Oekraïne |
19 juni 2023
Bron: Rüdiger Rauls 
ruedigerraulsblog.wordpress.com 15 juni 2023 ~~~

Hoewel alle partijen in het conflict beweren vrede te willen, gaat de oorlog in Oekraïne door. Elke partij heeft andere ideeën over vrede en de voorwaarden voor onderhandelingen. Waarom heeft de Duitse vredesbeweging geen invloed op de ontwikkelingen?

[ Noot Redaktie: Hier wordt de Duitse situatie beschreven. Ze is vergelijkbaar met de Nederlandse.
Pijnlijk genoeg treft de beschrijving die Rüdiger Rauls geeft van de Duitse vredesbewegingen, geleid door o.a. Wagenknecht en Schwarzer ook de Nederlandse organisatie die zich o.a. hebben verbonden onder de naam stopdeoorlogamsterdam.nl. En de anti-oorlog en vredesbewegingen die zich voorheen onder deze samenwerking schaarden, maar inmiddels afgehaakt blijken te zijn, hebben nog steeds geen onafhankelijk standpunt gepubliceerd. ]

Oorlog niet gunstig voor Economie

Het zijn altijd de anderen die schuld hebben aan oorlog, want niemand wil oorlog en toch is het alomtegenwoordig. Het is een populaire benadering om de wapenindustrie te zien als de drijvende kracht achter oorlogen. Maar dit komt niet overeen met de werkelijkheid. Hoewel wapenproducenten onbetwistbaar de industrie zijn die het meest verdient aan oorlog, vertegenwoordigen ze slechts een klein percentage van de economische output van geïndustrialiseerde landen. In Duitsland bedroegen de uitgaven voor het leger als geheel gemiddeld ongeveer 1,2 procent van de nationale begroting in de afgelopen 10 jaar.

Deze middelen kwamen echter niet alleen ten goede aan de binnenlandse wapenindustrie. Een groot deel werd besteed aan buitenlandse wapensystemen. Dit betekent dat de Duitse defensie-industrie de Duitse defensie-uitgaven moet delen met buitenlandse concurrenten. Bovendien is defensiematerieel niet de core business van de meeste wapenproducenten. Bij vliegtuigbouwer Airbus is defensie slechts goed voor ongeveer 20 procent van de totale omzet en zelfs Leopardbouwer Rheinmetall haalt een niet onaanzienlijk deel van zijn omzet uit de productie van civiele producten, bijvoorbeeld warmtepompen.

Het grootste deel van de economie heeft weinig te winnen bij oorlog. Het is duur en het verloop en de uitkomst kunnen niet worden voorspeld. Oorlog leidt niet altijd tot een overwinning, maar kan ook eindigen in een nederlaag. Dit is welbekend in de economie, vooral in Duitsland, dat goed verdiende in twee wereldoorlogen, maar daarna een terugslag kreeg door de vernietiging van de eigen industriële fabrieken en de eisen van de zegevierende mogendheden.

De meeste Duitse industriële producten na 1945 dienden en dienen nog steeds de civiele economie, niet de oorlog. Zo wordt er winst gemaakt. Bewapening is voor de meeste bedrijven een marginale activiteit, maar wel een die ze graag op zich nemen als er winst mee te behalen valt. Maar zelfs vandaag, in tijden van confrontatie met Rusland en toenemende spanningen met China, zijn de Duitse en Europese economieën niet blij met deze ontwikkeling. Markten storten in, enorme omzetten gaan verloren.

Afgezien van de wapenindustrie heeft de economie als geheel meer belang bij vrede dan bij oorlog. Tijden van vrede zijn de tijden voor investeringen, handel en uitbreiding van economische activiteit, niet tijden van oorlog. Daarom wachten de meeste bedrijven tot de oorlogen voorbij zijn voordat ze gaan investeren. Met uitzondering van Rheinmetall geldt dit ook voor de oorlog in Oekraïne.

Woorden als wapens

Mediabedrijven hebben een grotere invloed op oorlog of vrede dan wapenfabrikanten. Het is de vijandige houding van opiniemakers in de politiek, de media en de cultuur die verdeeldheid creëert en tweedracht zaait. Ze vergiftigen niet alleen de relaties met andere staten, maar ook die tussen sociale groepen in hun eigen land.

