Bron: Vijay Prashad, Érika Ortega Sanoja, dewereldmorgen 27 oktober 2020 ~~~
Meerdere VS-senatoren spraken tijdens een publieke hoorzitting openlijk hun teleurstelling uit over ‘onze mislukte staatsgreep in Venezuela’. Washington krijgt blijkbaar niet meer zomaar gedaan om te beslissen wie waar ‘verkozen’ wordt in Latijns-Amerika, zoals recent blijkt in Bolivia. Deze openlijke schending van het internationaal recht door de VS passeerde echter ongezien in de media. Wat is er gaande?
Op 4 augustus 2020 hield de Amerikaanse Senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken een hoorzitting over Venezuela, waar de speciale vertegenwoordiger van het ministerie van Buitenlandse Zaken Elliott Abrams stevig aan de tand werd gevoeld.
Abrams, die mee het buitenlandbeleid heeft uitgewerkt, heeft er een lange carrière van nefaste en controversiële interventies in Latijns-Amerika op zitten. Omzeggens alle leden van de Senaatscommissie gingen meteen in de aanval en suggereerden dat Abrams reeds vanaf 2019 verantwoordelijk was voor de mislukte poging om de Venezolaanse regering van president Nicolás Maduro ten val te brengen.
Van de Republikeinse senator Mitt Romney tot de Democratische senator Chris Murphy, allen gaven ze Abrams een stevige veeg uit de pan. Niet dat er in de commissie onenigheid was over de doelstellingen van het Amerikaanse beleid, namelijk de omverwerping — desnoods met geweld — van de regering van president Maduro.
Murphy schetste de tijdslijn van Trumps beleid, dat in januari 2019 was ingezet met de erkenning van politiek lichtgewicht Juan Guaidó als ‘president’. Murphy zei daarbij letterlijk dat de VS “in april van verleden jaar probeerde een soort staatsgreep op het getouw te zetten”.
Abrams werd daardoor niet van zijn stuk gebracht. “Wij hopen uiteraard dat [Maduro] het einde van het jaar niet haalt en daar werken we hard aan”. Het beleid — inclusief “een soort staatsgreep” — blijft onveranderd.
Abrams kan met nog een dossier zijn functie verder opsmukken: hij wordt nu ook Trumps speciale vertegenwoordiger voor Iran. De man die geen regimewissel kon teweegbrengen in Venezuela, gaat nu de Amerikaanse pogingen opdrijven om de Iraanse regering te doen kapseizen.
De reactie van Venezuela
Op de Venezolaanse sociale media circuleerde een fragment van Murphy’s getuigenis, inclusief zijn uitlating over “een soort staatsgreep”. Hoge functionarissen van de Venezolaanse regering — onder andere vice-president Delcy Rodríguez en minister van Buitenlandse Zaken Jorge Arreaza — deelden die post.
Voormalig president van Ecuador Rafael Correa volgde hun voorbeeld en sneerde dat senator Murphy “vast een goed mens is maar niet eens door heeft wat hij heeft toegegeven”. Wat hij zegt is dat de Amerikaanse regering geprobeerd heeft een staatsgreep te plegen in Venezuela. Vandaar de grote verontwaardiging in Venezuela.
Wij vroegen minister van Buitenlandse Zaken Arreaza wat hij vond van de term “staatsgreep” in Murphy’s verklaring over het Amerikaanse beleid voor Venezuela. Zijn repliek: “Woordvoerders van de VS blijven openlijk hun misdaden en illegale agressie tegenover het Venezolaanse volk toegeven.”
Niet alleen Murphy — nota bene een liberale democraat — bediende zich van de term “staatsgreep”. John Bolton, Trumps voormalige nationale veiligheidsadviseur, verklapt in zijn boek hoe Trump, bij monde van John Kelly, de toenmalige stafchef van het Witte Huis, had gezegd dat “het ‘cool’ zou zijn om Venezuela binnen te vallen” en dat Venezuela “echt deel uitmaakt van de Verenigde Staten”. In zijn commentaar op Murphy’s uitlating en Boltons boek zei Arreaza: “Deze bekentenissen bewijzen onweerlegbaar de klacht die wij bij het Internationaal Strafhof hebben neergelegd”.
Zelfs leden van de Venezolaanse oppositie, zoals Enrique Ochoa Antich, waren van mening dat de openlijke manier waarop Abrams en de Amerikaanse senatoren spreken over gewapende actie tegen Venezuela “pijnlijk en onaanvaardbaar is”. Heel het beleid van het driemanschap Trump-Bolton-Abrams, zo zei hij, heeft de regering van Maduro niet doen wankelen.
Een illegale praktijk
Het klopt dat Murphy niet eens besefte wat hij had toegegeven. Amerikaanse politici trekken er zich maar zelden iets van aan als hun uitspraken in strijd zijn met de internationale wetgeving. Murphy’s terloopse opmerking over een “staatsgreep” is een duidelijke schending van het Handvest van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), waarvan de VS lid is.
