Bron: GuidoDeSchrijver dewereldmorgen, 19 oktober 2020 ~~~
Uitgerekend een jaar na de door een staatsgreep gefrustreerde verkiezingen in Bolivië op 18 oktober gingen de Bolivianen nu terug naar de stembus. Alom werd gevreesd dat degenen die vorig jaar het democratisch proces een negatieve weg instuurden nu weer alles in het werk zouden stellen om de ingeslagen weg verder te zetten.
De verkiezingen van vorig jaar werden geannuleerd te midden van beschuldigingen van verkiezingsfraude, een opstand bij de politie, een burgerstaking en een ‘suggestie’ van de militairen aan de voormalige president Evo Morales om af te treden. En zo werd een jaar geleden Evo Morales, de laatst verkozen Boliviaanse president, gedwongen zijn functie neer te leggen.
Die vrees voor herhaling werd onder meer uitgedrukt door een aantal voormalige Latijns-Amerikaanse regeringsleiders en wetgevers en ex-ministers van Buitenlandse Zaken, die op 17 oktober een verklaring aflegden en er bij de internationale gemeenschap op aandrongen ‘waakzaam te zijn’ bij de verkiezingen in Bolivia om ‘bij te dragen tot het garanderen van transparantie en respect voor de uitslag.’
De brief, die aan de pers werd vrijgegeven, werd onder meer ondertekend door de huidige Argentijnse vicepresidente Cristina Kirchner, de voormalige presidenten Luis Ignacio Lula da Silva en Dilma Rousseff uit Brazilië, Ernesto Samper uit Colombia, Rafael Correa, uit Ecuador en Manuel Zelaya uit Honduras, naast meer wetgevers en voormalige ministers van Buitenlandse Zaken van de regio. De ondertekenaars beschuldigen de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) ervan een ‘verslechtering van de Boliviaanse democratie’ te veroorzaken.
Maar de eerste uitslagen melden een overwinning van presidentskandidaat Luis Arce van de MAS-partij met iets meer dan de helft van de uitgebrachte stemmen. Daardoor zou zelfs geen tweede verkiezingsronde noodzakelijk zijn.
De rol van de VS in het politieke beleid van Bolivië
De Verenigde Staten waren de hoofdrolspeler van de staatsgreep die leidde tot het ontslag van Evo Morales in november 2019. Deze stelling wordt verdedigd door de ‘Beweging voor het Socialisme’ (MAS), de partij van president Evo Morales en door internationale analisten zoals Celso Amorim, de voormalige Braziliaanse minister van Buitenlandse Zaken.
Volgens Amorim heeft de tussenkomst van de Verenigde Staten in Bolivië te maken met het feit dat Latijns-Amerika hen dreigt te ontglippen en niet langer hun achtertuin is. In de Internationale Week van de Strijd tegen het Imperialisme heeft ‘Brasil de Fato’ vijf aanwijzingen bijeengebracht die de Verenigde Staten linken aan de staatsgreep in Bolivië, van bij het begin tot aan de consolidatie ervan.
Brasil de Fato (BdF) is een nieuwssite en een radiobureau, naast regionale kranten in Rio de Janeiro, Minas Gerais, São Paulo, Paraná in Pernambuco, Ceará, Bahia, Paraíba en Rio Grande do Norte. Brasil de Fato werd gelanceerd op 25 januari 2003. Omdat ze begrijpen dat, in de strijd voor een rechtvaardige en broederlijke samenleving, de democratisering van de media fundamenteel is, creëerden volksbewegingen BdF. Zo willen ze bijdragen tot een debat over ideeën en de analyse van de feiten vanuit de noodzakelijkheid van sociale veranderingen in het land.
Linken tussen de Boliviaanse Camacho, de Braziliaanse Araújo en de Verenigde Staten
De uiterst rechtse zakenman en katholieke fundamentalist Luis Fernando Camacho, destijds voorzitter van het Burgercomité van Santa Cruz en nu kandidaat voor het presidentschap, is het bekendste gezicht van de Boliviaanse staatsgreep. Zijn politieke betrekkingen beperken zich echter niet tot de grenzen van het land.
