Oekraïne,Rusland |
9 december 2022
Bron: sputniknews 8 december 2022 ~~~

Wat waren de Minsk-akkoorden? Waar gingen deze akkoorden precies over en wat bracht de betrokken partijen ertoe ze te ondertekenen?

De Minsk-akkoorden, die in 2014 en 2015 werden ondertekend door vertegenwoordigers van Oekraïne, de Volksrepublieken van Donetsk en Lugansk, Rusland, Frankrijk en Duitsland, hebben geen vreedzame oplossing voor het conflict in Donbass opgeleverd.

De Russische president Vladimir Poetin noemde afgelopen woensdag (7 december 2022) tijdens een bijeenkomst van de Raad voor de ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld en de mensenrechten de kwestie van de vredesakkoorden van Minsk uit 2014.

De Russische president zei dat westerse politici liever hun mond houden als hij hen herinnert aan de akkoorden, die de weg moesten banen voor een vreedzame oplossing van het conflict in Oekraïne, maar dat uiteindelijk niet deden.

Wat waren de Minsk-akkoorden?

Waar gingen deze akkoorden precies over en wat bracht de betrokken partijen ertoe ze te ondertekenen?

In februari 2014 werd de democratisch gekozen regering van Oekraïne omvergeworpen door de zogenaamde Euromaidan-coup, gesteund door westerse mogendheden. De staatsgreep leidde tot een bloedig conflict in de oostelijke regio’s van het land, waar mensen die weigerden te buigen voor het nieuwe Kievse leiderschap de Volksrepublieken van Donetsk en Lugansk (respectievelijk DPR en LPR) vormden en hun onafhankelijkheid uitriepen.

Pogingen van Kiev om de nieuw gevormde republieken snel met militaire middelen in het gareel te krijgen, mislukten. De inderhaast gevormde DPR- en LPR-milities, gewapend met de wapens die ze uit de plaatselijke wapenmagazijnen konden halen, slaagden erin stand te houden tegen de aanvallen van de troepen die trouw waren aan de nieuwe Oekraïense regering.

Aangezien Kiev er niet in slaagde een beslissende overwinning te behalen op het slagveld en Rusland en de Europese mogendheden opriepen tot een vreedzame oplossing van het conflict, nam het zijn toevlucht tot onderhandelingen, die werden bemoeilijkt door het feit dat de Oekraïense regering niet bereid was rechtstreeks met de leiders van de DPR en de LPR te praten.

Te midden van deze delicate en precaire situatie slaagde de pas opgerichte Trilaterale Contactgroep over Oekraïne, bestaande uit Oekraïne, Rusland, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en het Normandische Formaat, bestaande uit Oekraïne, Rusland, Duitsland en Frankrijk, erin uit te werken wat bekend werd als de Minsk-akkoorden. Ze werden zo genoemd omdat de besprekingen plaatsvonden in de Wit-Russische hoofdstad Minsk, die als neutraal terrein diende.

Het eerste van deze akkoorden, het Minsk Protocol, werd ondertekend op 5 september 2014, en een bijgewerkte versie ervan, algemeen bekend als de Minsk-2 akkoorden, werd ondertekend op 12 februari 2015, toen de vorige versie van het akkoord geen einde kon maken aan de gevechten.

De documenten staan voluit geschreven bekend als “het protocol over de resultaten van het overleg van de drie leden tellende contactgroep over gezamenlijke stappen gericht op de uitvoering van het vredesplan van de Oekraïense president Petro Porosjenko en de initiatieven van de Russische president Vladimir Poetin.” Porosjenko werd president van Oekraïne na de omverwerping van Janoekovitsj tijdens de staatsgreep van Maidan.

Wat stond er in de Minsk-akkoorden?

Onder de auspiciën van de akkoorden:

