Bron: RT.de 26 mei 2022 ~~~
Poolse troepen zijn al over Oekraïne aan het scharrelen en de bewering over de noodzaak van een “Pools-Oekraïense Unie” doet de ronde. Terwijl de mainstream de zaak probeert af te doen als een samenzweringstheorie, voegen Warschau en Kiev de daad bij het woord.
Een commentaar door Elem Raznochintsky
Twee Poolse bataljons zijn maandag uit Kiev vertrokken naar de regio Charkov. Wanneer deze militaire verschuiving van troepen volledig is bevestigd, kunnen we uitgaan van de volgende fase in de oorlog in Oekraïne. Als voetnoot zij herinnerd aan de verklaring van Vladimir Poetin in februari, waarin hij potentiële derde partijen – bijvoorbeeld Warschau – waarschuwde zich niet te bemoeien met de speciale militaire operatie van Rusland in Oekraïne.
Pathos en pathologie: tekenen van een “Pools-Oekraïense Unie
Het optreden van Andrzej Duda in het Oekraïense parlement op 22 mei was veelzeggend:
” Wij Polen waarschuwen Europa al lang voor de imperiale aspiraties van Rusland en Poetin. tegen de wens om de invloed van de Sovjet-Unie en misschien zelfs Tsaristisch Rusland te herstellen. tegen de afhankelijkheid van Russische energiebronnen. Wij hebben gezegd dat dit inderdaad een wapen is dat tegen Europa en tegen naties kan worden gebruikt. Dat hebben we gezegd. Helaas werden we niet gehoord.”
Het standpunt van Duda geeft nogmaals goed weer hoe Polen zijn historische rol ten opzichte van Rusland heeft opgevat en tegen deze achtergrond het huidige Oekraïne als een junior partner beschouwt. Later in het artikel zal deze ideologie nader worden toegelicht.
Volgens betrouwbare maar anonieme bronnen uit het Oekraïense staatsapparaat heeft president Selenski zijn Poolse ambtgenoot Duda tijdens het bezoek bovendien gevraagd Poolse troepen naar het westen van Oekraïne te sturen om de Oekraïense troepen die aan de Wit-Russische grens zijn gestationeerd, te ontlasten. Ontlast, omdat deze dan naar Oost-Oekraïne zouden kunnen worden ingezet om de Russische strijdkrachten aldaar te confronteren. Dit zou betekenen dat er op dit moment ten minste twee militaire bewegingslijnen van Poolse troepen tegelijk zouden kunnen plaatsvinden: Naar de westelijke Oekraïense grens met Wit-Rusland en de regio Kharkov.
Deze politieke voortekenen hebben zich de afgelopen weken opeengestapeld. Eerder had Duda, jurist van beroep, al gesproken over zijn hoop op “geen grens” tussen Polen en Oekraïne”. De twee buurlanden worden dus zo niet verondersteld te zijn. Reeds in april had Selenskij zelf de term “Pools-Oekraïense unie” bedacht en de nadruk gelegd op de daaruit voortvloeiende demografische kracht van een hedendaags Duitsland.
Ook tijdens het VIIe Europese Congres van lokale overheden in Mikołajki, Polen, op 13 april 2022, werd het urgente concept van een op handen zijnde “Pools-Oekraïense Unie” besproken en bekrachtigd tijdens een paneldiscussie onder het motto “Europa op zoek naar leiderschap”. In dit deel van het gesprek werd duidelijk verwezen naar de verklaring van de Oekraïnse president Selensky.
Een snufje Poolse geschiedenis
Onderlinge bonden zijn de Poolse elites niet vreemd. Reeds bij de “Unie van Lublin”, waartoe in 1569 werd besloten, fuseerden de staatsentiteiten van het Poolse Koninkrijk met het Groothertogdom Litouwen tot de “Pools-Litouwse Unie”, waardoor een van de grootste landen van Europa ontstond. Ook toen was het een oorlog met Rusland die Litouwen ertoe aanzette deze stap te zetten.
Het huidige Oekraïne is qua oppervlakte al het grootste land van het Europese continent. Als Polen zich bij een dergelijke unie zou aansluiten, zou de nieuwe staat qua oppervlakte alle andere staten ruimschoots overtreffen. Tegen de tijd dat een dergelijke fusie plaatsvindt, zal het huidige Oost-Oekraïne er natuurlijk niet meer zijn, aangezien daar andere met Rusland gesloten overeenkomsten zullen worden uitgevoerd.