In mei 2019 had Camacho een ontmoeting met de Braziliaanse minister van Buitenlandse Zaken Ernesto Araújo om steun te vragen voor de campagne tegen de herverkiezing van de toenmalige president Evo Morales. Araújo is een van de belangrijkste gesprekspartners van de Verenigde Staten in Zuid-Amerika en wordt bekritiseerd om zijn onbeperkte afstemming op de agenda van Donald Trump.
Maanden voor de staatsgreep vond een ontmoeting plaats aan de Venezolaanse grens tussen Mike Pompeo, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken en de Braziliaanse minister Ernesto Araújo. De toenadering tussen die twee wordt beschouwd als het onthullen van het optreden van de VS in het proces van het doen uiteenvallen van de democratie in Bolivië. Een gelijkaardig manoeuvre vond ook al plaats in Venezuela in februari 2019, toen dezelfde Araújo een ontmoeting had met Juan Guaidó, de politieke tegenstander van president Nicolás Maduro. Dit gebeurde tijdens de intensieve pogingen van de VS om president Nicolás Maduro, die zich weigert te onderwerpen, te destabiliseren.
‘De verantwoordelijkheid voor de staatsgreep is toe te schrijven aan de Verenigde Staten en de transnationale bedrijven die van plan zijn beslag te leggen op het Boliviaanse lithium’, zei Alpacino Moreira, kandidaat voor het Congres in 2019 voor de MAS partij, in een gesprek met Brazil de Fato.
De voorstellen van de uiterst rechtse zakenman Camacho voor het beheer van het lithium ondersteunen deze stelling. Zijn regeringsplan erkent de noodzaak van overheidsinvesteringen om de post-coronavirus economie te reactiveren. Maar daarbovenop wil hij de toenadering tot de Verenigde Staten herstellen, na ’14 jaar verschil’ tijdens de regeringsperioden van voormalig president Evo Morales. Volgens Camacho zal deze heroriëntatie in het internationale beleid Bolivië helpen om internationale partners te vinden om lithium ‘op voordelige voorwaarden’ uit te baten.
De Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en de Lima-groep
De hypothese van de verkiezingsfraude onder president Evo Morales, die aan de basis lag van de staatsgreep van 2019, werd door de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) de wereld in gestuurd en maanden later door onafhankelijke studies binnen en buiten Bolivië verworpen.
De Uruguayaanse Luis Almagro, secretaris-generaal van de OAS sinds 2015, staat onder zware kritiek voor zijn trouwe opvolging van de orders van de Verenigde Staten bij het destabiliseren van niet-gebonden regeringen en het vervolgen van progressieve leiders. In Venezuela staat olie op het spel, in Bolivië, gas en lithium. In beide gevallen heeft de OAS onmiddellijk de vragen van het Witte Huis en de sectoren van de oppositie geschraagd.
Ook de Lima Groep ontsnapt niet aan de druk van de VS. Deze organisatie werd in het leven geroepen om een politieke oplossing te vinden voor de problemen in Venezuela. Ze wordt ondersteund door de OAS en brengt 15 landen op het continent samen, waarvan 12 regeringen met Trump geallieerd lijken te zijn. Tot nu toe vielen alle standpunten van de Lima Groep samen met die van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, met inbegrip van de steun voor de Boliviaanse staatsgreep.
De OAS en de Lima Groep waren de eerste internationale organisaties die de legitimiteit van de Boliviaanse interim-regering, die de macht greep, erkenden. In tegenstelling tot deze houding hebben niet-gebonden politieke leiders van het continent in juli 2019 de Puebla Groep gelanceerd, in een poging om de rol van Almagro en Trump tegen te gaan. In het geval van Bolivië stelt de organisatie de rol van buitenlandse actoren in de staatsgreep aan de kaak en is ze solidair met leden van de MAS-partij die het afgelopen jaar werden vervolgd.
CLS Strategies
CLS Strategies is een in Washington gevestigd Amerikaans lobbybedrijf dat zichzelf voorstelt om ‘klanten te helpen om te winnen waar het er het meest toe doet – in de wandelgangen van de regering, het marktplein en het gerechtshof van de publieke opinie’.
Begin september gaf na de staatsgreep Jeanine Áñez, de zelfverklaarde president van Bolivië, toe dat ze eind 2019 ‘CLS Strategies’ inhuurde. Facebook beschuldigde dat bedrijf voor het promoten van nepnieuws campagnes om het democratisch debat te verstoren.
