China,Middenoosten |
13 maart 2023
Bron: Moonofalabama 13 maart 20213 ~~~

De grote deal tussen Saoedi-Arabië en Iran, waarbij China als bemiddelaar optrad, kan binnenkort tot nieuwe problemen leiden.

De deal bevatte veiligheidsclausules (Nederlands: HIER):

In de overeenkomst van Beijing werden vertrouwelijke clausules opgenomen om Iran en Saudi-Arabië ervan te verzekeren dat aan hun veiligheidseisen zou worden voldaan. Sommige van deze details werden aan The Cradle verstrekt, met dank aan een bron die bij de onderhandelingen betrokken was:

  • Zowel Saudi-Arabië als de Islamitische Republiek Iran verbinden zich ertoe zich niet in te laten met activiteiten die een van beide staten destabiliseren, op veiligheids-, militair of medianiveau.
  • Saudi-Arabië verbindt zich ertoe geen media te financieren die Iran trachten te destabiliseren, zoals Iran International.
  • Saudi-Arabië verbindt zich ertoe geen organisaties te financieren die door Iran als terroristen zijn aangemerkt, zoals de People’s Mojahedin Organization (MEK), in Irak gevestigde Koerdische groeperingen of militanten die vanuit Pakistan opereren.
  • Iran verbindt zich ertoe ervoor te zorgen dat de organisaties waarmee het banden heeft, het Saudische grondgebied niet schenden vanuit Iraaks grondgebied. Tijdens de onderhandelingen is gesproken over de aanval op Aramco-faciliteiten in Saudi-Arabië in september 2019, en de garantie van Iran dat een geallieerde organisatie geen soortgelijke aanval zal uitvoeren vanaf Iraaks grondgebied.
  • Saudi-Arabië en Iran zullen al het mogelijke doen om conflicten in de regio op te lossen, met name het conflict in Jemen, om een politieke oplossing te vinden die duurzame vrede in dat land waarborgt.

Volgens bronnen die bij de onderhandelingen in Peking betrokken zijn, zijn er geen details over het conflict in Jemen overeengekomen, omdat er in januari al aanzienlijke vooruitgang is geboekt in rechtstreekse besprekingen tussen Riyad en de Jemenitische verzetsbeweging Ansarallah. Deze hebben geleid tot belangrijke afspraken tussen de twee strijdende staten, die de VS en de VAE met veel woede hebben getracht te ondermijnen om een oplossing van de Jemen-oorlog te verhinderen.

In Peking zijn de Iraniërs en Saudi’s echter overeengekomen de reeds tussen Riyad en Sanaa bereikte besluiten te helpen verwezenlijken en daarop voort te bouwen om een einde te maken aan de zeven jaar durende oorlog.

De Saoedische toezeggingen zijn belangrijk voor Iran. Sinds oktober vorig jaar zijn er aan en af protesten en rellen geweest in combinatie met terroristische aanslagen door soennitische militanten in de Baloch-regio in het zuidoosten van Iran en terroristische aanslagen in het noordwesten van Iran door soennitische Koerdische militanten die vanuit Noord-Irak waren overgestoken.

De protesten werden aangewakkerd door Iran International, een door Saudi’s gefinancierde zender in Londen. Dat kanaal is nu verhuisd naar Washington DC waar het nieuwe financiering lijkt te hebben gevonden. Saoedi-Arabië financierde ook de Koerdische en Baloch rebellen. Zij hebben nu hun aanval in Iran gestaakt. Vandaag kondigde Iran amnestie aan voor ongeveer 22.000 mensen die tijdens de rellen waren gearresteerd:

Iraans rechterlijk hoofd Gholamhossein Mohseni Ejehi] zei dat in totaal 82.656 gevangenen en personen die in staat van beschuldiging zijn gesteld gratie hebben gekregen. Van hen waren er ongeveer 22.628 gearresteerd tijdens de demonstraties, zei hij. Degenen die gratie kregen hadden geen diefstal of gewelddadige misdaden gepleegd, voegde hij eraan toe.

De Iraanse toezeggingen hebben ook de veiligheidsproblemen van Saudi-Arabië opgelost. Er zullen geen aanvallen op de olie-infrastructuur meer plaatsvinden.

Een ander punt in het Cradle-rapport is ook belangrijk [hier: NL]:

Op een enigszins losstaand punt dat verband houdt met de regionale veiligheid – maar geen deel uitmaakt van het Akkoord van Peking – bevestigden bronnen die bij de onderhandelingen betrokken waren aan The Cradle dat de Saoedische delegatie tijdens de besprekingen benadrukte dat Riyad zich houdt aan het Arabische vredesinitiatief van 2002; het weigert normalisatie met Tel Aviv vóór de oprichting van een onafhankelijke Palestijnse staat, met Jeruzalem als hoofdstad.

Dit is natuurlijk slecht voor Israël, dat had gehoopt Saoedi-Arabië op zijn terrein te kunnen slepen om vervolgens Iran aan te vallen. Dat is voorlopig onmogelijk geworden. De door China bemiddelde deal is ook een rode vlag voor Washington:

De overeenkomst ondermijnt de positie van de VS in de regio. De VS hebben hun aanwezigheid in Syrië teruggeschroefd nadat ze in 2021 hun troepen uit Afghanistan hadden teruggetrokken.

De overeenkomst is tot stand gekomen omdat Saoedi-Arabië bepaalde veiligheidsgaranties, een gestage stroom van wapenleveranties en hulp bij zijn civiele nucleaire programma eist om de betrekkingen met Israël, een belangrijke Amerikaanse bondgenoot, te normaliseren, bevestigde het Witte Huis vrijdag.

