Bolivia |
2020-09-24
Bron: David Verstockt, fos-socsol, 
dewereldmorgen.be 24 september 2020 ~~~

Op 18 oktober gaan de Boliviaanse verkiezingen door. Een vierde uitstel lijkt weinig waarschijnlijk. De vorige verkiezingen op 20 oktober 2019 verliepen dramatisch, daarom is internationale waakzaamheid bij deze nieuwe verkiezingen geboden. Meerdere VS-senatoren vragen onderzoek over de nefaste rol die de OAS toen heeft gespeeld en nu opnieuw dreigt te spelen. David Verstockt, FOS-vertegenwoordiger in Bolivia geeft toelichting bij de situatie.

Spread the love

Zelfs het Amerikaans Congres erkent dat de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) een bijzonder nefaste invloed heeft gehad op de verkiezingen van 2019. Meerdere Amerikaanse Democratische senatoren hebben hun bezorgdheid geuit bij minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo over de rol die de OAS toen heeft gespeeld (zie Hoe de OAS staatsgreep Bolivia mee organiseerde).

Nefaste partijdige rol van de OAS

De OAS zal opnieuw een verkiezingsmissie organiseren aanstaande 18 oktober. Daarover zijn tientallen Democratische senatoren “diep verontrust”. Ze verwijzen naar de verschillende internationale onderzoeken die bevestigen dat de “beweringen van de OAS over een ‘onuitlegbare verandering’ in de trend van de stemmentelling na de verkiezingen van oktober (2019) zijn gebaseerd op een verkeerde statistische analyse”.

Drie internationale onderzoeken bevestigden sindsdien dat er geen sprake was van grootschalige fraude tijdens de verkiezingen van oktober 2019. Dit narratief stak echter wel de lont in het kruitvat.

In hun schrijven aan Pompeo stellen de senatoren verder dat “gezien het feit dat de OAS werd uitgenodigd om de volgende presidentsverkiezingen in Bolivia te monitoren is het bijzonder zorgwekkend dat OAS-secretaris-generaal Luis Almagro en zijn collega’s antwoorden blijven ontwijken over de verklaringen en acties die geleid kunnen hebben tot de erosie van democratie en mensenrechten in Bolivia. Het VS-Congres keurt het grootste deel goed van het OAS-budget. Wij hebben daarom een verantwoordelijkheid dat de Amerikaanse belastingdollars worden gebruikt om organisaties te ondersteunen die transparant functioneren en democratische waarden eren in plaats van ze te ondermijnen.”

Deze Amerikaanse politici eisen een onderzoek over de rol van de OAS vorig jaar in Bolivia. “Gezien deze verontrustende situatie dringen wij bij u aan om de diplomatieke middelen van het ministerie van buitenlandse zaken in te zetten om een volledig onafhankelijk onderzoek te voeren over de verklaringen en rapporten van de OAS in verband met de Boliviaanse verkiezingen van 2019” (de volledige brief van de senatoren vind je hier).

Opvallend genoeg heeft de OAS beslist dat Manuel González, voormalig minister van Buitenlandse Zaken van Costa Rica, opnieuw de verkiezingsmissie van de OAS zal leiden. Hij had in oktober 2019 ook de leiding over de OAS-missie. Dit is op zijn minst een vreemde beslissing gezien de internationale consensus over het OAS-debacle vorig jaar.

Peilingen 2020 bevestigen resultaat 2019

Net als vorig jaar gaat er geen volwaardige verkiezingsmissie van de EU naar Bolivia. Slechts een 6-tal EU-afgevaardigden trokken recent naar Bolivia, dit omwille van COVID-19.

De laatste grote peiling van Tu Voto Cuenta (‘je stem telt’) van midden september 2020 geeft hetzelfde beeld als de peilingen van vorig jaar en als de toenmalige verkiezingsuitslag, wat nogmaals de fraudeclaims van vorig jaar tegenspreekt. Dit zijn de resultaten:

  • de Movimiento al Socialismo (‘beweging naar het socialisme’ – MAS), de partij van ex-president Evo Morales en huidig presidentskandidaat Luis Arce staat voorop met 29,2 procent; Arce is voormalig minister van economie en financiën onder Morales;
  • achtervolger is net als vorig jaar Carlos Mesa van de centrumrechtse partij Comunidad Ciudadana (‘burgergemeenschap’) met 19 procent;
  • op de derde plaats volgt de radicaal rechtse Luis Fernando Camacho met 10,4 procent; hij speelde vorig jaar een belangrijke rol in de coup die Jeanine Áñez aan de macht bracht, maar is nu zelf kandidaat;
  • zelfverklaard interim-president Jeanine Áñez doet het zeer slecht met 7,7 procent; intussen liet zij weten haar kandidatuur in te trekken.

Tabel: tuvotacuenta.org.bo

Wanneer ongeldige en blanco stemmen uit de totaalcijfers worden gefilterd komt men op 40,3 procent van de geldige stemmen (‘votos válidos’ in de tabel hierboven) voor de MAS en 26,2 procent voor Carlos Mesa. Met dit resultaat voldoet Luis Arce (MAS) aan de voorwaarden om in de eerste ronde reeds verkozen te raken tot president (meer dan 40 procent van de geldige stemmen behalen met meer dan 10 procent verschil met de tweede sterkste kandidaat – anders volgt tussen hen beiden een tweede ronde).

De polarisatie in het land blijft met andere woorden extreem. Volgens een onderzoek van de Duitse onderzoeksinstelling Friedrich Eberhert Stiftung is de kans zeer groot dat de verkiezingsuitslag van 18 oktober opnieuw niet zal aanvaard worden door een deel van de bevolking.

Deze polarisatie volgt nog steeds de socio-economische en culturele breuklijnen. Hoe armer, hoe meer richting platteland, hoe inheemser, hoe groter de kans dat men op de MAS stemt. Hoe rijker, hoe stedelijker, hoe groter de kans dat men voor Mesa of Camacho gaat. De Mesa-stem lijkt, net als in oktober 2019, vooral een anti-MAS-stem te zijn. Dit wordt ook bevestigd in deze laatste peiling.

Het is in die omstandigheden uiterst belangrijk de situatie in Bolivia van nabij op te volgen en waakzaam te zijn als internationale gemeenschap. De Boliviaanse democratie en instellingen staan meer dan ooit op het spel.

Topfoto: Luis Arce (rechts), voormalig minister van economie onder president Evo Morales, staat het sterkst in de peilingen voor 18 oktober. Foto: ambito.com