Bron: Stansfield Smith Covert Action Magazine, 28 maart2022 ~~~
Vrouwen hebben bijzonder belangrijke vooruitgang geboekt onder de tweede Sandinistische regering sinds 2006
Vrouwen, vooral die in de Derde Wereld, hebben vaak beperkte mogelijkheden om deel te nemen aan gemeenschapsorganisaties en het politieke leven vanwege de armoede en de traditionele rol die ze opgedrongen krijgen.
Zij zijn als enigen verantwoordelijk voor de zorg voor hun kinderen en andere familieleden, vooral als die ziek zijn; zij onderhouden het huis, koken de maaltijden, doen de afwas, wassen de kleren, doen de kinderen in bad, maken het huis schoon, herstellen de kleren. Deze arbeid wordt onophoudelijk handenarbeid wanneer de gezinnen geen elektriciteit hebben (bijgevolg geen lichten, geen koelkast, geen arbeidsbesparende elektrische apparaten), en geen stromend water.
De last van dit werk belemmert de sociale participatie, de zelfverwachtingen en de opleiding van de vrouwelijke bevolking.
Vrouwen in de Derde Wereld (en in toenemende mate in de imperialistische Eerste Wereld) worden geconfronteerd met problemen van geweld thuis en in het openbaar, met problemen van voedsel en water voor het gezin, van behoorlijk onderdak, en gebrek aan gezondheidszorg voor het gezin, en met hun eigen gebrek aan toegang tot onderwijs en dus tot kansen op werk.
In Nicaragua vervulden mannen vóór de Sandinistische revolutie van 1979 doorgaans weinig verplichtingen voor hun kinderen; mannen lieten het gezin vaak in de steek en lieten de zorg over aan vrouwen. Het was niet ongewoon om te horen hoe mannen vrouwen mishandelden, om vrouwen te zien vluchten naar een buurman.
Het was niet ongewoon om weeskinderen te ontmoeten van wie de moeder in het kraambed was gestorven, aangezien de moedersterfte hoog was. Veel voorkomende ziekten werden verergerd omdat er weinig ziekenhuizen waren en, als er al ziekenhuizen waren, werd er contant geld gevraagd.
Na de Sandinistische overwinning van 1979 verbeterden de levensomstandigheden voor vrouwen drastisch, wat de periode van neoliberaal bewind (1990-2006) niet volledig ongedaan maakte. Tijdens de tweede Sandinistische periode (2007- heden) heeft de materiële en sociale positie van vrouwen opnieuw enorme stappen vooruit gezet.
De grootste vooruitgang werd geboekt door arme vrouwen in de plattelandsgebieden en barrio’s, van oudsher zonder veiligheid, elektriciteit, water en sanitaire voorzieningen, gezondheidszorg, of verharde wegen.
De bevrijding die vrouwen tijdens het Sandinistische tijdperk hebben bereikt kan niet alleen worden afgemeten aan wat wij in Noord-Amerika toepassen: gelijk loon voor gelijk werk, het recht op abortus, het recht op betaalbare kinderopvang, vrijwaring van sexuele discriminatie.
Deelnemende vrouwen aan de Sandinistische revolutie van 1979. [Bron: wikipedia.org]
Vrouwenbevrijding in Derde Wereldlanden betreft zaken die aan de oppervlakte misschien niet als vrouwenrechtenkwesties voorkomen. Deze omvatten het plaveien van wegen, het verbeteren van huisvesting, gelegaliseerd landbezit, schoolmaaltijdprogramma’s, nieuwe klinieken en ziekenhuizen, elektrificatie, loodgieterij, alfabetiseringscampagnes, drinkbaar water, hulpprogramma’s voor campesinos en misdaadbestrijdingsprogramma’s.
Omdat de helft van de Nicaraguaanse gezinnen wordt geleid door alleenstaande moeders, bevordert deze infrastructuurontwikkeling de bevrijding en het welzijn van vrouwen.
Overheidsprogramma’s die direct of indirect de uren van huishoudelijk werk verkorten, bevrijden vrouwen om meer deel te nemen aan het gemeenschapsleven en vergroten hun zelfvertrouwen en leiderschap. Een land kan geen grotere democratische prestatie leveren dan het bewerkstelligen van volledige en gelijke participatie van vrouwen.
