ExxonMobil’s landroof – Openbaar Archief

4 december 2023

Bron: Maria Paez Victor
counterpunch 24 november 2023 ~~~

De aanvallen van de VS en hun bondgenoten op Venezuela omvatten 930 illegale sancties die het land afsluiten van internationale financiering, waardoor het geen medicijnen en voedsel meer kan kopen en geen olie meer kan produceren of verkopen. Ook is er directe en indirecte steun geweest voor pogingen tot staatsgreep, straatgeweld met moorden en gewonden, cyberaanvallen op het elektriciteitsnet, sabotage van olie en infrastructuur, financiering van criminele bendes, corruptie van ambtenaren, moordpogingen op de president en zijn kabinet, het opzetten van een vals presidentschap, het zich toe-eigenen van oliemaatschappij CITGO en miljarden aan Venezolaanse tegoeden in banken, het blokkeren van het land om Covid-19 vaccins te krijgen tijdens een pandemie en een brute aanval op de munteenheid. Er wordt geschat dat ten minste 100.000 Venezolanen hun leven hebben verloren als gevolg van de illegale sancties.[1]

Het lijkt erop dat het niet genoeg is geweest.

Nu, zich wikkelend in ouderwets kolonialisme, staan de VS via hun monster Exxon Mobil, en hand in hand met hun imperiale bondgenoot Groot-Brittannië, op het punt om de grootste landroof te plegen sinds de VS een kwart van Mexico inpikte, dit maal door middel van slinkse gerechtelijke diefstal.

Langlopende kwesties – land en goud

Alle oude kaarten van Venezuela, vanaf het moment dat het land voor het eerst in kaart werd gebracht onder Spaans bewind, laten zien dat de oostelijke grens de Esequibo rivier was.

Aan de andere kant van de rivier lag een gebied dat later door Engeland werd opgeëist en dat later Brits Guyana werd. Het was een plek waar ontdekkingsreizigers dorstig naar goud binnenvielen op zoek naar de mythe van El Dorado, die ze niet vonden maar wel goud en het zoete goud van suikerriet. Met behulp van een opzettelijke misinformatiecampagne, waaronder de valse cartografie van R. Schomburgk, drong het Britse Rijk al in 1835 het Venezolaanse grondgebied binnen. Nadat Groot-Brittannië Brits Guyana onafhankelijk maakte en het Guyana werd, bleven deze invallen doorgaan. Het grondgebied ten westen van de rivier dat Guyana opeist en dat wordt betwist, is 159.542 km² groot, een gebied dat groter is dan Portugal en Nederland samen.

De langdurige controverse bereikte een hoogtepunt toen in 1899 een Arbitraal Tribunaal in Parijs bijeen werd geroepen om de zaak te beslechten – zonder dat er ook maar één Venezolaan aanwezig was! De rechters kwamen uit Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en een Rus. De Verenigde Staten, die beweerden een reden te hebben om daar te zijn vanwege hun eigen Monroe Doctrine, veronderstelden Venezuela te vertegenwoordigen. Het vonnis kwam, tot niemands verrassing, ten goede aan Groot-Brittannië.

Venezuela bleef vechten tegen deze verbazingwekkende gerechtelijke diefstal van het land dat altijd al deel had uitgemaakt van Venezuela en na een lange diplomatieke strijd werd het Akkoord van Genève van 1966 door beide partijen goedgekeurd. Het verklaarde nadrukkelijk de acties van het Tribunaal van Parijs van 1899 nietig en bepaalde dat beide partijen – Venezuela en Guyana – verplicht zijn om samen in goed vertrouwen te onderhandelen om alle zaken met betrekking tot de Esequibo op te lossen. Met dit akkoord in het achterhoofd stemden beide partijen in 1980 in met het VN-mechanisme van bemiddeling, waarbij een gezamenlijk aangewezen persoon zou helpen bij de uitvoering van de onderhandelingen.

De kwestie van vandaag: – Zwart goud

In 2014/15 ontdekte het meest sinistere en roofzuchtige oliebedrijf ter wereld, Exxon Mobil – een verklaarde vijand van Venezuela – olie in land en zee van het betwiste gebied. Dat maakte een einde aan alle lopende vriendschappelijke onderhandelingen tussen Venezuela en Guyana, omdat de macht van Exxon Mobil de overhand kreeg over de regering van Guyana. De huidige premier heeft bijvoorbeeld 18 miljoen dollar gekregen in ruil voor zijn weigering om verder te onderhandelen, het Akkoord van Genève van 1966 te verwerpen en te eisen dat de beslissing van het Tribunaal van Parijs uit 1899 wordt uitgevoerd door het zoveelste partijdige team rechters van het Internationaal Gerechtshof, dat eigenlijk geen jurisdictie heeft behalve zijn eigen zelf uitgebreide mandaat.

