Oekraïne |
5 oktober 2023
Bron: Pietro Pinter
southfront.su 5 oktober 2023 ~~~

De afgelopen dagen is Kiev getroffen door een stroom van buitenlandse delegaties op hoog niveau. Begin vorige week vond een ontmoeting plaats tussen de Oekraïense autoriteiten en vertegenwoordigers van de belangrijkste wapenindustrieën van de NAVO-landen – voornamelijk Europese, met een bijzonder belangrijke aanwezigheid van de Britten, Fransen en Tsjechen – met ambtenaren van de ministeries van Defensie op sleeptouw.

Op de agenda stond de toekomstige rol van het Europese militair-industriële complex in de proxy-oorlog: de richting die zich lijkt af te tekenen is die van nieuwe productielijnen in Oekraïne zelf, opgezet door Europese bedrijven, gefinancierd door nationale regeringen en de Europese Unie.

Industrieën als Reihnmetall, BAE Systems en Bayraktyar hebben al hun intentie uitgesproken om in de nabije toekomst fabrieken te openen in Oekraïne.

De Oekraïense strategie is duidelijk: in een uitputtingsoorlog – die Kiev niet heeft weten om te zetten in een bewegingsoorlog met de inzet van de beste pantsermacht die de NAVO-landen voor de gelegenheid konden samenstellen – is de mogelijkheid (in combinatie met de wil) om het conflict langer vol te houden dan je tegenstander het enige dat telt. Er is een verandering van strategie nodig, zoals de nieuwe cover van de Economist duidelijk maakt.

Het lokaliseren van de productie van wapens door middel van joint ventures voorkomt beide problemen: het zorgt voor een continue stroom oorlogsmateriaal – de voorraden die niet-Amerikaanse bondgenoten kunnen en willen leveren zijn nu de facto uitgeput – die niet afhankelijk is van de politieke wil van de bondgenoten, terwijl het de logistiek van de productie-eenheid naar het front onderweg minder duur maakt.

Kiev – zoveel is inmiddels duidelijk – zal niet voor de hele duur van het conflict kunnen genieten van het niveau van buitenlandse steun dat het tot nu toe heeft gekregen. De uitputting van de voorraden die zonder al te veel lasten kunnen worden overgebracht en de ‘politieke vermoeidheid’ (die om verschillende redenen in de VS en Europa toeneemt) maken het voor Oekraïne noodzakelijk om over te schakelen op een meer autarkische strategie: eenmalige leveringen uit landen die niet bij het conflict zijn betrokken – zoals die uit Pakistan, waarover is onderhandeld in ruil voor een lening van het IMF – kunnen alleen worden beschouwd als een lapmiddel, dat misschien de behoeften van de Oekraïense strijdkrachten tijdens een offensief kan bufferen, maar dat de loop van de oorlog niet kan veranderen.

Alleen al in de afgelopen maand: Polen heeft verklaard dat het niet bereid is nieuwe militaire hulp aan Oekraïne te verlenen bovenop de eerder toegezegde hulp, de Franse luchtmachtchef heeft verklaard dat zijn land niet langer in staat is wapensystemen te leveren – een anonieme Britse collega echoot dit in de Telegraph – de VS heeft een begroting goedgekeurd zonder hulp aan Oekraïne, en de EU-ministers van Buitenlandse Zaken – bijeen in Kiev – zijn er niet in geslaagd overeenstemming te bereiken over een nieuw hulppakket in de nasleep van de verkiezingsoverwinning van voormalig premier Robert Fico in Slowakije, wat toekomstige beraadslagingen nog moeilijker dreigt te maken.

De hulp aan Oekraïne zal niet van de ene op de andere dag stoppen – er zullen ongetwijfeld nieuwe hulppakketten worden goedgekeurd aan beide zijden van de oceaan – maar het land bereidt zich voor om steeds minder te vertrouwen op zijn bondgenoten (naast het dreigen met onrust in Oekraïense gemeenschappen in het buitenland en het vernederen van zijn belangrijkste Europese medestander tijdens een persconferentie).