Ze creëren stemmingen omdat ze als media geld verdienen aan de angsten van mensen, die ze zelf uitdragen. Ze creëren beelden van vijanden zodat ze als politieke spelers mensen kunnen overtuigen om hen tegen deze vijanden te beschermen. Ze creëren theorieën, wereldbeelden en elitair denken omdat ze zich als wetenschappers en cultuurwerkers intellectueel en moreel superieur voelen aan anderen.

De oorlog in Oekraïne had vermeden kunnen worden als het Westen de veiligheidsbelangen van Rusland evenzeer had gerespecteerd als het zijn eigen belangen verwacht. Vooral het streven van het Westen naar suprematie en zijn onverzettelijkheid tegenover de belangen van andere volkeren en staten waren de oorzaak van de meeste oorlogen sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. De meeste van deze oorlogen hadden voorkomen kunnen worden als er aan westerse zijde meer bereidheid tot een eerlijke dialoog was geweest en minder vijandigheid.

Percepties en mogelijkheden

De ideeën over vrede zijn voor alle betrokken partijen verschillend. Voor Rusland gaat het erom dat het Oekraïense grondgebied geen bedreiging meer vormt voor de eigen veiligheid. Daarom wil het in de eerste plaats de demilitarisering van Oekraïne bereiken. Het mag geen inzetgebied van de NAVO worden. Daarnaast eist Rusland erkenning van de nieuwe politieke realiteiten in de Donbass en de Krim, omdat de bevolking zich daarvoor heeft uitgesproken.

Vanuit het oogpunt van Oekraïne betekent vrede dat de territoriale staat van 1991 wordt hersteld en dat het Russische leger al deze gebieden ontruimt. Het is zich er echter ook van bewust dat deze doelen niet bereikt kunnen worden zonder de steun van het Westen. Het is zich bewust van zijn afhankelijkheid van westerse wapenleveranties omdat het – in tegenstelling tot Rusland – geen substantiële wapenproductie heeft. Onder deze omstandigheden stelt het steeds hogere eisen aan het Westen wat betreft het type en de omvang van de wapenleveringen.

In het Westen is de situatie meer gemengd. Sterke krachten in de politiek en vooral in de media willen dat Rusland een nederlaag lijdt waarvan het nooit meer zal herstellen. Grote delen van de westerse bevolking voelen zich ook bedreigd door Rusland. Voor hen allemaal zal de vrede worden hersteld wanneer Rusland Oekraïne verlaat, hetzij door economische en militaire uitputting, maar bij voorkeur door een regimewisseling in Rusland. Vanuit hun standpunt is het logisch om te geloven dat meer wapenleveranties de vrede dichterbij zullen brengen.

Het is echter de vraag of deze krachten echt begaan zijn met het lot van de Oekraïners. Ze worden veel meer gedreven door ideologie of vijandigheid. Ze zijn minder begaan met de overwinning van Oekraïne dan met de nederlaag en ondergang van Rusland. Ze zijn onverbiddelijk vijandig of, in het geval van de (duitse] Groenen, zelfingenomen.

Daarom is er ook voor hen geen weg terug, geen toegeving en geen onderhandeling. Over de rug van de Oekraïners blijven ze vechten tot het bittere eind. En omdat ze al zoveel geïnvesteerd hebben in de overwinning, zullen ze blijven leveren wat hun arsenalen kunnen leveren. Want niets zou voor hen ondraaglijker zijn dan het idee dat Oekraïne kort voor de ondergang van Rusland zou kunnen capituleren.

Voor deze krachten in het Westen zal de oorlog pas eindigen als er geen wapens meer kunnen worden gestuurd of als Oekraïne instort door uitputting van het personeel of door de oorlogsmoeheid van de bevolking. Het Oekraïense leiderschap zal blijven vechten zolang het Westen meespeelt. Het streeft immers zijn eigen belangen na, die het ziet als de belangen van het land en de bevolking.