Bevrijding van vrouwen gestimuleerd met de programma’s Zero Hunger en Zero Usury van de FSLN
Deze programma’s, gelanceerd in 2007, verhogen de sociaal-economische positie van vrouwen. Zero Hunger verstrekt varkens, een drachtige koe, kippen, planten, zaden, meststoffen en bouwmaterialen aan vrouwen in plattelandsgebieden om hun productie te diversifiëren, het gezinsdieet te verbeteren en de door vrouwen geleide huishoudelijke economieën te versterken.
De verstrekte agrarische activa worden op naam van de vrouw gezet, waardoor vrouwen meer zelfvoorzienende producenten worden; het geeft hen meer directe controle en zekerheid over het voedsel voor hun kinderen.
Dit doorbreekt de historische afhankelijkheid van vrouwen van mannelijke kostwinners en bevordert hun zelfvertrouwen. Het programma heeft hulp geboden aan 275.000 arme gezinnen, meer dan een miljoen mensen (op een totaal van 6,6 miljoen Nicaraguanen) en heeft zowel hun eigen voedselzekerheid als de voedselsoevereiniteit van de natie vergroot.
Nicaragua produceert nu bijna 90% van zijn eigen voedsel, waarvan het grootste deel afkomstig is van kleine en middelgrote boeren, onder wie veel vrouwen. Zoals Fausto Torrez van de Nicaraguaanse Vereniging van Landarbeiders (ATC) terecht opmerkte: “Een natie die zichzelf niet kan voeden is niet vrij.”
Het Zero Usury-programma is een microkredietmechanisme dat nu 0,5% jaarlijkse rente in rekening brengt, in plaats van het wereldwijde gemiddelde van 35% voor microkrediet. Meer dan 445.000 vrouwen hebben deze leningen tegen lage rente ontvangen, gewoonlijk drie leningen per persoon.
Het programma maakt niet alleen vrouwen mondiger, maar is ook een belangrijke factor in het terugdringen van armoede, het ontsluiten van talenten en het stimuleren van gediversifieerde en duurzame groei. Veel vrouwen die een lening hebben gekregen, hebben hun bedrijf omgezet in een coöperatie, waardoor andere vrouwen een baan hebben gekregen. Sinds 2007 zijn er ongeveer 5 900 coöperaties opgericht, waarvan 300 vrouwencoöperaties.
De armoede is teruggedrongen van 48% in 2007 tot 25% en extreme armoede van 17,5% tot 7%. Dit kwam vooral vrouwen ten goede, aangezien huishoudens met alleenstaande moeders meer onder armoede te lijden hadden. De programma’s “Zero Hunger” en “Zero Usury” hebben het traditionele huiselijke geweld verminderd, aangezien vrouwen in armoede een groter risico lopen op geweld en misbruik dan anderen.
Vrouwen eigendomstitels geven is een stap in de richting van vrouwenbevrijding
Aangezien de meeste Nicaraguanen van kleinschalige landbouw of kleine ondernemingen leven, is het bezit van de titel van wettig eigendom een belangrijk punt van zorg. Tussen 2007 en 2021 heeft de regering van het FSLN 451.250 landeigendomsrechten verleend op het platteland en in de stad, waarbij vrouwen 55% uitmaakten van de begunstigde eigenaars. Vrouwen het wettelijke eigendomsrecht geven op hun eigen land was een grote stap in de richting van hun economische onafhankelijkheid.
Infrastructuurprogramma’s vergroten de vrijheid van vrouwen
De Sandinistische regering heeft sinds 2007 de bouw of renovatie van 290.000 huizen gefinancierd, gratis voor mensen in extreme armoede, of met renteloze langetermijnleningen. Dit hielp meer dan een miljoen Nicaraguanen, vooral alleenstaande moeders, die aan het hoofd staan van de helft van alle Nicaraguaanse gezinnen.
