunen, terwijl het regionale blok zelf “vastbesloten is om een stap achteruit te doen om tegemoet te komen aan diplomatieke inspanningen”.

De militaire regering van Niger heeft naar verluidt op zondag 27 augustus de elektriciteits- en watertoevoer naar de Franse ambassade in de hoofdstad Niamey afgesloten na het verstrijken van de 48 uur die de Franse ambassadeur, Sylvain Itte, had gekregen om het land te verlaten.

Het land heeft leveranciers ook geïnstrueerd om te stoppen met de levering van water, elektriciteit en voedsel aan de Franse militaire basis, en waarschuwt dat iedereen die doorgaat met het leveren van goederen en diensten aan de basis zal worden behandeld als “vijanden van het soevereine volk”.

De militaire basis in Niamey, met 1500 manschappen, is een plek geworden waar regelmatig demonstraties worden gehouden, waarbij mensen eisen dat de voormalige kolonisator van Niger zijn troepen terugtrekt. Duizenden mensen verzamelden zich zondag buiten deze basis en eisten dat de ambassadeur en de troepen het land zouden verlaten. Ze zwaaiden met de nationale vlag van Niger, naar verluidt naast die van de BRICS-landen en de DVK (noord Korea).

Een soortgelijk protest vond ook plaats op vrijdag 25 augustus, enkele uren nadat de militaire regering, de Nationale Raad voor de Bescherming van het Land (CNSP), het vertrek van de Franse ambassadeur uit Niger had bevolen. Demonstranten hieven anti-Franse leuzen aan en dreigden de basis binnen te vallen als de troepen Niger niet binnen een week zouden verlaten.

Eerder deze maand beëindigde de CNSP de militaire overeenkomsten van Niger met Frankrijk en beval haar troepen te vertrekken voor 2 september. Omdat Frankrijk weigert zich terug te trekken omdat het het gezag van de militaire regering niet erkent, wordt verwacht dat de protesten zullen toenemen naarmate deze deadline nadert.

Niger hoort niet bij Frankrijk

“Niger hoort niet bij Frankrijk. We hebben de Fransen gezegd te vertrekken, maar ze zeiden ‘nee’,” klaagde Aicha, een aanhanger van CNSP die buiten de basis protesteert. “Als burgers willen we de Fransen hier niet. Ze kunnen doen wat ze willen in Frankrijk, maar niet hier,” vertelde ze aan Al Jazeera.

Het volkssentiment tegen de aanwezigheid van Franse troepen heeft zich de afgelopen twee jaar gemanifesteerd in verschillende, vooral militante, massademonstraties. Door hard op te treden tegen de anti-Franse beweging en meer Franse troepen in het land uit te nodigen, die door de militaire regering van buurland Mali waren teruggeroepen, had de voormalige Nigerese president Mohamed Bazoum de binnenlandse perceptie dat hij een marionet van Frankrijk was, bevestigd.

Zijn afzetting van zijn ambt op 26 juli in een militaire staatsgreep onder leiding van het toenmalige hoofd van de presidentiële garde, generaal Abdourahmane Tchiani, heeft de steun van de bevolking gewonnen: duizenden mensen gingen herhaaldelijk de straat op om zich achter de CNSP te scharen en herhaalden de eis voor de terugtrekking van de Franse troepen.

De strijd zal niet stoppen tot de dag dat er geen Franse soldaten meer in Niger zijn.

“De strijd zal niet stoppen tot de dag dat er geen Franse soldaten meer in Niger zijn,” zei CNSP-lid Kolonel Obro Amadou in zijn toespraak tot een menigte van ongeveer 20.000 supporters die zich op zaterdag 26 augustus hadden verzameld in het grootste stadion van Niger in Niamey. “Jullie zijn het die hen zullen verdrijven,” voegde hij eraan toe.

Ramatou Boubacar, een CNSP-aanhanger in het stadion, benadrukte dat “Frankrijk de keuze van het Nigeriaanse volk moet respecteren” en klaagde over de voortdurende controle die Frankrijk had over opeenvolgende Nigeriaanse regeringen, zelfs na het einde van de koloniale overheersing. “Zestig jaar lang zijn we nooit onafhankelijk geweest [tot]… de dag van de staatsgreep,” vertelde ze aan het AFP.

De Franse president Emmanuel Macron is echter halsstarrig gebleven. “Wij erkennen de putschisten niet, wij steunen een president [Bazoum] die niet is afgetreden”, zei hij in zijn opmerkingen op maandag 28 augustus, waarbij hij de Franse steun herhaalde voor een militaire invasie van Niger door de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS), “wanneer die daartoe besluit”.

Nabila Massrali, woordvoerster voor buitenlandse zaken, sprak haar “volledige steun” uit aan Frankrijk en herhaalde dat de Europese Unie (EU) de CNSP “niet erkent”. “Het besluit van de putschisten om de Franse ambassadeur uit te wijzen,” zei ze, “is een nieuwe provocatie die op geen enkele manier kan bijdragen aan het vinden van een diplomatieke oplossing voor de huidige crisis.”

ECOWAS is vastbesloten om zich in te zetten voor diplomatieke inspanningen’.

