Venezuela |
2025-09-01
Bron: Vijay Prashad 
globetrotter.media 1 september 2025 ~~~

Plotseling, uit het niets, begonnen Amerikaanse overheidsinstanties de naam “Tren de Aragua” te herhalen alsof het de nieuwe Al Qaida was.

In januari 2025 bestempelde het Witte Huis Tren de Aragua als een “buitenlandse terroristische organisatie” en in maart beriep de regering van de Amerikaanse president Donald Trump zich op de Alien Enemies Act (1789) om te waarschuwen voor de “invasie van de Verenigde Staten door Tren de Aragua”. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken had in februari 2025 verklaard dat Tren de Aragua een internationaal drugskartel was dat vergelijkbaar was met reeds erkende kartels zoals het Mexicaanse Las Zetas (nu Cártel del Noreste), Sinaloa en Jalisco, en de Mara Salvatrucha (MS-13), die werd opgericht in Los Angeles (VS) en nu voet aan de grond heeft gekregen in El Salvador dankzij een tien jaar durend Amerikaans deportatiebeleid. In tegenstelling tot Tren de Aragua zijn deze andere kartels welbekend en zijn hun activiteiten vaak gedocumenteerd door de Amerikaanse Drug Enforcement Agency (DEA).

Het meest recente DEA-rapport voor 2025 bevestigt verschillende feiten over de drugskartels die enorme hoeveelheden drugs (van cocaïne tot fentanyl) naar de Verenigde Staten smokkelen. Het bevat uiteraard uitgebreide hoofdstukken over de Mexicaanse en Salvadoraanse bendes, die diep geworteld zijn in de drugshandel. Sinds 2019 volgen de DEA en andere instanties de bewegingen van dodelijke drugs die via het Caribisch gebied en het Midden-Amerikaanse vasteland naar de Stille Oceaan worden vervoerd. De drugs vertrekken vanuit de havens van Guayaquil en Esmeraldas (Ecuador) en Buenaventura (Colombia) naar havens zoals Puerto Escondido (Mexico), voordat ze naar de Amerikaanse markt worden vervoerd. Volgens het World Drug Report 2025 van de Verenigde Naties gaat meer dan 80 procent van de dodelijke drugs langs deze Pacifische kustlijn, terwijl slechts iets meer dan 10 procent via de Caribische Zee wordt vervoerd. De DEA heeft al heel lang de juiste inschatting gemaakt dat de meeste drugs die de Verenigde Staten binnenkomen afkomstig zijn uit de Andes, Midden-Amerika en Mexico.

Wat heeft Tren de Aragua hiermee te maken, aangezien het een gevangenisbende is die is ontstaan in de Tocorón-gevangenis in centraal Venezuela (ongeveer 150 kilometer van Caracas)? De bende is in 2012 opgericht door Héctor Rushtenford “Niño” Guerrero Flores (een veroordeelde crimineel die in 2023 uit de gevangenis is ontsnapt en sindsdien niet meer is gezien). De bende van Niño Guerrero, Tren de Aragua, wordt ervan beschuldigd misbruik te maken van de migratie uit Venezuela om zijn netwerk in de Verenigde Staten en elders in Latijns-Amerika uit te breiden en zijn smokkelactiviteiten via dit migratienetwerk te vergroten. Het is echter zeer waarschijnlijk dat het eigenlijke netwerk niet bestaat, maar dat voormalige leden van Tren de Aragua zich op verschillende plaatsen hebben verenigd als knooppunten voor criminele activiteiten. Guerrero wordt gezocht in Venezuela en er is een migratiealarm voor hem uitgegeven in Chili, waar hij vermoedelijk zijn toevlucht heeft gezocht tussen de half miljoen Venezolanen in dit land in de zuidelijke punt van Zuid-Amerika. De Amerikaanse regering heeft Tren de Aragua en Guerrero in het vizier en looft een beloning van 12 miljoen dollar uit voor zijn arrestatie. Maar Guerrero is nergens te vinden.