In 2006 beschikte slechts 65% van de stadsbevolking over drinkbaar drinkwater; nu is dat 92%. De toegang tot drinkbaar water op het platteland is verdubbeld, van 28% naar 55%. Hierdoor hoeven vrouwen niet meer dagelijks moeizaam naar de waterput in het dorp te lopen om emmers water mee naar huis te nemen om elke maaltijd te bereiden, de vaat en de kleren te wassen en de kinderen in bad te doen. Het aantal huizen dat is aangesloten op een rioleringssysteem is gestegen van 30% in 2007 tot 57% in 2021.
Nu heeft 99% van de bevolking elektriciteit, vergeleken met 54% in 2006. Zoals we weten uit ervaringen met stroomuitvallen, bevrijdt elektriciteit ons leven aanzienlijk van tijdrovende taken. De straatverlichting is meer dan verdubbeld, wat de veiligheid voor iedereen vergroot. Betrouwbare elektriciteit thuis maakt het gebruik van elektrische arbeidsbesparende apparaten, zoals een koelkast, mogelijk.
Hogesnelheidsinternet verbindt en verenigt vandaag het grootste deel van het land, waardoor het isolement van de mensen en hun gebrek aan toegang tot informatie worden verminderd. Vrijwel iedereen heeft een mobiele telefoon, en gratis internet is nu beschikbaar in veel openbare parken.
Het wegennet van Nicaragua is nu een van de beste in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied, aangezien er in de afgelopen 15 jaar meer wegen zijn aangelegd dan in de voorgaande 200 jaar. Perifere steden zijn nu aangesloten op het nationale netwerk. Nu kunnen vrouwen in plattelandsgebieden naar elders reizen om te werken, hun producten verkopen op markten in de buurt, evenementen bijwonen in andere steden en zichzelf of hun kinderen naar het ziekenhuis brengen. Dit draagt bij tot de bestrijding van armoede en de strijd voor de bevrijding van vrouwen.
Betere wegen en huisvesting, bijna algemene toegang tot elektriciteit en internet, evenals binnenhuis sanitaire voorzieningen, verminderen de lasten van huisvrouwen aanzienlijk en geven hen een grotere vrijheid om deel te nemen aan de wereld waarin zij leven.
Het Sandinistisch onderwijssysteem emancipeert vrouwen
De humanitaire aard van de FSLN regeringen, in tegenstelling tot de veronachtzaming door vorige neoliberale regimes, blijkt uit de statistieken over analfabetisme. Toen de FSLN-revolutie in 1979 zegevierde, bedroeg het analfabetisme 56%.
Vrouwen ontvangen hun diploma aan het Nationaal Instituut voor Technologie INATEC, waar 62% van de ingeschrevenen vrouwen zijn. [Bron:radiolaprimerisima.com]
Binnen tien jaar hebben ze het teruggebracht tot 12%. Maar tegen het einde van de 16 jaar durende neoliberale periode in 2006, waarin het gratis onderwijssysteem werd ontmanteld, was het analfabetisme opnieuw gestegen tot 23%. Vandaag heeft de FSLN-regering het analfabetisme teruggedrongen tot minder dan 4%.
Het FSLN maakte het onderwijs volledig gratis en schafte het schoolgeld af. Dit, in combinatie met de hulpprogramma’s voor arme vrouwen, heeft 100.000 kinderen in staat gesteld weer naar school te gaan. De regering is begonnen met een schoollunchprogramma, waarbij dagelijks aan 1,5 miljoen school- en kleuterkinderen een maaltijd van bonen en rijst wordt verstrekt.
Kleuter-, basis- en middelbare scholieren krijgen rugzakken en brillen indien nodig, en leerlingen met een laag inkomen krijgen gratis uniformen. Nu kan een veel groter deel van de kinderen naar school, waardoor moeders meer mogelijkheden krijgen om buitenshuis te werken.
Nicaragua heeft een landelijk systeem van gratis dagopvang opgezet, dat nu 265 centra telt. Moeders kunnen hun jonge kinderen naar de dagopvang brengen, waardoor zij een van de grootste hindernissen voor toetreding tot de arbeidsmarkt uit de weg kunnen ruimen.