Maar het gevaarlijkste van alles is dat deze oliemaatschappij Guyana aanspoort om Venezuela agressief te provoceren tot een aanval, zodat het zichzelf aan de wereld kan presenteren als een “slachtoffer” van Venezuela. Het doel is om een grensoorlog uit te lokken, zodat de marinevloot van het Amerikaanse Southern Command – nu handig gestationeerd in de aangrenzende zeeën – militair kan ingrijpen en Venezuela kan binnenvallen. Sinds 2015 voert Guyana militaire manoeuvres uit met het Southern Command met Venezuela als doelwit.

De VS willen niets liever dan “een reden”, echt of niet, om Venezuela binnen te vallen en de rijkdom aan olie, gas en kostbare mineralen in handen te krijgen. Ze kunnen niet langer rekenen op de rechtse ondergeschikte regeringen in Colombia en Brazilië, dus nu manipuleren ze Guyana om hun surrogaat oorlogsvoerder te zijn. De vloot van het US Southern Command ligt al klaar in de wateren bij de Esequibo en de VS heeft zelfs een legermacht in Guyana zelf.

Venezuela begrijpt deze list echter maar al te goed. Het heeft herhaaldelijk verklaard dat Venezuela nooit oorlog heeft gevoerd – behalve toen zijn legers naar Colombia, Peru, Bolivia en Ecuador trokken om deze te bevrijden van het Spaanse Rijk. Venezuela streeft naar een vreedzame oplossing.

De mensen van de Esequibo

Guyana is een van de meest ongelijke en arme landen in de regio. De grondstoffenwinnende bedrijven zijn in handen van buitenlandse bedrijven en het inkomen dat zij het land schenken heeft niet het overeenkomstige effect gehad op de gezondheids- en welzijnsindicatoren van de bevolking. De eerste poging om armoede te meten vond plaats in 1992-1993 en werd later herhaald in 2006. Een academicus heeft geconcludeerd: “De economische geschiedenis van Guyana is er een van slavernij, contractarbeid, kolonialisme en sociale ongelijkheid op basis van huidskleur.”[2] De eerste vrije verkiezingen vonden pas in juni 1953 plaats, maar werden in oktober van datzelfde jaar gevolgd door een Britse invasie met troepen en schepen, bijgestaan door de VS, die de gekozen populistische regering van Cheddi Jagan y Forbes Burnham omverwierp.

De samenleving gaat gebukt onder beschuldigingen van corruptie, inefficiëntie en gewelddadig optreden van de politie Er zijn ongeveer 78.500 inheemse bewoners, 10% van de bevolking, die helaas en historisch zijn verwaarloosd door de Guyanese regering, maar die nu hun rechten verdedigen door middel van hun eigen bewegingen, omdat sinds 1990 de exploitatie van multinationale grondstoffen is toegenomen en het falen van de regering om de rechten van de inheemse bevolking te erkennen en te garanderen, aan het licht heeft gebracht. [3] Veel inheemse bewoners van de Esequibo beschouwen zichzelf als Venezolanen, of hebben op zijn minst een dubbele nationaliteit. Sinds de regering Chávez stelt Venezuela joint ventures voor die beide landen ten goede zouden komen, vooral de bevolking in de Esequibo, net zoals het effectieve en vriendschappelijke gaswinning heeft met Trinidad en Tobago in gedeelde zeeën.

Het referendum

Venezuela’s standpunt over de Esequibo is gebaseerd op de grenzen die het altijd heeft gehad sinds het een Algemeen Kapiteinsschap van het Spaanse Rijk was, zoals duidelijk staat vermeld in Artikel 10 van de Venezolaanse Grondwet. De grondwet verklaart ook nadrukkelijk dat de soevereiniteit van de natie bij het volk ligt en dat de Republiek democratisch, participatief en protagonistisch, multi-etnisch en pluricultureel is. In artikel 70 worden referenda genoemd als een van de manieren waarop het volk kan deelnemen aan de uitoefening van zijn soevereiniteit. Bovendien bepaalt artikel 71 dat aangelegenheden van bijzondere nationale draagwijdte aan een raadgevend referendum kunnen worden onderworpen.

Daarom zal het Venezolaanse volk op 3 december 2023 worden gevraagd om “ja” of “nee” te antwoorden op 5 vragen: of ze de Parijse arbitrage van 1899 verwerpen, of ze het Akkoord van Genève van 1966 goedkeuren als het enige bindende mechanisme om de kwestie op te lossen, of ze akkoord gaan met het niet erkennen van de jurisdictie van het Internationaal Gerechtshof, of ze zich verzetten tegen de eenzijdige toe-eigening door Guyana van de territoriale wateren van Esequibo. De 5e sleutelvraag vraagt de kiezers of ze akkoord gaan met de oprichting van een nieuwe staat, genaamd Guayana Esequiba, in het betwiste land, het toekennen van het Venezolaanse staatsburgerschap aan de inwoners en het implementeren van versnelde sociale programma’s.

