Afgelopen dinsdag, 26 november 2019, werd in een plenair Kamerdebat de herinvoering behandeld van een Sofa verdrag voor Amerikaanse troepen op Curaçao. De vorige regering van Curaçao heeft ervoor gekozen dit verdrag per 2012 te beëindigen. De eilanden Aruba en Bonaire gingen toen wel akkoord met de handhaving en upgrade van het contract, met een geldigheid van 5 jaar en stilzwijgende verlengingen.
Het Caribisch eiland Curaçao heeft een grote mate van zelfstandigheid, maar voor de defensie en het buitenland beleid is de Nederlandse regering, verantwoordelijk. Er zitten c.a. 150 Nederlandse mariniers op het eiland en er is een legerbasis van de Verenigde Staten. Minister Blok is sinds zijn aanstelling in onderhandeling met de Antilliaanse eilanden met betrekking tot de ‘crisis’ in Venezuela, en heeft eerder dit jaar de instelling van een visumplicht voor Venezolaanse bezoekers aangekondigd.
Het zal bekend zijn, dat de Nederlandse regering op 4 februari 2019 de marionet van de VS in Venezuela, Juan Guaido, erkend heeft als interim president van dat land. Puur juridisch is dit niet strafbaar. Maar sindsdien beëindigde Nederland alle contacten met Venezuela, en communiceerde minister Blok uitsluitend met deze zelfverklaarde president Guaido en zijn medewerkers, die nationaal en internationaal geen enkel mandaat hebben, en dus ook niet namens Venezuela mogen spreken of handelen.
Amper een week na deze erkenning van Guaido en zijn pseudo-regering, heeft minister Blok in een brief aan de kamer, zijn voornemen bekend gemaakt voor een Status of Forces agreement (SOFA) voor de aanwezige troepen van de VS. Het betreft militair personeel van de VS, hun contractanten, militair en ander materieel, en biedt volledige vrijheid van handelen op Curaçao , zonder overleg, meldingsplicht of mogelijke strafvervolging. Het blijkt in die brief, dat hij al op 19 oktober 2018 in Washington zijn goedkeuring daaraan gegeven heeft. Het vereist echter ook de goedkeuring van de tweede kamer.
Deze goedkeuring was aanvankelijk voor 2020 gepland, maar wordt er nu als hamerstuk vervroegd doorheen gedrukt. Op a.s. dinsdag 3 december zal een nauwelijks geïnformeerde kamer er over stemmen.
De SP heeft een plenair debat aangevraagd, dat op dinsdagavond 26 november plaatsvond. Sadet Karabulut, buitenlandwoordvoerder van de SP geeft haar zienswijze en stelt een aantal vragen aan de minister. Mevrouw Pauletta, de speciaal uit Curaçao overgevlogen woordvoerder van PAR, pleit voor invoering van de SoFA.
In zijn beantwoording van de vragen, noemt de minister de herinvoering van de SoFA voor de troepen van de VS op Curaçao een ‘business as usual’. In plaats van serieus in te gaan op de bezwaren die door Sadet Karabulut geformuleerd zijn, beweert hij dat de aanwezigheid van de Amerikaanse marine op het eiland uitsluitend voordelen oplevert voor de economie en nuttig is bij rampenbestrijding. De orkaan Irma (st. Maarten, september 2017) wordt daarbij als enig voorbeeld genoemd, doch iedereen in de regio weet dat deze orkanen nooit de ABC eilanden zullen teisteren. Ook zullen de economische voordelen die voortvloeien uit de aanwezigheid van Amerikaanse soldaten op het eiland hooguit enkele (buitenlandse) casino-, horeca- en seks-exploitanten toekomen. Hij bagatelliseert de voor de regio bedreigende militaire agressie van de VS, en doet voorkomen alsof Nederland een evt militaire operatie vanuit Curaçao zou willen en kunnen tegenhouden.
De minister heeft de vragen in feite niet beantwoord. Sadet Karabulut stelt ze in de tweede termijn daarom nogmaals.
In zijn antwoord beweert de minister dat er geen relatie bestaat met de geopolitieke verhoudingen in de regio, met name de militaire dreiging, en de politieke en economische agressie tegen Venezuela. Vervolgens weigert de minister de door Sadet gevraagde feitelijke informatie na te leveren.
Voor het geval bovenstaande videofragmenten op Youtube niet meer beschikbaar zijn, is er hier een backup van de Video (36 minuten). Het transcript van het debat kunt u hier lezen
De argumenten voor de herinvoering van de SoFA voor Amerikaanse troepen op Curaçao, met name de noodzakelijke ondersteuning bij orkanen als de Irma, en economische voordelen voor het eiland, kan de minister niet hard maken. Er is geen enkel gevaar voor orkanen op de benedenwindse eilanden Aruba, Bonaire Curaçao. Voor evt hulp aan de noordelijker gelegen eilanden, is Puerto Rico als uitvalsbasis meer voor de hand liggend. Ook het argument van economische voordelen kon de minister niet hard maken. Voor de meeste eilandbewoners zal de aanwezigheid van Amerikaanse Militairen naar verwachting nadelig zijn.
Nederland is sinds 2016 betrokken bij de economisch-financiële oorlogsvoering van de VS tegen Venezuela. Producten uit Venezuela, met name groente en fruit, mogen niet meer naar de eilanden geëxporteerd worden, de verwerking van Olie uit Venezuela in de raffinaderij op het eiland is gestagneerd. Door een financieel embargo van Nederlandse banken, moest dit jaar het Europese hoofdkwartier van de PDVSA (Petroleo de Venezuela) in den Haag haar deuren sluiten.
Opvallend zijn verder nog de actuele bouwwerkzaamheden ten behoeve van uitgebreide militaire training faciliteiten en uitkijktorens op Curaçao, en dat het eiland nog steeds officieel gebruikt kan worden als een uitvalsbasis voor ‘humanitaire goederen van de VS’ naar Venezuela