cuba |
2023-02-09

“De transformaties zullen diepgaand moeten zijn”.

Bron: Katrien Demuynck, Rogelio Polanco cubanismo op 9 februari 2023 ~~~

Cuba maakt op dit moment een uiterst moeilijke tijd door. Hoe slaagt dit eiland erin om ondanks alles stand te houden? Wat zijn de uitdagingen op het terrein en hoe worden ze aangepakt? We legden onze vragen voor aan Rogelio Polanco, hoofd van het Departement Ideologie van de Cubaanse Communistische Partij. Dit is het eerste deel van het interview. (deel twee volgt HIER)

Al wie het eiland een beetje volgt weet het, Cuba maakt op dit moment een zeer moeilijke tijd door. Het land lijdt onder het cumulatief effect van meer een dan zes decennia durende economische en financiële blokkade. Onder Trump werd die blokkade extreem verstrakt.

Ook de covid-crisis hakte er flink in. Het toerisme, één van de belangrijkste inkomstenbronnen van het eiland, viel stil. Tegelijk waren er de zware kosten verbonden aan het bestrijden van de pandemie. De economische crisis die zich wereldwijd inzette wordt intussen nog verergerd door het conflict in Oekraïne.

Bovendien sloeg de natuur hard toe. Een blikseminslag in Matanzas zorgde de voorbije zomer voor enorme vernielingen in een van de grootste brandstof-opslagplaatsen van het land en orkaan Ian maakte een verwoestende doortocht door de provincie Pinar del Rio.

Het intrigeert ons hoe dit socialistisch eiland erin slaagt om ondanks alles de strijdlust erin te houden bij de bevolking. Wat zijn de uitdagingen op dat terrein en hoe worden ze aangepakt? We legden onze vragen voor aan Rogelio Polanco, hoofd van het Departement Ideologie van de Cubaanse Communistische Partij.

De rol van de blokkade

Katrien Demuynck: Cuba maakt een zeer moeilijke tijd door. Het is een van de weinige socialistische landen die nog overeind staan. Wat zijn de belangrijkste problemen en uitdagingen voor de Cubaanse samenleving op ideologisch vlak?

Rogelio Polanco: De wereld maakt inderdaad een uitzonderlijke periode door. Het imperialisme gaat door met zijn acties in strijd met het welzijn en de welvaart van de grote meerderheid op de planeet. Zijn rechts beleid van uitbuiting, oorlogszucht en xenofobie blijft grote conflicten veroorzaken.

We zijn getuige van verscherpte tegenstellingen die ernstige risico’s voor de mensheid met zich meebrengen. Wij leven in een tijd waarin fascistische, rechtse, neoliberale ideeën steeds meer aan kracht winnen en de grote informatiemultinationals het op zich nemen om deze tendensen te versterken. En dat heeft ook invloed hier in Cuba.

De Trump-administratie heeft alle mogelijke manieren geïdentificeerd waarop ons land financiële middelen ontvangt. Hun doel was om dit onmogelijk te maken met maatregelen die echt genocidaal en verstikkend zijn.

Er zitten ook maatregelen bij om de levering van brandstof aan ons land te bemoeilijken. Recent onthulde de toenmalige minister van Defensie van de VS dat zij de mogelijkheid overwogen om de komst van brandstofschepen naar ons land te verhinderen met militaire acties. Het is bijna een daad van piraterij in de 21e eeuw.

Bovendien plaatsten zij Cuba, enkele dagen voor het vertrek van Trump, opnieuw op de lijst van landen die het terrorisme steunen. Een echte daad van revanchisme. Voorheen was Cuba al 30 jaar onrechtvaardig opgenomen op deze cynische lijst. Terwijl Cuba net zelf slachtoffer van terrorisme is.

Cuba heeft nog nooit een land aangevallen, laat staan het volk of de regering van de Verenigde Staten. Tijdens de laatste ambtstermijn van president Obama was Cuba van die lijst gehaald. Ons opnieuw op die lijst plaatsen maakt dat banken, regeringen en bedrijven beperkt worden in hun mogelijkheden om transacties te verrichten.

Zoals we allemaal weten, wordt het internationale financiële systeem volledig gecontroleerd door de Verenigde Staten en de Westerse landen. Cuba kan sowieso al geen transacties doen in Amerikaanse dollars, de belangrijkste internationale munt. Een transactie met Cuba als bestemming of bron, of zelfs alleen met vermelding van Cuba, wordt door elke bank verhinderd.