  • zegden de partijen een staakt-het-vuren toe en trokken hun troepen terug uit de contactlijn.
  • Werd de aanwezigheid van zware wapens in het gebied van de bufferzone ten strengste verboden.
  • Moesten de meervoudig gelanceerde raketsystemen Uragan en Smerch en het Tochka ballistische korte-afstandsraketsysteem 70 km van de contactlijn worden teruggetrokken.
  • Zouden OVSE-waarnemers toezien op de uitvoering van deze regels.
  • Naast de uitwisseling van gevangenen volgens het “allen-voor-allen”-principe moesten de partijen amnestie verlenen aan degenen die tijdens de gewapende gevechten gevangen waren genomen.
  • De Oekraïense kant werd ook geacht de wet inzake de speciale status van afzonderlijke DPR- en LPR-districten aan te nemen en daar plaatselijke verkiezingen te houden, rekening houdend met het standpunt van de vertegenwoordigers van beide Donbass-republieken. De dag na de verkiezingen zou Oekraïne de volledige controle over de staatsgrens overnemen.
  • Bovendien bepaalden de Minsk-protocollen de uitvoering van een hervorming in Oekraïne, die voorzag in de invoering van een concept van decentralisatie in de grondwet van het land dat rekening moest houden met de specifieke kenmerken van “bepaalde districten van de regio’s Donetsk en Lugansk”.

Wie ondertekende de Minsk-akkoorden?

Het protocol van Minsk werd ondertekend door de leden van de contactgroep en de hoofden van de Volksrepublieken van Donetsk en Lugansk.

Op 12 februari 2015 werd een reeks van 13 punten voor de uitvoering van de Minsk-akkoorden (de zogenoemde Minsk-2-akkoorden) ondertekend, en over het geheel genomen kwam het document inhoudelijk overeen met het protocol van september.

Namens de OVSE werden de Minsk-akkoorden ondertekend door de speciale gezant van de OVSE voor Oekraïne, Heidi Tagliavini, terwijl het document namens Oekraïne en Rusland werd ondertekend door respectievelijk de voormalige Oekraïense president Leonid Koetsjma en de toenmalige Russische ambassadeur in Kiev, Michail Zurabov.

Het Minsk-protocol werd ook ondertekend door Alexander Zakharchenko, toenmalig hoofd van de DPR, en zijn toenmalige LPR-tegenhanger Igor Plotnitsky.

Het Minsk-2 akkoord werd beklonken tijdens een bijeenkomst van het Normandische Formaat, waaraan ook de Russische president Vladimir Poetin, de toenmalige Duitse bondskanselier Angela Merkel, de toenmalige Franse president François Hollande en de toenmalige Oekraïense president Petro Porosjenko deelnamen.

Wie schond de Minsk-akkoorden?

De afgelopen vijf jaar heeft Oekraïne gewoonweg afgezien van de uitvoering van de politieke clausules van de Minsk Akkoorden en in plaats daarvan geëist dat de controle over de grens tussen de DPR en LPR-gebieden eerst aan Kiev zou worden overgedragen.

Deze eisen werden echter afgewezen door de autoriteiten van de DPR en de LPR en door Moskou, dat vermoedde dat zodra de Oekraïense strijdkrachten de grens onder controle zouden hebben en de republieken effectief van de buitenwereld zouden zijn afgesneden, Kiev dan zou kunnen proberen alle oppositie daar met wapengeweld neer te slaan.

De autoriteiten van de DPR en de LPR, alsmede Rusland, hebben Kiev er ook herhaaldelijk van beschuldigd illegaal nederzettingen in de bufferzone te bezetten en daar zwaar militair materieel in te zetten.

De situatie werd nog verergerd door het feit dat de Europese mogendheden herhaaldelijk een oogje dichtknepen voor de flagrante weigering van Kiev om zich aan de akkoorden van Minsk te houden, terwijl ze tegelijkertijd de DPR en de LPR voortdurend op de vingers tikten voor de vermeende schendingen van diezelfde akkoorden.

Woensdag (7 december 2022) herinnerde de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov eraan dat zowel de Oekraïense president Volodymyr Zelenski als zijn voorganger Petro Porosjenko openlijk hebben gezegd dat zij de akkoorden van Minsk niet zullen uitvoeren.

De opmerkingen kwamen nadat de Russische president Vladimir Poetin de Oekraïense autoriteiten had veroordeeld omdat zij de akkoorden van Minsk feitelijk om zeep hadden geholpen, door eind februari te verklaren dat het document ophield te bestaan lang voordat Rusland besloot de DPR en de LPR te erkennen.

Poetin ondertekende een decreet om de Donbass-republieken – die later deel gingen uitmaken van Rusland – op 21 februari 2022 te erkennen als onafhankelijke staten, te midden van escalerende beschietingen, sluipschutter- en sabotageaanvallen op de LPR en de DPR. Na het decreet kondigde de Russische president op 24 februari het begin aan van een speciale militaire operatie in Oekraïne.