Een verzonnen kartel

Hoe komt de Amerikaanse regering van een legitieme bezorgdheid over de invoer van drugs in het land tot het sturen van zeven Amerikaanse oorlogsschepen en een atoomonderzeeër om Venezuela te omsingelen voor een “versterkte drugsbestrijdingsoperatie”? Hoe kunnen deze oorlogsschepen, die zich net buiten de Venezolaanse zeegrens bevinden, iets doen om Guerrero te vangen, de Tren de Aragua te stoppen of te voorkomen dat de kartels drugs naar de Verenigde Staten vervoeren? Guerrero bevindt zich hoogstwaarschijnlijk niet in Venezuela, zijn bende is actief in heel Latijns-Amerika en in de Verenigde Staten, en de meeste drugs worden via de Stille Oceaan vervoerd en niet via de Caribische Zee. Wat doen deze oorlogsschepen dan voor de kust van Venezuela, ook al zegt de VS dat ze op een ‘anti-kartelmissie’ zijn?

In april 2025 verhoogde de Verenigde Staten de beloning voor de arrestatie van de Venezolaanse president Nicolás Maduro Moros van 25 miljoen dollar naar 50 miljoen dollar. De reden voor deze verhoging is dat de VS Maduro beschuldigt van het leiderschap van het Cartel van de Zonnen (Cartel de los Soles). De term Cartel van de Zonnen werd voor het eerst gebruikt in 1993 om de activiteiten van enkele hoge militaire officieren en antidrugsfunctionarissen in de drugshandel te beschrijven. Dit was lang voordat Hugo Chávez in 1999 het presidentiële paleis betrad. De term werd gebruikt vanwege het zonnesymbool op de uniformen van hoge Venezolaanse legerofficieren.

Er was geen echt kartel. Na de dood van de Venezolaanse president Hugo Chávez in 2013 schreven verschillende verbannen Venezolaanse journalisten boeken waarin ze voortborduurden op Marcano’s observatie over de ‘zonnen’, maar nu met het argument dat er wel degelijk een georganiseerd kartel bestond en niet alleen enkele corrupte officieren. De belangrijkste boeken hierover zijn Chavismo, Narcotráfico y Militares (2014) van Héctor Landaeta en Bumerán Chávez: Los fraudes que llevaron al colapso de Venezuela (2015) van Emili J. Blasco. Maar Landaeta zei in 2015 tegen de Miami Herald dat “het Cartel de los Soles meer een fenomeen is dan een georganiseerde groep”. Niettemin heeft het Amerikaanse ministerie van Financiën de groep in juli 2025 aangemerkt als een “Specially Designated Global Terrorist”.

Tussen Landaesta’s uitleg in 2015 en nu was er bijna geen melding in Amerikaanse openbare documenten over het verzonnen Cartel de los Soles (hoewel Trump in 2020 wel een valse drugsbeschuldiging tegen Maduro gebruikte). Er zijn geen aanwijzingen voor een verband tussen dit “kartel” en de Tren de Aragua, wat zelf meer een vage term is die in niets lijkt op de grote Colombiaanse en Mexicaanse kartels met hun verticale organisatiestructuur.

De massale militaire opbouw langs de kustlijn van Venezuela, de verhoogde beloning voor de arrestatie van Maduro en de beschuldiging dat de Venezolaanse regering banden heeft met de Tren de Aragua vormen de basis voor een klassieke militaire interventie tegen Venezuela in naam van de oorlog tegen drugs. Het idee van het Cartel de los Soles werkt als de massavernietigingswapens in Irak in 2002-2003, waarbij de Amerikaanse regering wanhopig op zoek was naar een casus belli (oorzaak voor oorlog) die verder simpelweg niet bestond.

Topfoto: de mythe van de boeman ‘Tren de Aragu’

Vijay Prashad is een Indiase historicus, redacteur en journalist. Hij is schrijver en hoofdcorrespondent bij Globetrotter. Hij is redacteur bij LeftWord Books en directeur van Tricontinental: Institute for Social Research. Hij heeft meer dan twintig boeken geschreven, waaronder The Darker Nations en The Poorer Nations. Zijn nieuwste boeken zijn On Cuba: Reflections on 70 Years of Revolution and Struggle (met Noam Chomsky), Struggle Makes Us Human: Learning from Movements for Socialism, en (ook met Noam Chomsky) The Withdrawal: Iraq, Libya, Afghanistan, and the Fragility of US Power.

Gerelateerd (berichten in dit archief):