Daardoor kan Cuba geen transacties uitvoeren via het internationale financiële systeem. Alle banken proberen te voldoen aan de regels van het US Treasury Department. Het is een bewijs van het extraterritoriale karakter van de blokkade.

Kunt u uitleggen waarom u het extraterritoriaal noemt?

Extraterritoriaal betekent dat een land beslissingen neemt die gevolgen hebben voor een ander land of andere entiteiten buiten haar grondgebied. Dat is volstrekt illegaal. Maar banken zijn zeer voorzichtig omwille van de sancties. De Europese banken betaalden al miljoenen dollars aan boetes opgelegd door het US Treasury Department, omwille van transacties met Cuba.

 BNP Paribas betaalde een boete van bijna 9 miljard o.a. omwille van transacties met Cuba

De regering Trump, en de regering Biden die het gros van de dwangmaatregelen tegen Cuba gewoon voortzet, heeft er alles aan gedaan om Cuba zonder inkomsten te zetten. Dit leidde onder meer tot een campagne tegen het toerisme naar Cuba, of tot de perverse campagne tegen Cubaanse artsen die diensten verlenen in andere landen.

Ze beweerden dat die dokters daartoe gedwongen werden en zetten sommige landen onder druk om de samenwerking met Cuba te stoppen. Daardoor verloren we belangrijke inkomsten uit onze gezondheidssector.

Met andere woorden, tijdens de vijf jaar van de regering Trump en tot nu toe tijdens de regering Biden is de blokkade van Cuba enkel versterkt. Tijdens de pandemie was deze politiek opportunistischer en wreder dan ooit, omdat zij ons de toegang belette tot geneesmiddelen, beademingsapparatuur en andere basisvoorraden die nodig waren om de gevolgen van de pandemie te verlichten.

Impact van de pandemie

Hoe ging Cuba in deze omstandigheden om met de Covid19 pandemie?

We moesten vertrouwen op onze eigen capaciteit om de pandemie te bestrijden. Dat kon enkel door alle inspanningen van het land daarop te concentreren. Dankzij het visionaire idee van Fidel om in te zetten op biotechnolgie, slaagden we erin onze eigen vaccins te maken. Alleen door de buitengewone inzet van onze mensen is het mogelijk geweest de pandemie onder controle te krijgen.

De kwaliteit van de Cubaanse anticovid-19-vaccins zijn internationaal erkend

Voor veel landen blijft dit vandaag een wensdroom. Want tijdens de pandemie werd de onrechtvaardigheid van het internationale kapitalistische systeem nog opgedreven. Er zijn landen die meerdere malen meer vaccins opgepot hebben dan nodig, waardoor er vaccins verloren gingen omdat de houdbaarheid verstreek. Tot vandaag is de distributie van vaccins om de wereldwijde pandemie van Covid19 het hoofd te bieden ongelijk.

Continuïteit versus destabilisatie

Dit alles moet interne problemen in het land veroorzaakt of verergerd hebben?

Intern zijn er belangrijke uitdagingen. Cuba maakt een proces door van geleidelijke en ordelijke overdracht van de politieke leiding van de revolutie. Een nieuwe generatie is gevormd. Het imperialisme heeft lang gewacht op dit moment om zijn slag thuis te halen.

In de eerste jaren van de revolutie probeerden ze herhaaldelijk om onze belangrijkste leiders fysiek uit te schakelen. Honderden pogingen om Fidel Castro en andere leiders van de revolutie te vermoorden zijn mislukt.

Toen gokten ze maar op wat ze cynisch de ‘biologische oplossing’ noemden: wachten op de dood van onze historische leiders. Ze rekenden erop dat continuïteit niet mogelijk was. Maar toch zetten nieuwe generaties Cubanen vandaag het revolutionaire proces voort.

Dit toont aan waar ons volk al decennialang blijft achter staan. Het toont ook dat onze revolutie beantwoordt aan een historische noodzaak. Natuurlijk is de rol van de leiding essentieel geweest voor de verdieping en vooruitgang van de revolutie, maar ze is tegelijk het product van de bewuste en actieve deelname van een heel volk. Anders kan je haar voortbestaan niet verklaren.

Vandaag worden wij wel geconfronteerd met ernstige economische problemen. Ze zijn het gevolg van de internationale economische situatie en van de verscherping van de blokkade, maar ook van de problemen die zich voordoen ten gevolge van de economische transformaties die we aan het doen zijn binnen onze samenleving.

Cuba heeft vandaag zeer beperkte financiële middelen om de verdere ontwikkeling van het land aan te pakken. Wij hebben geen toegang tot kredieten van welke aard dan ook, noch van internationale organisaties, noch commerciële kredieten.