De huidige voorzitter van ECOWAS, de Nigeriaanse president Bola Tinubu, zei echter op zaterdag 26 augustus: “We doen ons uiterste best om de kwestie in Niger vreedzaam op te lossen door gebruik te maken van onze diplomatieke instrumenten. Ik blijf de ECOWAS tegenhouden, ondanks haar paraatheid voor alle opties, om alle mogelijke herstelmechanismen te benutten.”

Tinubu heeft zijn aanvankelijk agressieve en dreigende retoriek tegen Niger afgezwakt nadat hij te maken kreeg met anti-oorlogsprotesten en binnenlandse oppositie. Op 5 augustus, een dag voordat de deadline van een week die ECOWAS op 30 juli aan de CNSP had gegeven om Bazoum te herstellen zou aflopen, weigerde de senaat van Nigeria om militaire actie te steunen.

Zonder de deelname van Nigeria – dat de grootste economie van Afrika heeft, goed voor ongeveer 67% van het BBP van ECOWAS, en het grootste leger in de subregio – is het vermogen van het blok om een militaire actie te ondernemen drastisch verminderd.

Dit is met name het geval omdat Mali, Burkina Faso en Guinee – die deel uitmaken van de 15 landen van ECOWAS, maar zijn geschorst en gesanctioneerd na soortgelijke door het volk gesteunde staatsgrepen gesteund door de binnenlandse anti-Franse beweging – hun steun aan Niger hebben aangeboden.

Mali en Burkina Faso, waarvan de militaire regeringen met succes de Franse troepen het land hebben uitgezet, hebben toegezegd hun leger te mobiliseren om Niger te verdedigen. Samen zijn deze vier landen goed voor bijna 60% van het landoppervlak van ECOWAS.

Desondanks kwamen de staatshoofden van ECOWAS op 10 augustus opnieuw bijeen in Nigeria en gaven hun chefs van defensiestaf opdracht om “onmiddellijk de stand-by troepenmacht van het blok te activeren”. De Chefs Defensiestaf van de ECOWAS-lidstaten hielden vervolgens op 17 en 18 augustus een tweedaagse vergadering in Ghana.

De president van Ghana heeft ook te maken met binnenlandse oppositie en zal waarschijnlijk geen goedkeuring krijgen van het parlement, waar de belangrijkste oppositiepartij, die tegen militair ingrijpen is, evenveel zetels heeft als de regeringspartij.

Desondanks “zijn we klaar om te gaan zodra het bevel wordt gegeven”, verklaarde Abdel-Fatau Musah, de ECOWAS-commissaris voor politieke zaken, vrede en veiligheid, aan het einde van deze vergadering, eraan toevoegend dat er ook een niet nader genoemde “D-day” is vastgesteld. We hebben al afgesproken en afgestemd wat er nodig is voor de interventie.”

Hij maakte echter het volgende voorbehoud: “Op dit moment zijn we nog bezig met de voorbereidingen voor [een] bemiddelingsmissie naar het land, dus we hebben nog geen enkele deur gesloten.”

Een week later, op vrijdag 26 juli, zei de ECOWAS nog steeds “vastbesloten te zijn om zich in te zetten voor diplomatieke inspanningen”. ECOWAS commissievoorzitter Omar Touray, voormalig staatssecretaris van Buitenlandse Zaken van Gambia, vertelde de media: “Om twijfel te voorkomen, wil ik ondubbelzinnig verklaren dat ECOWAS noch de oorlog heeft verklaard aan de bevolking van Niger, noch dat er een plan is, zoals het gerucht gaat, om het land binnen te vallen.”

Een inval in Niger zal niet gemakkelijk zijn, waarschuwt CNSP-voorzitter, generaal Tchiani

Toch verklaarde brigadegeneraal Moussa Barmou dat “de dreiging van agressie op het nationale grondgebied steeds meer wordt gevoeld” en plaatste hij het Nigerese leger op 25 augustus op “maximale alertheid”, “om een algemene verrassing te voorkomen”.

Abdoulaye Diop en Olivia Rouamba, ministers van Buitenlandse Zaken van Mali en Burkina Faso, brachten op donderdag 24 augustus een bezoek aan Niamey en herhaalden hun “afwijzing van een gewapende interventie tegen de bevolking van Niger die zal worden beschouwd als een oorlogsverklaring” aan hun eigen landen.

Ze verwelkomden ook de twee verordeningen die de voorzitter van de CNSP, Abdourahamane Tchiani, die dag ondertekende en die “de strijdkrachten voor defensie en veiligheid van Burkina Faso en Mali machtigen om in te grijpen op Nigeriaans grondgebied in geval van een aanval”.

“Als er een aanval tegen ons zou worden ondernomen,” zei Tchiani in zijn televisietoespraak op zaterdag, “zal het niet zo’n makkie zijn als sommigen lijken te denken.”

Topfoto: Anti-Franse demonstranten betogen ter ondersteuning van de militaire regering van Niger op 28 augustus in Niamey. Foto: Issifou Djibo / EPA / TASS

Gerelateerd (berichten in dit archief):