In een gesprek met verslaggevers zei John Kirby, woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad, dat de VS “geïnformeerd” waren over de besprekingen tussen Saoedi-Arabië en Iran, maar er geen rol in speelden.

Men kan zich afvragen of de recente anti-Chinese campagne werd gelanceerd omdat de VS op de hoogte was van de deal en deze probeerde te onderbreken.

De deal zou wel eens uitvoeringsproblemen kunnen hebben:

De rol van China in de Saoedisch-Iraanse overeenkomst is van groot belang. Peking zou echter kunnen ondervinden dat zijn betrekkingen in de regio worden ondermijnd door mislukkingen bij de uitvoering ervan.

…

Als makelaar van de overeenkomst, of althans het derde land dat in de verklaring wordt genoemd, is de hamvraag of China de omzetting van de overeenkomst in de praktijk zal – of zelfs kan – ondersteunen. De eerste kwestie is die van de capaciteiten. In tegenstelling tot Washington zijn China’s machtsprojectiecapaciteiten zeer beperkt. Met zijn enige buitenlandse militaire basis in Djibouti en geen substantiële veiligheidsstructuur in de regio, kan Peking de overeenkomst niet afdwingen door het gebruik van – of de dreiging met – geweld.

Hoewel juist deze afwezigheid van militaire macht in de ogen van de regionale staten een bron van zachte macht voor China kan zijn, omdat dit duidt op een oprechte wens om zich niet te mengen in de aangelegenheden van andere staten, kan Peking belangrijke activa in de regio niet beschermen of reageren op overtredingen. Beijing is in dit opzicht nog steeds afhankelijk van Washington.

Wie zijn de “belangrijke activa” in de regio? Zijn ze niet eigendom van de landen waar ze zich bevinden? Als Iran en de Saoedi’s zich aan de overeenkomst houden, hoeven de VS er niet bij te zijn. Beijing vertrouwt zeker niet op iets wat Washington daar zou kunnen doen.

De tweede en veel dringender kwestie is die van de bereidheid. Het is onwaarschijnlijk dat China door zijn rol bij de bemiddeling in de overeenkomst zijn hoofd boven water zal houden als er geweld of spanningen uitbreken. Beijing heeft tientallen jaren diplomatieke inspanningen geleverd om goede betrekkingen met alle regionale staten te onderhouden. Het is gewoon onwaarschijnlijk dat China het risico loopt alles op te blazen door de kant van de ene partner te kiezen ten koste van de andere.

De auteur lijkt te geloven dat China partij moet kiezen. Als de overeenkomst standhoudt is dat niet nodig. Zo niet, dan zal China opnieuw bemiddelen tot de vrede terugkeert.

In wezen komt deze overeenkomst neer op de twee regionale staten (en ook de andere GCC-staten). Als zij het spel meespelen, kan China een monumentale overwinning in de diplomatie van het Midden-Oosten opeisen. Als er, zoals waarschijnlijker is, spanningen ontstaan, zal Peking merken dat het te ver is gegaan. Het zal vrijwel zeker niet kunnen en willen optreden als borg voor de overeenkomst. Voor een snelle diplomatieke overwinning heeft China zijn beleid van neutraliteit in gevaar gebracht. De huidige vraag vanuit China’s perspectief is of het het respect van alle partijen zal behouden als de overeenkomst mislukt.

De echte uitvoeringsproblemen waarmee de overeenkomst en China zullen worden geconfronteerd, zijn niet die welke de hierboven geciteerde auteur noemt.

De V.S. zien de overeenkomst niet zitten omdat deze hun rol in de regio verkleint. Israël wil de deal niet omdat het zijn kansen om achter Iran aan te gaan verkleint:

De VS en Israël zijn niet blij met het nieuws van de diplomatieke doorbraak. Zij vrezen in de eerste plaats dat China steeds assertiever wordt in zijn rol in de regio, en de VS willen niet meemaken wat Groot-Brittannië in 1956 in Suez meemaakte: een keerpunt dat zijn wereldwijde ondergang aangaf. De VS stonden op tegen Groot-Brittannië, Frankrijk en Israël, die samen Egypte aanvielen nadat de leider Gamal Abdel Nasser het Suezkanaal had genationaliseerd. De gebeurtenis wordt gezien als de laatste daad van het Britse Rijk voordat het zich aansloot bij het machtigere Amerikaanse imperium.

…

Als de overeenkomst inderdaad het doel bereikt om werkelijk vrede en vriendschap te brengen tussen de twee rivalen, dan kan China een Suez-moment beleven: wanneer de wereld het einde van het Amerikaanse Rijk inluidt zoals dat met de Britten gebeurde.

Zowel Israël als de VS zijn in staat en waarschijnlijk bereid alles te doen wat nodig is om de uitvoering van de overeenkomst te verhinderen. Ze kunnen waarschijnlijk hun goede relaties met de Verenigde Arabische Emiraten gebruiken om het hen moeilijk te maken. Valse aanslagen in Iran en Saudi-Arabië zouden een manier kunnen zijn om dat te doen. Als er een nieuwe ‘Iraanse’ drone-aanval in Saudische olievelden of een nieuwe ‘door Saudi’s gefinancierde’ terroristische aanslag in Iran plaatsvindt, kan de deal inderdaad worden geschrapt.

Men hoopt dat China en de andere bij de deal betrokken partijen zich daarvan bewust zijn.