Dankzij het enorm uitgebreide en gratis medische systeem, de Zero Hunger, Zero Usury en andere programma’s is de chronische ondervoeding bij kinderen onder de vijf jaar gehalveerd, terwijl de chronische ondervoeding bij kinderen van zes tot twaalf jaar met tweederde is verminderd. Het is nu zeldzaam om kinderen met zichtbare ondervoeding te zien, waardoor moeders zich geen zorgen meer hoeven te maken.
Scholen en bedrijven zijn nooit gesloten tijdens de Covid-pandemie, en de gezondheidszorg in Nicaragua is een van de meest succesvolle in de wereld wat de aanpak van Covid betreft. Het land heeft het laagste aantal sterfgevallen door Covid per miljoen inwoners van alle landen op het Amerikaanse continent.
Nicaragua heeft ook een systeem van parken, speelplaatsen en andere gratis recreatie opgebouwd waar moeders hun kinderen mee naar toe kunnen nemen.
In het hele schoolsysteem bevordert het Ministerie van Onderwijs een cultuur van gelijke rechten en non-discriminatie. Het heeft het nieuwe vak “Rechten en waardigheden van de vrouw” ingevoerd, dat leerlingen leert over het recht van vrouwen op een leven zonder intimidatie en misbruik en de onrechtvaardigheden van het patriarchale systeem. Er werden campagnes gelanceerd om de deelname van zowel vader als moeder aan de opvoeding van een kind te bevorderen, zoals het benadrukken dat het bijwonen van schoolvergaderingen of uitvoeringen gedeelde verantwoordelijkheden van beide ouders zijn.
Sandinista s’ gratis gezondheidszorgsysteem bevrijdt vrouwen
In schril contrast met Nicaragua’s neoliberale jaren, met zijn vernietiging van het medische systeem, en in tegenstelling tot andere Centraal-Amerikaanse landen en de Verenigde Staten met hun geprivatiseerde gezondheidszorg met winstoogmerk, hebben de Sandinisten een op de gemeenschap gebaseerde, gratis, preventieve openbare gezondheidszorg opgezet. Als gevolg daarvan is de levensverwachting gestegen van 72 jaar in 2006 tot 77 jaar nu, nu gelijk aan het niveau van de V.S.
De gezondheidszorg telt meer dan 1.700 eenheden, waaronder 1.259 gezondheidsposten en 192 gezondheidscentra, waarvan een derde sinds 2007 is gebouwd. Het land heeft 77 ziekenhuizen, waarvan 21 nieuwe ziekenhuizen zijn gebouwd en 46 bestaande ziekenhuizen zijn gerenoveerd en gemoderniseerd. Nicaragua voorziet in 178 kraamklinieken in de buurt van medische centra voor aanstaande moeders met een hoog risico zwangerschap of uit landelijke gebieden om te verblijven tijdens de laatste weken van de zwangerschap.
De Verenigde Staten zijn het rijkste land van Amerika, terwijl Nicaragua het op twee na armste land is. Toch zijn er in de VS sinds 2010 meer dan 100 plattelandsziekenhuizen gesloten, en heeft minder dan 50% van de plattelandsvrouwen toegang tot prenatale zorg binnen een straal van 30 mijl rijden van hun huis. Dit heeft een onevenredig groot effect op vrouwen met een laag inkomen, met name zwarte en Latino vrouwen.
Nicaragua heeft 66 mobiele klinieken uitgerust, die in 2020 bijna 1,9 miljoen consulten hebben gegeven. Deze omvatten screenings op baarmoederhals- en borstkanker, waardoor het sterftecijfer door baarmoederhalskanker sinds 2007 met 34% is gedaald. Het aantal vrouwen dat een Pap-test ondergaat is bijna vervijfvoudigd, van 181.491 in 2007 tot 880.907 in 2020.
In het pre-Sandinistische tijdperk beviel een vierde van de zwangere vrouwen thuis, zonder arts. Er waren weinig ziekenhuizen en zwangere vrouwen moesten vaak over onverharde wegen naar een kliniek of ziekenhuis. Nu hoeven vrouwen zich geen zorgen te maken over het bereiken van een ver ziekenhuis tijdens de bevalling, omdat ze de laatste twee weken van hun zwangerschap in een plaatselijk kraamgezin kunnen verblijven en door artsen kunnen worden gecontroleerd.