Facebook verwijderde tientallen valse sociale netwerkaccounts die gekoppeld waren aan CLS. Die hadden boodschappen gepost ter ondersteuning van Áñez en tegen de regering van president Nicolás Maduro in Venezuela.
In een nota zei de zelfverklaarde president Jeanine Áñez dat de CLS-missie ‘de Boliviaanse democratie moest ondersteunen na frauduleuze verkiezingen en ten gunste van nieuwe presidentsverkiezingen’. De vermeende verkiezingsfraude werd nadien ontkend door onafhankelijke instituten. Het contract met CLS Strategies wordt door de MAS-leden gezien als een bewijs van de ‘slechte bedoelingen’ die de interim-regering er op het gebied van communicatie op nahoudt. Er is immers geen officiële instantie om de golf van nepnieuws een halt toe te roepen. Ex-president Evo Morales beschuldigde Áñez ervan ‘miljoenen dollars in overheidsgeld’ te betalen aan CLS Strategies. De uiteindelijke kostprijs van het contract werd niet gerapporteerd.
Elon Musk, Tesla en lithium
Een zending, 42 karakters groot, op het sociale netwerk Twitter op 24 juli, werd beschouwd als een van de meest onthullende gebeurtenissen over de belangstelling van transnationale bedrijven in Bolivië: ‘We plegen staatsgrepen tegen wie we willen. Neem het maar als een vanzelfsprekendheid.’
De auteur van die boodschap, die uren later werd verwijderd, is Elon Musk, uitvoerend directeur van Tesla, Amerikaanse fabrikant van elektrische wagens. Bolivië heeft de grootste reserve aan lithium ter wereld, een alkalisch metaal dat in de batterijproductie wordt gebruikt.
Het dreigement van Musk was een respons op een kritische reactie op zijn houding om te voorkomen dat Evo Morales aan de macht bleef. Een van de pijlers van de regering van Evo Morales was net de nationalisatie van de olie-, gas- en mineraalbronnen van het land, waardoor een recordgroei van de economie mogelijk werd en de extreme armoede kon worden teruggedrongen.
Kandidaat bij de verkiezingen van oktober en leider bij de peilingen, Luis Arce van de MAS partij, leidde dit proces twaalf jaar lang aan het hoofd van het ministerie van Economie en Financiën. Het voorstel was gebaseerd op de overdracht van particuliere ondernemingen aan de controle van de Boliviaanse staat en dan nog voornamelijk op de heronderhandeling van transnationale contracten, die een extra belasting van 32% moesten betalen voor de exploratie van minerale hulpbronnen.
Verdachte reis van Boliviaanse minister aan Washington
Arturo Murillo, minister van Binnenlandse Zaken van de regering van Jeanine Áñez, bracht op 28 september een bezoek aan Washington. De officiële reden voor de reis luidde: ‘financiële steun zoeken voor het economisch herstelplan van Bolivië na het coronavirus.’
Naast de ontmoeting met de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB) en het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS werd Murillo ontvangen door Almagro, secretaris-generaal van de Organisatie van Amerikaanse Staten. Boliviaanse kranten, zoals El Deber, La Razón en Página Siete, meldden dat de werkelijke reden voor het bezoek was om te voorkomen dat MAS weer aan de macht zou komen door andermaal te beweren dat er sprake was van verkiezingsfraude.
Almagro heeft deze versie op de sociale netwerken bijgetreden en bevestigde dat de OAS opnieuw zal optreden als waarnemer bij de Boliviaanse verkiezingen. Volgens de MAS-partij zou moeten vermeden worden dat OAS zich opnieuw met de verkiezingen bemoeit, omdat ze die van 2019 dwarsboomde, door te beweren dat er fraude gepleegd werd, wat in feite met de waarheid strookte. Minister Murillo ontkende de beschuldigingen en zei dat hij bezorgd is over het ‘behoud van de democratie’ in het land.
Onlangs kreeg de Britse krant The Morning Star toegang tot documenten die een waarschuwingssignaal gaven over de mogelijkheid van een nieuwe staatsgreep. Volgens het rapport zouden, gezien de waarschijnlijke overwinning van Arce van de MAS-partij in de eerste ronde, extreemrechtse groeperingen terroristische aanslagen plannen, waaronder bommen in hotels om vervolgens de MAS-partij de verantwoordelijkheid in de schoenen te schuiven en om zelf herkozen te worden.