Venezuela |
2020-07-24
Bron: Leonardo Flores,
commondreams.org 24 juli 2020 ~~~

Met vier zware sancties in 10 maanden tijd, die de Venezolaanse economie verlamd hebben, kun je echt niet spreken van een beleid dat “twijfelachtig en wankel” is, zoals Bolton het verwoordt.

Uit de allereerste paragraaf van het negende hoofdstuk van John Bolton’s (1) recente boek The Room Where it Happened, getiteld “Venezuela Libre”, blijkt duidelijk dat Bolton een verhaal van uitvindingen, halve waarheden, propaganda en een bruikbare kern van waarheid samenweeft.

Het hoofdstuk strekt zich uit over 35 lange pagina’s, waarin de beruchte oorlogsmenner geen goede haren op iemands hoofd laat hangen als het gaat om de regering van Trump en haar rampzalige Venezolaanse beleid. Hij stopt niet bij de Amerikaanse minister van Financiën Steve Mnunchin, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo, bureaucraten van het ministerie van Buitenlandse Zaken of de Amerikaanse president zelf.

Bovendien krijgen de Venezolaanse oppositieleider Juan Guaidó en de Colombiaanse president Iván Duque van vet. De enige uitzonderingen op de kritiek zijn dearchitecten van het Venezolaanse beleid: Mauricio Claver-Carone (ooit door Bolton aangesteld als afdelingshoofd voor de Westerse wereld in de Nationale Veiligheidsraad) en Bolton zelf.

Volgens Bolton is de Venezolaanse president Nicolás Maduro alleen aan de macht omdat de Trump-regering onvoldoende druk op hem heeft uitgeoefend. Hij stelt dat de sancties nogal laks zijn en onvoldoende zijn toegepast. En dit ondanks het feit dat de Trump regering onder leiding van Bolton de goudhandel van Venezuela blokkeerde, de activa van de staatsoliemaatschappij PDVSA (met inbegrip van de in de VS gevestigde dochteronderneming Citgo Petroleum) bevroor, de centrale bank van Venezuela sanctioneerde en een economisch embargo oplegde aan Venezuela. Dit alles gebeurde tussen november 2018 en augustus 2019 – op dat moment was Bolton National Security Advisor onder Trump.

Met vier zware sancties in 10 maanden tijd, die de Venezolaanse economie verlamd hebben, kun je echt niet spreken van een beleid dat “twijfelachtig en wankel” is, zoals Bolton het verwoordt. De sancties werden ook niet traag uitgevoerd, maar er werd snel gereageerd op concrete gebeurtenissen in Venezuela – met als doel zoveel mogelijk economische schade te veroorzaken. Toen Venezuela goud naar Turkije exporteerde, kwam het goudhandelsverbod. De sancties tegen de Venezolaanse oliemaatschappijen waren bedoeld als een spijker op de kop van de Venezolaanse olie-industrie, om te voorkomen dat Citgo olie zou raffineren en verdunners zou sturen voor de verwerking van Venezolaanse zware olie (bovendien zouden Citgo en dus de activa van de onderneming worden overgedragen aan Juan Guaidó).

De sancties tegen de centrale bank van Venezuela hebben de tegoeden van Venezuela wereldwijd bevroren, waardoor het land volledig wordt uitgesloten van het internationale financiële systeem, zodat het geen goederen meer kan invoeren – zelfs geen voedsel of medicijnen. Het economische embargo in augustus 2019, dat elk Amerikaans bedrijf verbiedt handel te drijven met Venezuela, is vergeleken met de sancties waarmee “Noord-Korea, Iran, Syrië en Cuba” te maken hebben. Het werd aangekondigd op het moment dat de regering en de oppositie van Venezuela elkaar wilden ontmoeten voor besprekingen in Bermuda.

Misschien wel de meest nuttige informatie uit het hoofdstuk “Venezuela Libre” is de verklaring van Bolton dat de toenmalige Britse minister van Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt in januari 2019 “graag zou willen samenwerken en stappen zou willen ondernemen, zoals het bevriezen van de goudreserves van Venezuela met de Bank of England”. Slechts enkele dagen later bevroor diezelfde bank in feite meer dan een miljard dollar van het goud van Venezuela, ondanks het feit dat de instelling beweert onafhankelijk te zijn en “vrij te zijn van de invloed van de dagelijkse politiek”.

Deze openbaarmaking wordt ook gebruikt door de regering van Venezuela in haar rechtszaak tegen de Bank of England. Het doel van deze rechtszaak is het vrijgeven van de goudreserves, die vervolgens naar het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties zullen gaan om voedsel en medische benodigdheden te kopen in de strijd tegen de Covid 19 pandemie (2).