In 2020 verbleven 67 222 zwangere vrouwen in een van deze tehuizen en konden zij vergezeld worden door hun moeder of zus. Als gevolg daarvan vindt 99% van de bevallingen tegenwoordig plaats in medische centra en is de moedersterfte gedaald van 115 sterfgevallen per 100.000 geboorten in 2006 tot 36 in 2020. Dit zijn enorme stappen voorwaarts in de bevrijding van vrouwen.
In tegenstelling tot de onverschilligheid tegenover vrouwen in de VS, krijgen Nicaraguaanse moeders een maand vrij voordat hun baby wordt geboren, en twee maanden vrij daarna; zelfs mannen krijgen vijf dagen vrij wanneer hun baby wordt geboren. Moeders krijgen ook gratis melk gedurende zes maanden. Mannen en vrouwen krijgen vijf betaalde vrije dagen als ze trouwen.
De kwestie van de abortusrechten
De wet die abortus illegaal maakt en de uitzondering voor “het leven en de gezondheid van de moeder” schrapt, werd in 2006 goedgekeurd door de Nationale Vergadering onder president Enrique Bolaños. Er was een goed georganiseerde en gefinancierde campagne geweest door katholieken in heel Latijns-Amerika, evenals grote betogingen in Nicaragua in de voorgaande twee jaar ten gunste van deze wet.
De wet, die door 80% van het volk werd gesteund, werd vlak voor de presidentsverkiezingen voorgesteld als een truc van Bolaños om stemmen te winnen. De Sandinisten vormden op dat moment een minderheid in de Nationale Vergadering, en de FSLN-leden werden voor de stemming vrijgesteld van partijdiscipline. De meerderheid onthield zich van stemming, terwijl enkelen voor stemden. De wet werd nooit uitgevoerd of herroepen.
Sinds de terugkeer van de Sandinisten aan de macht in 2007 is geen enkele vrouw of overheids- of particuliere gezondheidswerker vervolgd voor een handeling in verband met abortus. Elke vrouw wier leven in gevaar is, krijgt een abortus in gezondheidscentra of ziekenhuizen van de overheid. Er zijn veel plaatsen waar vrouwen een abortus kunnen ondergaan; geen enkele is gesloten of aangevallen, en geen enkele is clandestien. De morning-after pil en contraceptieve diensten zijn op grote schaal beschikbaar.
Sandinistische maatregelen om vrouwen te bevrijden van geweld
Nicaraguaanse vrouwen in het blauw. [Bron: breal.tv]
Nicaragua heeft 102 vrouwenpolitiebureaus opgericht, speciale eenheden die onder meer vrouwen en kinderen beschermen tegen seksueel en huiselijk geweld en misbruik. Vrouwen kunnen nu met vrouwelijke politieagenten praten over misdaden die tegen hen zijn gepleegd, of het nu gaat om mishandeling of verkrachting, waardoor het voor vrouwen gemakkelijker en comfortabeler wordt om klachten in te dienen, begeleiding te krijgen voor trauma’s en ervoor te zorgen dat geweldsmisdrijven tegen vrouwen op een grondige en tijdige manier worden vervolgd.
34,3% van de 16.399 nationale politieagenten zijn vrouwen, een hoog aantal voor een politiedienst. In New York City en Los Angeles bijvoorbeeld is 18% van de politie vrouw en in Chicago 23%.
Volgens de Verenigde Naties is Nicaragua het veiligste land van Centraal-Amerika, met het laagste moordcijfer, 7,2 per 100.000 (tegen 13,4 in 2006), minder dan de helft van het regionale gemiddelde van 19.
Het heeft ook het laagste percentage vrouwenmoorden in Centraal-Amerika (0,7 per 100.000), nog een bewijs van de Sandinistische inzet om een einde te maken aan de mishandeling van vrouwen. De regering organiseert bijeenkomsten voor de veiligheid van de burgers om het bewustzijn omtrent geweld tegen vrouwen te verhogen en om de kwetsbaarheden waarmee vrouwen in het gezin en de gemeenschap worden geconfronteerd aan te pakken. Mifamilia, het ministerie van het gezin, voert huis-aan-huisbezoeken uit om de nadruk te leggen op preventie van geweld tegen vrouwen en seksueel misbruik van kinderen.