In hoofdstuk IV van het Handvest staan twee artikelen die expliciet een staatsgreep als illegaal bestempelen:
Artikel 19: Geen enkele staat of groep van staten heeft het recht zich rechtstreeks of onrechtstreeks, voor welke reden ook, te mengen in de binnenlandse of buitenlandse zaken van een andere staat. Voornoemd principe verbiedt niet alleen het gebruik van wapengeweld maar ook elke andere vorm van inmenging of poging tot bedreiging tegen de persoonlijkheid van de staat of tegen zijn politieke, economische en culturele elementen.
Artikel 20: Geen enkele staat mag economische of politieke sancties inzetten of aanmoedigen om de soevereine wil van een andere staat te dwingen en zo enig voordeel te bekomen.
Interpretatie is hier overbodig, beide artikelen zijn heel duidelijk geformuleerd. Niet alleen “wapengeweld” is als “vorm van inmenging” verboden, dat geldt ook voor het “inzetten van economische of politieke sancties” die de soevereiniteit van een land schenden.
De teneur van de hoorzitting in de Amerikaanse Senaat was alvast een complete schending van de geest en de letter van het Handvest van de OAS én het Handvest van de Verenigde Naties. De Amerikaanse regering maakt zich echter al lang schuldig aan deze schendingen van het internationaal recht, minstens sinds 1954, toen de CIA de regering van Jacobo Árbenz in Guatemala uit het zadel wipte.
Geen internationale misdaad, wel een ‘mislukking’
De Amerikaanse senatoren vielen Abrams wel degelijk aan omdat hij had gefaald. Maar wat was juist de fout die ze niet konden verkroppen? Niet dat hij de door de VS ondertekende wetten en verdragen niet had nageleefd. Dat was niet het probleem. Integendeel, de senatoren vielen Abrams aan omdat zijn plannen voor een staatsgreep tot niets hadden geleid en gaven hem advies zodat hij het in de toekomst ‘beter’ zou doen.
Tot op heden blokkeert de VS de toegang van Venezuela tot financiële steun van het IMF. De Amerikaanse regering beschuldigde de Venezolaanse leiders van drugshandel (met een hallucinante tenlastelegging, zie Militaire escalatie VS in Caraïbische Zee heeft vele motieven, ‘drugshandel Venezuela’ is er geen van) en stuurde zijn oorlogsvloot om de wurggreep van het embargo nog te verstrakken. Zelfs met het gewicht van de VS in de rug mislukten de maatregelen een voor een. In plaats van toe te geven dat de regering van Maduro de steun heeft van de bevolking1, wil de VS een nog draconischer voortzetting van datzelfde beleid.
Momenteel voert de VS tegen Venezuela een dubbele oorlog: een economische oorlog (met sancties en sabotage) en een informatieoorlog (door de Venezolaanse regering als autoritair af te schilderen). Voor sommige senatoren volstond die zeer vernietigende vorm van oorlogvoering niet. Zij pleitten voor een volledige blokkade van de Venezolaanse havens.
Zover wil de regering Trump daarentegen niet gaan. Dat zou immers een “oorlogsdaad” zijn, aldus Adams. Trump wil wel een oorlog, maar geen openlijke. Het Amerikaanse leger weet dat het de hoofdstad Caracas met de grond kan gelijkmaken, maar beseft ook dat het een oorlog tegen de Venezolaanse bevolking niet kan winnen.
Érika Ortega Sanoja is een Venezolaanse journaliste en voormalig parlementslid.
Vijay Prashad is een Indiase historicus, journalist bij Globetrotter, een project van het Independent Media Institute. Hij is hoofdredacteur van LeftWord Books en directeur van Tricontinental: Institute for Social Research. Hij heeft meer dan twintig boeken op zijn naam staan, onder andere The Darker Nations: A People’s History of the Third World (2007), The Poorer Nations: A Possible History of the Global South (2013), The Death of the Nation and the Future of the Arab Revolution (2016) en Red Star Over the Third World (2017).
How the US failed at its foreign policy toward Venezuela van Vijay Prashad en Érika Ortega Sanoja vertaald door Marina Mommerency
Topfoto: Betoging in Londen, 2019. Foto: Socialist Appeal/CC BY 2.0 Vijay Prashad, Érika Ortega Sanoja, DeWereldMorgen vertaaldesk
Note:
1 Maduro en zijn partij hebben volgens peilingen nog altijd meer dan 45 procent van de bevolking achter zich. In tegenstelling tot wat de internationale media suggereren is de rest van de bevolking echter géén voorstander van een militair ingrijpen van de VS in hun land. Meerdere politici van de rechterzijde verzetten zich daar openlijk tegen (nvdr.).