Op waarden gebaseerd

De stemmen die oproepen tot een onderhandelde oplossing tussen Rusland en Oekraïne leggen weinig gewicht in de schaal. De beweging die Wagenknecht en Schwarzer in gang hebben gezet, wist niet hoe ze het sociale potentieel dat er was, moest gebruiken. Hun grote aankondigingen op de demonstratie in Berlijn eind februari werden niet gevolgd door actie.

Dit komt niet in de laatste plaats door het tegenstrijdige karakter van hun eigen argumentatie en hun waardegerichte benadering. Ze willen een einde maken aan het doden aan beide kanten, wat eervol is. Maar dit maakt weinig indruk op de machtigen van deze wereld. De Duitse vredesbeweging laat het initiatief alleen aan hen; ze ontwikkelt geen onafhankelijke mogelijkheden voor actie.

Hun “Manifest voor de Vrede” argumenteert op dezelfde manier als de oorlogsvoorstanders in het Westen. Ze beschuldigen Rusland van het voeren van een aanvalsoorlog en zeggen dat “vrouwen zijn verkracht, kinderen zijn bang gemaakt, een heel volk is getraumatiseerd. (1) Daarom eisen ze: “De Oekraïense bevolking, brutaal binnengevallen door Rusland, heeft onze solidariteit nodig.”(2) Ze willen de indruk vermijden dat ze aan de kant van Rusland staan.

De meerderheid van de Duitse bevolking geeft niets om de oorlog zolang die zich niet uitbreidt naar Duitsland en niet leidt tot een nucleaire oorlog of een derde wereldoorlog. En zolang de VS geen langeafstandswapens stuurt, zou dit gevaar beperkt moeten zijn. De bevolking is geen voorstander van oorlog, maar weet beter dan de op waarden gerichte mensen rond Wagenknecht dat oproepen tot vrede de situatie niet zal veranderen. Bovendien, als Rusland de agressor is, waarom zouden Duitse burgers dan voor onderhandelingen zijn? De meesten van hen weten dat ze zichzelf daarmee in gevaar brengen om in hun eigen omgeving als Poetin-foben te worden gebrandmerkt of zelfs het doelwit te worden van justitie. Dat is het hen niet waard.

Op belang gebaseerd

De meerderheid van de bevolking denkt niet waardegericht; voor hen staat het eigen belang voorop. Als je dit deel van de bevolking wilt bereiken, moet je de economische gevolgen van de oorlog benadrukken. Zonder de actieve steun van een aanzienlijk deel van de bevolking zal de Duitse regering niet gedwongen worden zich te herbezinnen. Maar dit zal niet lukken als de bevolking in conflict wordt gebracht met de regeringsmacht over een kwestie die hun eigen belangen niet raakt.

Het belang van de kleine mensen in het huidige conflict kan worden teruggebracht tot een simpele noemer: “Geen euro’s voor oorlog!”. We hebben het geld nodig om de ontberingen in ons eigen land te verlichten, om mensen te steunen tegen de steeds ondraaglijker prijsstijgingen van voedsel en energie. Om de voedselbanken te steunen! Om de woningbouw te ondersteunen! Om de gezondheidszorg te verbeteren, waar nu zelfs een tekort is aan medicijnen. Er zijn overal tekorten. Alleen voor de oorlog lijkt geld in overvloed beschikbaar.

Schwarzer en Wagenknecht zijn verdwenen. Ze hebben geen politiek concept. Hun gerichtheid op waarden heeft hen in een impasse gebracht. Toch hebben ze de sleutels in handen. Hun petitie heeft 800.000 aanhangers. Dat zijn niet alleen handtekeningen. Het zijn ook contacten. Deze contacten hebben ze tot nu toe niet gebruikt. Ze zouden de mogelijkheid bieden om lokale steungroepen op te richten die op het terrein in beweging zouden kunnen komen.

Bovenal is er op deze manier de mogelijkheid om evenementen te organiseren en het protest de straat op te brengen, misschien eerst alleen lokaal, maar in perspectief regionaal en landelijk. Maar het moet duidelijk zijn dat het hier niet gaat om algemene oproepen voor vrede, maar om mensen die protesteren tegen de stijgende prijzen en de bedreiging van hun levensonderhoud. Niet de vrede in Oekraïne wordt in ons land beslist, maar of ons belastinggeld wordt gebruikt om ontberingen te verzachten of om oorlog te financieren.