Bolton wijst op een ander voordeel van zijn felle sanctiebeleid: “Centrale banken en particuliere bankiers willen niet per se op de zwarte lijst van de Amerikaanse Federal Reserve staan”, wat hen ertoe brengt de handel met Venezuela te staken of de tegoeden ervan te bevriezen. Onder sanctie-experts wordt dit “overcompliance” genoemd, maar Bolton presenteert zijn strakke sanctiecorset als passende maatregelen in plaats van een vergissing.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken schepte zelfs op in een brief over de ernst van de sancties – maar het document is nu vernietigd. Zelfs als alle sancties tegelijkertijd waren toegepast, zoals Bolton waarschijnlijk van plan was, was een plotselinge regeringswisseling niet te verwachten. De Venezolaanse regering onder Maduro heeft aangetoond dat zij in staat is zich aan te passen aan de sancties; ondanks de economische verwoesting heeft zij de ergste gevolgen van de Covid 19-pandemie kunnen afwenden en in het vierde kwartaal van 2019 zelfs economische groei kunnen laten zien.

De sancties zijn niet alleen wreed, ze hebben ook hun doel niet bereikt, namelijk om het Venezolaanse volk tegen hun regering te keren. Volgens een studie is 82 procent van de Venezolanen tegen de sancties. Zelfs de meest prominente oppositiepiloot gaf toe dat de meerderheid van de Venezolanen “de algemene, economische, olie- en financiële sancties waarvan de bevolking het slachtoffer is, resoluut afwijst“. Zelfs met het risico om Bolton te prijzen: Hij is tenminste eerlijk over sancties. Terwijl de ministeries van Buitenlandse Zaken en Financiën van de VS standaard vasthouden aan hun standpunt dat de sancties alleen betrekking hebben op leden van de Venezolaanse regering, geeft Bolton toe “dat zij het Venezolaanse volk schade berokkenen”.

Vanuit het perspectief van het Witte Huis in Washington waren de sancties niet alleen contraproductief. Militaire dreigende gebaren, couppogingen en provocaties hebben ook Maduro’s basis geconsolideerd. Bolton klaagt Trump’s fixatie op militaire dreigingen en de oproep aan het Pentagon om een invasie van Venezuela te plannen. Maar Trump’s oorlogszuchtige Falcon werd niet plotseling een vredesduif. Deze plannen zijn niet uitgevoerd omdat ze zouden hebben gefaald door het “onvermijdelijke verzet van het Congres”, omdat daar niet wordt aangenomen dat voor een regeringswisseling in Venezuela Amerikaanse troepen nodig zouden zijn.

Bolton wijdt een groot deel van zijn hoofdstuk aan een gedetailleerde beschrijving van de gebeurtenissen rond de poging tot staatsgreep in Guiadó op 30 april [2019]. Hij is er nog steeds van overtuigd dat hij die dag heel dicht bij zijn doel was. Bolton en het Witte Huis dachten dat minister van Defensie Vladimir Padrino López aan hun kant stond, evenals andere sleutelfiguren, waaronder het hoofd van het Venezolaanse Hooggerechtshof. Ze hadden het mis. Wat volgde was een ellendig spektakel van enkele uren, waarbij guaidó en een dozijn soldaten een viaduct over de snelweg namen. In de media verspreidde Bolton het woord dat Padrino López het plan op het laatste moment had gedwarsboomd. Het lijkt echter meer op Bolton “viel voor zijn lijn”, zoals Trump het in juni 2019 noemde, toen – niet voor het eerst – werd gemeld dat zijn interesse in Venezuela was afgenomen.

In elk geval, is hij genomen in door Guaido’s vrouw Fabiana Rosales, die een beroep deed op de ijdelheid van Bolton toen ze zei dat de Venezolaanse regering “zou het meest bang zijn als John Bolton begint met het posten van tweets”. Bolton schept op over zijn tweets en trucs (zoals toen hij tijdens een persconferentie in zijn notitieboekje gluurde waarop hij “5.000 soldaten naar Colombia” had opgeschreven). Maar dit werd gebruikt als propaganda om Maduro’s basis te versterken. In januari 2019 had de Venezolaanse militie nog minder dan twee miljoen leden, maar nu zijn er meer dan vier miljoen geregistreerd. Bolton’s talrijke tweets over Venezuela en de tweets die specifiek gericht zijn op de gevestigde Venezuelaanse bevolking en zijn oorlogszucht hebben veel meer bijgedragen aan de indruk onder de Venezolanen dat er een Amerikaanse invasie op handen is dan de dreigementen van Trump.

Bolton’s arrogantie is al lang bekend, maar zijn Venezolaanse hoofdstuk is verrassend vanwege zijn nogal slechte inschatting van de situatie en zijn (baldadige?) onwetendheid over de feiten. Het zou veel te lang duren om hier in de afgrond van Bolton’s leugens en misvattingen te duiken – er worden slechts drie voorbeelden gegeven. Hij schrijft dat president Maduro zich na de poging tot staatsgreep op 30 april “enkele dagen heeft verstopt onder strikte veiligheidsmaatregelen […] [en] onzichtbaar is gebleven, en het publiek niet onder ogen heeft gezien”.
venezuela_maduro_first_mai_2019_venezuela.jpg
President Maduro op de rally in Caracas op 1 mei 2019.
President Maduro op de rally in Caracas op 1 mei 2019.
Bron: commondreams

Maar op de foto zie je hoe hij op 1 mei met tienduizenden, zelfs honderdduizenden volgelingen sprak. Bolton blijft beweren dat de aanhangers van de regering op 23 februari vrachtwagens met hulpgoederen hebben platgebrand, hoewel al lang bekend is dat dit te wijten is aan de oppositie.