Nicaragua is het meest succesvolle regionale land in de strijd tegen drugshandel en georganiseerde misdaad, waardoor vrouwen worden bevrijd van de onveiligheid die vrouwen in plaatsen als Ciudad Juárez in Mexico teistert.
Vrouwelijk leiderschap in de regering van Nicaragua
De vooruitgang die vrouwen hebben geboekt tijdens het tweede FSLN-tijdperk komt tot uiting in hun deelname aan de regering. In het Sandinistisch directoraat van de jaren ’80 zaten geen vrouwen. In 2007 gaf de tweede Sandinistische regering een mandaat voor gelijke vertegenwoordiging van vrouwen, waarbij ervoor werd gezorgd dat ten minste 50% van de openbare ambten zou worden bekleed door vrouwen, van het nationale tot het gemeentelijke niveau.
Vandaag zijn 9 van de 16 ministers van de nationale regering vrouwen. Vrouwen staan aan het hoofd van de Hoge Kiesraad, het Hooggerechtshof, het bureau van de procureur-generaal en het openbaar ministerie, en 60% van de rechters is vrouw. De helft van de Nationale Assemblee, de burgemeesters, de vice-burgemeesters en de gemeenteraadsleden zijn vrouwen. Vrouwen die zo vertegenwoordigd zijn op hoge posten is een voorbeeld en een inspiratie voor alle vrouwen en meisjes om deel te nemen aan de opbouw van een nieuwe samenleving met menselijker verhoudingen.
Geen grotere democratische overwinning dan de bevrijding van de vrouw
De vooruitgang die is geboekt bij de bevrijding van vrouwen is te zien in de Global Gender Gap Index: In 2007 stond Nicaragua op de 90e plaats van de index; in 2020 was het land gestegen naar de 5e plaats, alleen overtroffen door IJsland, Noorwegen, Finland en Zweden.
[Bron: telesurenglish.net].
Nicaragua is een land dat het meest heeft bereikt in het bevrijden van vrouwen van huishoudelijk gezwoeg en huishoudelijke slavernij vanwege zijn beleid ten gunste van de sociale en politieke participatie en de economische vooruitgang van arme vrouwen.
Vrouwen hebben een commissariaat van de vrouwenpolitie gekregen, wettelijke erkenning van hun eigendom, nieuwe huizen voor mishandelde vrouwen en voor arme alleenstaande moeders, economische programma’s die de positie van armere vrouwen versterken, abortus is in de praktijk niet gecriminaliseerd, de helft van alle politieke kandidaten en publieke ambtsdragers zijn vrouwen, extreme armoede is met de helft teruggedrongen, waarvan vooral vrouwen en kinderen hebben geprofiteerd, het huishoudelijk werk is sterk verminderd dankzij een gemoderniseerde nationale infrastructuur, vrouwen hebben een gemakkelijke en gratis gezondheidszorg.
In hun bevrijdingsstrijd worden Nicaraguaanse vrouwen steeds zelfbewuster en zelfverzekerder in het afdwingen van hun lang veronachtzaamde mensenrechten. Zij brengen een revolutie teweeg in hun collectieve zelfbeeld en verzekeren zich van hun centrale rol in de opbouw van een nieuwe samenleving. Dit komt de arbeidersklasse en de campesino’s als geheel ten goede door de kwaliteit van het leven voor allen te verbeteren en is een vitaal wapen in de strijd tegen de economische oorlogsvoering van de V.S.
Zoals Lenin opmerkte: “De ervaring van alle bevrijdingsbewegingen heeft geleerd dat het succes van een revolutie afhangt van de mate waarin de vrouwen eraan deelnemen.” Nicaragua is nog een levend voorbeeld dat een nieuwe wereld mogelijk is.
Topfoto: bron telesurenglish.net
Stansfield Smith, ALBA Solidariteit uit Chicago, is al lange tijd voorvechter van solidariteit met Latijns-Amerika, en publiceert momenteel de AFGJ Venezuela Weekly. Hij is ook Senior Research Fellow bij de Council on Hemispheric Affairs.