Deze laatste vraag is van cruciaal politiek belang omdat de inwoners van Esequibo dan in feite alle voordelen, rechten, gelijkheid, diensten en welvaart krijgen die de Venezolaanse regering en instellingen vandaag aan hun burgers kunnen bieden. Het is zo cruciaal dat Guyana en Exxon Mobil onmiddellijk eisten dat het Internationaal Gerechtshof bij het geschil werd betrokken om iets onmogelijks te doen: de natie Venezuela verbieden om een referendum te houden voor haar eigen burgers! Dat wil zeggen, direct ingrijpen in de binnenlandse aangelegenheden van een soeverein land en de grondwet schenden. Hieruit blijkt de angst die ze hebben voor de stem van het volk.

Maar het ICJ heeft feitelijk geen jurisdictie over deze kwestie, niet alleen omdat het al jaren sluipenderwijs en eenzijdig zijn eigen mandaat heeft uitgebreid, maar ook omdat elke eis van deze aard door beide partijen moet worden gesteld en Venezuela de betrokkenheid of jurisdictie van dat hof niet heeft geaccepteerd. Toch heeft Exxon Mobil de aanzienlijke juridische kosten van Guyana voor deze rechtbank betaald.

Het verkiezingsproces in Venezuela – door de voormalige Amerikaanse president Jimmy Carter beschouwd als het beste ter wereld – voert altijd een proefstemming uit om er zeker van te zijn dat alles in orde is. Deze proefstemming op 19 november had een verrassend resultaat: de opkomst was drie keer zo hoog als bij enig ander verkiezingsproces, meer dan 3 miljoen kiezers kwamen opdagen! Dit is een duidelijke indicatie van de grote interesse die Venezolanen hebben in de Esequibo. In feite is de Esequibo de belangrijkste kwestie die Venezuela vandaag de dag verenigt. Regering, kunstenaars, oppositie, NGO’s, vakbonden, de privésector, onderwijzers, enz; het lijkt wel of het hele land opstaat om de Esequibo te verdedigen.

Maar er is één factor, afgezien van landkaarten, gerechtelijke rechtshandelingen en referenda, die van invloed zal zijn op deze kwestie: dat is Exxon Mobil en de miljoenen die het bedrijf uitdeelt onder politici, advocaten en media om dit landjepik voor elkaar te krijgen.

Exxon Mobil is misschien wel het meest criminele oliebedrijf ter wereld. Decennialang wisten haar ingenieurs heel goed wat fossiele brandstoffen met het klimaat deden, maar niet alleen hielden ze deze informatie achter, ze betaalden schrijvers, wetenschappers en media om te ontkennen dat klimaatverandering plaatsvond.[4] Het bedrijf heeft de mensenrechten van talloze plattelands- en inheemse mensen geschonden; en in Indonesië leidde haar samenwerking met een wrede regering tot de beschuldiging van genocide. [5]

Het is duidelijk dat het bedrijf overal waar het actief is ecocide pleegt, misdaden tegen de natuur. Een van de ergste misdaden was de milieuramp die de olietanker Exxon Valdez veroorzaakte. In 1989 lekte 10,8 miljoen liter ruwe olie weg in Alaska, wat de dood veroorzaakte van tussen de 100.000 en 250.000 zeevogels, honderden otters, zeehonden, adelaars, orka’s en ontelbare vissen. Exxon Mobil vocht jarenlang voor de rechtbank, ontkende haar schuld en probeerde onder de betaling van de veroorzaakte schade uit te komen. Uiteindelijk, na 20 jaar procederen, betaalde het bedrijf de staat Alaska het schijntje van $507 miljoen, dat is een tiende van de kosten van de schade die veroorzaakt werd door de olieramp. [6] Als het dit met Alaska, in zijn eigen land, kan doen, stel je dan eens voor hoe weinig milieubescherming de mensen en de ongerepte flora en fauna van de Esequibo zouden krijgen van dit onverantwoordelijke bedrijf.

Dit is het monster dat Guyana heeft omgekocht en dat de soevereiniteit van Venezuela aanvalt.

Wat er op het spel staat

Dit is niet alleen een territoriaal geschil tussen twee landen, maar wat er op het spel staat is de geldigheid van het internationaal recht, de integriteit van het Akkoord van Genève van 1966, de integriteit van de Goede Diensten (bemiddelingen) van de Verenigde Naties en de eerlijkheid van het Internationaal Gerechtshof (als dat er nog is).

Uiteindelijk gaat het om de strijd tussen democratie en de roofzuchtige belangen van een machtig olieconcern in dienst van het Amerikaanse imperium.

Venezuela heeft echter al eerder een imperium verslagen.

Topfoto: Afbeelding van Justin.

María Páez Victor, Ph.D (Victor). is een in Venezuela geboren socioloog die in Canada woont.