Het is ook zeer de vraag of het een geheel nieuwe staat zal worden. Het is waarschijnlijker dat het om een “annexatie” gaat, zoals in 1569, toen het Groothertogdom Litouwen vier grote gebieden aan Polen moest afstaan, of, in het geval van Duitsland, het “2+4-verdrag”, waarbij de DDR bij de BRD werd gevoegd in plaats van een “nieuw Duitsland” mogelijk te maken – zoals was beloofd in artikel 146 van de basiswet.
Het jaar 1658 vertoont nog meer regionale parallellen met vandaag: het zogenaamde “Verdrag van Hadjatsch” tussen de Pools-Litouwse Unie en de Oekraïense Zaporozjische Kozakken tegen Rusland. Slechts vier jaar eerder legden dezelfde Kozakken, nog onder hun leider en Oekraïense opstandeling, Bohdan Khmelnitsky, die in 1657 overleed, een eed van trouw af aan de Russische tsaar. Het “Verdrag van Hadyach” werd weliswaar door het Poolse parlement geratificeerd, maar de uitvoering ervan mislukte jammerlijk wegens de onoverkomelijke compromissen die op het toen fundamentele gebied van de godsdienst hadden moeten worden gesloten. Het is juist dit heen-en-weer van Oekraïne dat een leitmotiv is van de beschavingsgeschiedenis dat steeds terugkerende parabelen draagt.
Afgelopen maart hebben wij reeds gemeld dat een gecontroleerde opsplitsing van het huidige Oekraïne in afzonderlijke delen een steeds waarschijnlijker scenario wordt. In dit verband hebben wij herinnerd aan de historisch gegroeide beweegredenen van de Poolse Republiek, die thans weer een enorme impuls krijgen.
De meeste van deze beweegredenen zijn vastgelegd in het zogenaamde Intermarium (Pools: “Międzymorze”; Duits: “Zwischenmeer”), waarin een “Pools-Oekraïense Unie” een belangrijk hoofdstuk zou vormen in de geostrategische herpositionering ten opzichte van Rusland. In het algemeen is het uiteindelijke doel de politieke controle over een brede geografische gordel die zich uitstrekt van een uitgestrekte Oostzeekust tot het noordoostelijke deel van de Zwarte Zee. Dat was althans de ambitie van de auteur van deze geopolitieke school, de Poolse revolutionair, militair leider, putschist en latere staatsman Józef Piłsudski, honderd jaar geleden.
De “Pools-Oekraïense Unie” is dan ook allesbehalve een kortzichtige kortetermijnstrategie voor het beperken van geopolitieke schade, die in het heetst van de strijd in elkaar is geflanst en die in vredestijd nooit zou zijn bedacht.
Het is veeleer een belangrijk, ouder supranationaal denkkader van sommige Poolse elites dat een afspiegeling vormt van andere Poolse initiatieven van de afgelopen honderd jaar en dat vandaag de dag als een moderne tussenvorm blijft voortbestaan. Als men de geschiedenis van Oost-Europa nader bekijkt, leert men over de Pools-Litouwse oorlog (1919-1920) en het geschil over de stad Vilnius. Ook de Pools-Oekraïense oorlog (1918-1919) en de latere, vaak gewelddadige onderdrukking van de Oekraïense onafhankelijkheidsinspanningen door Polen in het interbellum komen in dit verband in aanmerking. Er ontstonden territoriale conflicten met Tsjecho-Slowakije, die in 1938 culmineerden in een bondgenootschap van de Poolse Republiek met Hitler-Duitsland. De Tsjechen zijn dit tot op de dag van vandaag nog niet helemaal vergeten.
Deze regionale maar belangrijke “ketels” vormden tot 1939 de belangrijkste hinderpalen die het door Polen geleide intermarium nog vóór het begin van de Tweede Wereldoorlog deden verdorren. Het wantrouwen van de andere buurlanden ten aanzien van Piłsudski’s verzekering dat het nationale zelfbeschikkingsrecht voor alle leden gewaarborgd zou blijven in een door Polen voltooid Intermarium, was te groot. Destijds was er in Washington en Londen te veel desinteresse.
Toen Warschau na de Tweede Wereldoorlog bestond als de Socialistische Volksrepubliek Polen, werden al deze plannen onschadelijk gemaakt en op de lange baan geschoven, aangezien er officieel sprake was van een systematische associatie met de Sovjet-Unie. Pas toen Polen kort voor de Duitse hereniging weer in de westerse invloedssfeer werd losgelaten, werden de oude geostrategische ambities onder curieus toezicht van de VS geleidelijk aan in elkaar gevlochten.
