Bron: David Bollier popularresistance.org 13 oktober 2022 ~~~
Wat een sensatie om te horen dat Cecosesola (Central de Cooperativas de Lara) – het Venezolaanse netwerk van gemeenschapsorganisaties uit lage inkomensgebieden – de Right Livelihood Award 2022 heeft gewonnen! Cecosesola is een federatie van coöperaties en andere groepen die een eigen sociaal en economisch ecosysteem heeft gecreëerd. Sinds 1967 heeft de groep zich gebaseerd op commune activiteiten om een humaan voorzieningssysteem te ontwikkelen dat voorziet in de behoeften van meer dan 100.000 gezinnen in zeven Venezolaanse staten.
De Right Livelihood Award bekroont Cecosesola voor “het opzetten van een rechtvaardig en coöperatief economisch model als een robuust alternatief voor op winst gerichte economieën”. Zij heeft dit bereikt ondanks de ernstige problemen in Venezuela – een financiële crisis, voedseltekorten, hyperinflatie en een massale uittocht van 7 miljoen mensen.
Cecosesola biedt niet alleen concurrerende marktprijzen voor onder meer voedsel, gezondheidszorg, leningen en coöperatieve begrafenisdiensten. Het verandert ver onder de normale winkelprijzen. Je zou kunnen zeggen dat Cecosesola geleerd heeft de markt te negeren en haar eigen voorwaarden te stellen voor het leveren van goederen en diensten. Haar economische activiteiten worden bijna volledig zelf gefinancierd, en haar interne bestuur en cultuur van solidariteit en vertrouwen verwerpen de standaard managementpraktijken van bedrijven en bureaucratieën.
Gedurende vijf decennia heeft Cecosesola prioriteit gegeven aan de ontwikkeling van een cultuur van transparantie en wederzijdse steun. Het bedrijf zet zich in voor een ethiek van rechtvaardigheid en welzijn. Deze waarden en praktijken zijn tot bloei gekomen dankzij het radicaal horizontale samenwerkingssysteem van de groep dat hiërarchische controle nadrukkelijk vermijdt. Dankzij deze cultuur kan Cecosesola zeer efficiënt, flexibel en adaptief omgaan met veranderende omstandigheden en crises. “We zijn gewoon één groot conversatieproject”, zei een van de leden in een interview.
Mijn overleden collega Silke Helfrich maakte me voor het eerst attent op deze fantastische organisatie nadat ze begin 2010 veel van hun leden had ontmoet. Haar interview met hen werd gepubliceerd in ons boek Patterns of Commoning in 2014. Later schreven we een interpretatieve samenvatting van Cecosesola in ons boek ‘Free, Fair and Alive‘ uit 2019, waarin we Cecosesola zien als een “omni-commons”, omdat het dient als een hosting infrastructuur voor allerlei experimentele, nevenactiviteiten in gemeenschapsverband. Silke nomineerde Cecosesola vorig jaar voor de Right Livelihood Award.
De voedselactiviteiten van Cecosesola zijn zo groot en sociaal geavanceerd geworden dat ze hun eigen prijzen bepalen, onafhankelijk van de markten. Ze beheren hun eigen handelsruimten – vier enorme marktplaatsen, één in elk deel van de hoofdstad van de deelstaat, Barquisimeto, een metropool met 1,25 miljoen inwoners in het noordwesten van het land.
Toen we het stuk over Cecosesola publiceerden, verkocht het ongeveer 700 ton verse producten tegen één prijs per kilo, wat aanzienlijk lager is dan de prijzen die conventionele kruideniers in rekening brengen. Het netto-effect was dat de marktprijzen in de regio naar beneden werden gedreven, waardoor ongeveer 700.000 mensen van beide lagere prijzen konden genieten terwijl ze de helft van het voedsel dat ze nodig hebben veilig stelden.
Toen Silke in 2011 enkele van de honderden leden van de federatie interviewde, zijn dit een aantal dingen die de leden zeiden:
- “We zijn minder geïnteresseerd in het produceren van ‘iets dat van ons is’ dan in het ontwikkelen van ‘ons’. We willen onszelf begrijpen en veranderen. Dat genereert een soort collectieve energie….We proberen Cecosesola op te vatten als een persoonlijk ontwikkelingsproces, niet als werk.”
- “We betalen onszelf geen loon. In plaats daarvan betalen we een voorschot op wat Cecosesola vermoedelijk zal opleveren. Maar we werken niet om winst te maken of goederen te vergaren. Dat is niet wat ons drijft, en daarom zijn onze overschotten relatief bescheiden.”