Geen enkel land kan zich ontwikkelen als het geen toegang heeft tot financiële bronnen. Ook de toegang tot handel, buitenlandse investeringen en internationaal toerisme is door de blokkade steeds moeilijker geworden.

Binnen dat kader voeren de VS een grootschalige politieke communicatiecampagne met miljoenen dollars om ons land te destabiliseren. Zij hebben in het monopolie van de informatiemultinationals, met name de grote algoritmische platforms in de digitale publieke ruimte.

Zij beheersen vandaag vrijwel de gehele informatiestroom die in de wereld wordt gegenereerd. Via media intoxicatie en hoogtechnologische communicatieoperaties, proberen zij onze samenleving te destabiliseren.

Na een campagne in de sociale media, opgezet vanuit het buitenland waren er rellen en vernielingen in enkele Cubaanse steden op 11 juli 2021.

Hun doel is wat zij een ‘sociale explosie’ noemen. In feite gaat het om het genereren van chaos en geweld. Ze willen delen van ons volk opzetten tegen de autoriteiten en de ordehandhaving, om campagnes over schendingen van de mensenrechten en de democratie te kunnen uitrollen.

Dit is door verschillende theoretici benoemd als een onderdeel van hybride oorlogsvoering, waarbij gebruik gemaakt wordt van verschillende elementen van politieke, communicatieve, digitale en diplomatieke aard om regimeverandering te bereiken.

Door zogenaamd niet-gewelddadige of civiele acties proberen ze chaos te veroorzaken om vervolgens buitenlandse interventie uit te lokken. Zo gaan ze tewerk om regeringen omver te werpen die hen niet zinnen.

Want dat is hun doel als ze politieke subversie proberen op te wekken tegen Cuba en tegen andere bevriende landen die alternatieve processen trachten te ontwikkelen, tegengesteld of contra-hegemoniaal aan de acties van het imperialisme.

Wat ziet u in dat verband als de belangrijkste uitdagingen voor Cuba?

Vanuit ideologisch oogpunt hebben de belangrijkste uitdagingen te maken met het vermogen van ons volk om die subversieve acties het hoofd te bieden. We moeten de politieke vorming op alle niveaus versterken, zodat de bevolking de maatregelen van onze overheid begrijpt.

Fidel Castro met op de achtergrond José Martí,
die vocht voor de onafhankelijkheid van Cuba op het einde van de 19de eeuw

Dat is een voorwaarde voor steun aan het ontwikkelingsproces en de verdere socialistische opbouw van ons land. Al onze inspanningen zijn gericht op het versterken van onze waarden, onze nationale identiteit, onze cultuur en de fundamenten van onze ideologie. Die heeft als basis het gedachtegoed van José Martí, van Fidel Castro, het marxisme en het leninisme.

Vanuit de VS probeert men een proces van culturele kolonisatie op te zetten. Voortdurend probeert men de Amerikaanse droom of het kapitalisme voor te stellen als de enige weg voor ontwikkeling. Die subversieve acties zijn gericht tegen onze symbolen, onze leiding en onze geschiedenis.

Het imperialisme probeert verdeeldheid te zaaien onder ons volk, door fake news te verspreiden of te doen geloven dat Cuba of het socialisme niet levensvatbaar is. Daarvoor hebben ze denktanks, universiteiten en belangrijke denkrichtingen op cultureel, filosofisch en ideologisch gebied.

Zo proberen ze op verschillende manieren de geesten en harten van ons volk te beïnvloeden. Het belangrijkste doelwit van die subversieve actie zijn onze jongeren.

Dit is al van bij het begin het geval. De historische leiders moesten worden weggevaagd, hetzij door fysieke, hetzij door morele vernietiging. Men ging ervan uit dat de nieuwe generaties, die niet hebben deelgenomen aan het revolutionaire proces, niet in staat zouden zijn om het voort te zetten.

Die nieuwe generaties zouden bovendien worden afgezwakt of gecorrumpeerd en zo niet standvastig genoeg zijn in hun overtuigingen om het revolutionaire proces te dragen. Zij zouden onder druk van de tekorten en materiële beperkingen uiteindelijk bezwijken, geconfronteerd met de lawine van subjectiviteit en de symbolen van de kapitalistische ideologie.

Daarom zijn de regeringen van de VS en hun agentschappen zo geïnteresseerd in het beïnvloeden van jongeren.

Dit is het eerste deel van dit interview. Het tweede deel gaat dieper in op de kwestie van de jongeren.

Katrien Demuynck is Cuba-kenner en auteur

Gerelateerd (berichten in dit archief):