Bolton citeert ook de krant Daily Mail, die zegt dat de toenmalige voorzitter van de Nationale Vergadering van Venezuela, Diosdado Cabello, zijn kinderen op 23 februari naar China heeft gebracht. Slechts vier dagen later verschenen ze live op televisie vanuit Caracas.

Het Witte Huis lijkt gevangen te zitten in een echokamer en gelooft in de zelfverspreide propaganda in de mainstream media. Ironisch genoeg lijkt de belangrijkste propagandist Trump degene te zijn die uit deze informatiebel kan breken, zegt Bolton. Hier zijn enkele Trump-citaten uit Bolton’s Venezuela hoofdstuk:

  • Maduro is “te intelligent en taai” om te vallen.
  • “Ik hou niet van onze situatie… Het hele leger staat achter hem… Ik heb altijd gezegd dat Maduro taai is. “Niemand kent deze jongeman [Guaido] toch.”
  • Over Guiadó: “Hij heeft het gewoon niet… We moeten even pauzeren en ons er niet te veel mee bemoeien.”

Natuurlijk is Trump niet immuun voor propaganda als hij bijvoorbeeld zegt dat “Venezuela deel uitmaakt van de VS” – Bolton’s onheilspellende conclusie uit de Monroe Doctrine waar hij van houdt.

Mei Dag 2019 rally ter ondersteuning van de Venezolaanse regering – de grootste chavistademonstratie sinds de dood van president Chávez in 2013. Foto met dank aan @OrlenysOV

In een andere ironische wending komt de beste beschrijving van de situatie in The Room Where It Happened van de Russische president Vladimir Poetin, die Bolton echter afwees als “een voortreffelijke show van Sovjet-propaganda”. Poetin concludeert dat het beleid van de VS heeft bijgedragen aan de versterking van Maduro als president, zoals blijkt uit de massale demonstraties van 1 mei. Het is duidelijk dat alleen Poetin de Amerikaanse president een andere kijk op de situatie in Venezuela kan bieden.

Waarschijnlijk de grootste les van Bolton’s Venezolaanse hoofdstuk is dat hij en andere leden van de regering Trump hebben ontmoedigd om de dialoog met de Venezolaanse regering aan te gaan. Helaas is er sinds het vertrek van Bolton uit het Witte Huis niet veel veranderd, en nu hebben alleen anderen invloed op de president. In een interview met de Amerikaanse nieuwssite Axios op 19 juni sprak Trump zijn bereidheid uit om Maduro te ontmoeten en sprak hij zijn scepsis uit over Guaidó. Een dag later trok hij zijn eerder gepubliceerde verklaringen in. Hij was gezwicht voor de druk van de media, de politici van Florida en presidentskandidaat Joe Biden die, zoals verwacht, Trump van rechts had aangevallen. Bolton zegt het zo: “De steun voor [de] harde lijn in het geval van Venezuela is aan beide kanten even hoog. Wie de verkiezingen in november ook wint, de strenge sancties zullen niet worden opgeheven, want alleen al de vermelding van de dialoog tussen de Amerikaanse politici is een taboebreuk.

Desalniettemin is er in Venezuela hoop dat er meer doordachte geesten zullen zegevieren als de gematigden in de oppositie zich losmaken van de hardliners, onderhandelen met de regering en zich voorbereiden op de komende parlementsverkiezingen. Bolton’s boek en zijn werk in het Witte Huis laten zien dat de VS, hoe graag ze ook willen, niet meer in staat zijn om elders hun wil op te leggen. Hopelijk komt niet alleen dit hoofdstuk van de geschiedenis, maar ook de carrière van Bolton snel tot een einde.

Topfoto: President Nicolás Maduro richtte zich op 1 mei 2019, een dag na de couppoging van Guaidó, tot honderdduizenden aanhangers.

Leonardo Flores is een expert op het gebied van Latijns-Amerikaanse politiek en activist bij Codepink.

Commondreams.org: Our work is licensed under a Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 License. Feel free to republish and share widely.

Notes:
(1) John Robert Bolton diende als National Security Advisor voor de Amerikaanse president Donald Trump van 9 april 2018, totdat hij op 10 september 2019 ontslagen werd. Bolton wordt beschouwd als een van de architecten van de Irak-oorlog van 2003 en was van augustus 2005 tot december 2006 Amerikaans ambassadeur bij de Verenigde Naties. Bolton schuwde geen middelen om zijn doel te bereiken, en bedreigde wie op zijn weg kwam.
(2) De handelsrechtbank in Londen heeft begin juli geweigerd de regering van president Nicolás Maduro te erkennen en daarmee wettelijke goedkeuring gegeven aan de gouddiefstal. Eind juli kreeg de Centrale Bank van Venezuela het recht om tegen de uitspraak in beroep te gaan.