- “Iedereen krijgt evenveel betaald. De kok verdient hetzelfde als de boekhouder, maar we houden ook rekening met verschillende behoeften, bijvoorbeeld als iemand net een baby heeft gekregen. De enige uitzondering zijn de artsen. Zij krijgen ongeveer twee keer zoveel…”
- “Doorslaggevend is dat we niet de markt of de marktprijs volgen. Als de prijzen voor tomaten en aardappelen ergens omhoog gaan, betekent dat niet dat wij de prijzen ook verhogen. Waar het ons om gaat is dat we krijgen wat we nodig hebben.”
In Free, Fair and Alive gingen Silke en ik terug naar de Cecosesola-ervaring:
Cecosesola stelt een eenvoudige vraag aan haar boeren en dienstverleners, die allemaal lid zijn van de federatie: wat heb je nodig om de oogst te produceren zoals je die doet? (Het is precies dezelfde vraag die sommige CSA-leden aan de CSA-boer stellen, zodat ze het risico van de bevoorrading kunnen delen). De leden van de plattelandscoöperatie die op het veld werken en de leden van Cecosesola die de federatie coördineren of op de markten in Barquisimeto verkopen, komen samen in de schaduw van een boom. Zittend op eenvoudige houten bankjes gaat hun ongedwongen praatje langzaam over in het serieuze werk van het inschatten van wat er nodig is om te kunnen produceren: Zoveel dagen werk, zoveel zaad, zoveel brandstof, genoeg irrigatiepijpen, enzovoort. De meer ervaren leden herinneren de minder ervaren leden eraan dat dingen uit elkaar kunnen vallen en opnieuw moeten worden gekocht, of dat er misschien meer muilezelvoer moet worden gekocht omdat de laatste 800 meter over steile heuvels de transportkosten zullen doen stijgen. Stukje bij beetje brengen de leden hun gesitueerde kennis in. Samen bepalen zij de zeer concrete productiekosten in hun specifieke levens- en landbouwomstandigheden. Producenten en distributeurs (mensen van Cecosesola’s centrale kantoor in de stad; handelaren of tussenpersonen in de conventionele economie) stemmen samen af.
Dit is prijsvorming, voor ieders ogen – maar niet in een concurrentiebeperkende, monopolistische zin! Elke coöperatie binnen het Cecosesola-systeem maakt haar eigen berekeningen, en uiteindelijk telt de federatie de resultaten van alle bijeenkomsten bij elkaar op, en voegt daar nog wat extra bedragen aan toe voor extra’s en verliezen (ja, tomaten raken bedorven op weg naar de hoofdstad en sommige worden gestolen op de markt).
Dan neemt Cecosesola een radicale, contra-intuïtieve stap: “We ontkoppelen de prijs van de groenten van de tijd en moeite die we erin steken,” legt coöperatielid Noel Vale Valera uit. “We tellen enerzijds het aantal geproduceerde kilo’s van het hele assortiment op en anderzijds de kosten. Vervolgens delen we het een door het ander om onze gemiddelde prijs per kilogram te berekenen. Onze maatstaf is gewoon de productiekosten, inclusief wat de producenten nodig hebben om te leven …Wat voor ons belangrijk is, is dat we verdienen wat we nodig hebben.” De leden van Cecosesola zien producenten, handelaars en consumenten niet als afzonderlijke groepen met elk hun eigen belangen. Zij zien iedereen als een geheel, waarin iedereen samen met de hele onderneming in zijn behoeften moet voorzien.
Collega Jorge Rath van Vale benadrukt: “Dit systeem bespaart de mensen heel wat geld … Onze prijs per kilo vermindert de bureaucratie, we werken niet met tussenpersonen en seizoensschommelingen maken ook geen verschil.” De prijs per kilo voor alle producten is het resultaat van een open discussie tussen alle producenten en de vele anderen die met hen samenwerken. Uiteindelijk is het geen verrassing dat de kosten en dus de prijzen aanzienlijk lager zijn dan die van conventionele markten. Er zijn geen verborgen kosten, dankzij het vertrouwen en de transparantie binnen Cecosesola. Er zijn geen kosten voor marketing en reclame. Er zijn geen tussenpersonen die opgeblazen prijzen vragen om als groothandelaar of distributeur op te treden. Cecosesola is in staat om geldefficiëntie en prijssoevereiniteit te tonen.
Het werkelijk verbluffende feit is de opmerkelijke kracht van Cecosesola als bevoorradingssysteem in tijden van politieke en economische crisis. Dit is vooral te danken aan het vermogen van de federatie om snel te reageren op dramatisch veranderende omstandigheden.
Een dikke proficiat aan Cecosesola voor de erkenning door de Right Livelihood Award! Moge uw werk een inspiratie en model zijn voor anderen die op zoek zijn naar betere manieren om op een eerlijke, participatieve en effectieve manier in de behoeften te voorzien!
Topfoto: Een voedselmarkt van Cecosesola.