De wapenproductie intern verplaatsen brengt echter – hoewel het een rationele en gewettigde beslissing is – ook grote risico’s met zich mee voor Oekraïne. Afhankelijk zijn van fabrieken die onder vuur liggen van de Russische strijdkrachten betekent een voordeel voor Moskou, dat Oekraïens grondgebied dieper en met meer vuurvolume kan bestoken dan Kiev op Russisch grondgebied. Het geleidelijke verval van het Oekraïense luchtafweersysteem – dat moeilijk in te halen is met NAVO-systemen of de levering van enkele tientallen F-16’s – heeft sinds afgelopen lente het massale gebruik van Russische lucht- en ruimtevaarttroepen in de tactische en strategische bombardementsfunctie mogelijk gemaakt, door een enorme Sovjetvoorraad FAB-500 bommen (en vergelijkbare varianten) die gemoderniseerd zijn met ‘slimme kits’ die tegen lage kosten en in grote hoeveelheden geproduceerd zijn.

Een vuurvolume dat nodig is om versterkte, uitgebreide en deels zelfs ondergrondse wapenfabrieken te raken – een ‘gelukkige’ overblijfsel van de Sovjet-Unie waar Oekraïne zeker dankbaar voor is – zoals de herhaalde aanvallen van de afgelopen maanden op de tankfabriek in Charkov hebben aangetoond. Een vuurkracht die Oekraïne daarentegen niet heeft: Hoewel het in staat is gebleken om herhaaldelijk gevoelige Russische doelen aan te vallen – waarvan de Engels luchtmachtbasis, de thuishaven van de Tupolev strategische bommenwerpers, honderden kilometers van de Oekraïense grens, de meest flagrante is – gaat een echte, constante bedreiging van het Russische militair-industriële complex, van de versterkte industriële fabrieken van Kurgan, Nizny Tagil, Omsk en Komsomolsk aan de Amoer – gelegen aan de overkant van de Wolga, ook een stalinistische erfenis – de materiële mogelijkheden van Kiev te boven. Het uitschakelen van een militair-industriële fabriek in de Sovjet-Unie vereist een vuurvolume dat exponentieel groter is dan het volume dat nodig is om een bommenwerper op een landingsbaan te vernietigen of het hoofdkwartier van de Zwarte Zeevloot te treffen, hoe effectief deze acties ook zijn geweest. Zelfs de SCALP, ATACMS en Taurus raketten ( eveneens systemen waarvan de hoeveelheid noodzakelijkerwijs beperkt zal zijn) zullen niet in staat zijn om deze strategische realiteit te veranderen, vanwege hun beperkte bereik.

Hier komt nog een politiek probleem bij: het verplaatsen van de productie naar Oekraïne zal niet mogelijk zijn zonder buitenlandse bedrijven. Het is onwaarschijnlijk dat deze particuliere bedrijven – die nog niet specifiek zijn geweest in termen van wanneer en hoe ze zich in Oekraïne zullen vestigen – zich in een oorlogsgebied zullen vestigen – zelfs niet in West-Oekraïne, waar de dreiging wordt gereduceerd tot ‘slechts’ middellangeafstandsraketten en Shahed/Geran drones – zonder grote politieke en financiële garanties van hun eigen regeringen, waardoor de Oekraïense wapenproductie politiek ondergeschikt wordt gemaakt aan het buitenland. Een politieke voorwaardelijkheid die nog sterker dreigt te worden als – zoals je je redelijkerwijs kunt voorstellen – deze joint ventures de aanwezigheid van veel Europese technici ter plaatse vereisen.

De overgang naar een uitputtingsslag voor Kiev is onvermijdelijk, maar zal niet zonder problemen verlopen. Oekraïne zal zich zoveel mogelijk moeten isoleren van externe politieke winden, maar daarbij zal het geleidelijk moeten afzien van de veiligheid inherent aan het feit dat het centrum van oorsprong van zijn bewapening onder de nucleaire paraplu van de NAVO valt.

Pietro Pinter is doctor in de internationale betrekkingen en auteur van het italiaanse geopolitieke blog inimicizie.com.

Gerelateerd (berichten in dit archief):