Piłsudski’s uitdagende titaan
Eén erfenis van Piłsudski is vandaag echter nog levendiger en betekenisvoller dan het stoffige Intermarium, dat in vele opzichten juridisch toch al met andere middelen tot stand is gekomen met de oprichting en uitbreiding van het EU-project. Voor een beter begrip moet het ook bij zijn naam worden genoemd: Prometheïsme. Deze ideologie, die werd aangehangen door het Polen van Piłsudski, beoogde het terugdringen van de gestaag groeiende invloedssfeer van de Sovjet-Unie in oostelijke richting. Het ging echter niet alleen om de toenmalige Sovjet-Unie, maar om een fundamentele en verregaande onverzoenlijkheid jegens het Kremlin die verder terugging, ongeacht wie er op dat moment aan de macht was.
Piłsudski’s socialistisch gemotiveerde poging om samen met zijn eigen broer Bronislaw en Lenins oudere broer Aleksandr Ilitsj Oeljanov het tsaristische Rusland omver te werpen door in 1887 te proberen de toenmalige tsaar Aleksandr III te vermoorden, is hiervan een illustratie.
Het Poolse prometheïsme is dus, qua politieke filosofie, tamelijk kleurenblind, flexibel en moet worden gezien in het licht van een allesomvattende russofobie. Een russofobie die vele eeuwen van wantrouwen bundelt die soms zeker gerechtvaardigd is, maar meestal irrationeel. Het prometheïsme kan ook worden vergeleken met de Angelsaksische roep om de totale ontmanteling, zelfs verovering, van Rusland, zoals Napoleon, de oligarchie van de VS vóór de Russische Revolutie van 1917 en, natuurlijk, Hitler – en zelfs de katholieke kerk zelf – ernaar verlangden.
Dit laatste is een uiterst belangrijk onderwerp voor een afzonderlijke publikatie, waarin men voor hetzelfde betwiste gebied van Oost-Europa nog verder terug moet gaan tot het jaar 1054, toen het “Grote Schisma” plaatsvond: De breuk tussen de rooms-katholieke kerk (die ook nu nog formeel in Polen is gevestigd) en de Byzantijns-orthodoxe takken van de kerk, die haar huidige erfgenamen grotendeels in de Russisch-orthodoxe kerk en dus in Rusland situeert.
Hoe dan ook, het huidige hardhandige en zeer transparante sanctiebeleid van Brussel is, beter gezegd, een modern, Europees, Westers Prometheïsme dat snel groeit.
Het versleten concept van soevereiniteit
Er wordt zoveel gesproken over de territoriale en politieke soevereiniteit van Oekraïne dat men niet eens merkt hoe betekenisloos dit begrip is in het licht van de werkelijke gebeurtenissen en belangen. Selensky maakte van Duda’s bezoek aan het parlement van Kiev gebruik om in zijn eigen toespraak een wet aan te kondigen die Poolse burgers in staat zou stellen ambten en functies te bekleden in alle relevante domeinen van Oekraïne. Dit geldt voor commerciële, openbare, federale en regionale instellingen. Het bijzondere is dat dit alles mogelijk zal zijn zonder dat de Polen het Oekraïense staatsburgerschap hoeven te verwerven. Dit geldt voor alle staatsmachten, niet in de laatste plaats voor de rechtspraak – in het bijzonder het Constitutionele Hof. Het gepraat van Brussel over Oekraïne dat “democratisch” en “soeverein” blijft, is een cartooneske en cynische tegenstrijdigheid, gezien de tegenstrijdige feiten die op de achtergrond spelen.
Nog onbegrijpelijker is dat de bevolking van West-Oekraïne er blijkbaar nog niet van op de hoogte is: de EU-associatieovereenkomst van 2013, die in 2014 onder Porosjenko werd ondertekend, heeft Oekraïne verder in de juridische ruimte van de EU gebracht. Polen, ondertussen, is een zeer gemotiveerd en wrokkig EU-lid. Volgens de in 2015 opgerichte Poolse organisatie “Restytucja Kresów” (ruwweg: “Restitutie van het Oost-Poolse grensgebied”) zijn er in het huidige Polen ongeveer 100.000 tot 120.000 burgers die, zogenaamd legaal gedocumenteerd, aanspraak kunnen maken op eigendom dat zich bevindt in wat nu West-Oekraïne is. Eigendom heeft in de eerste plaats betrekking op onroerend goed.
Bijvoorbeeld in de stad Lvov, die tot de jaren dertig een Poolse meerderheid had (63 procent), gevolgd door een Joodse bevolking (24 procent) en pas op de derde plaats etnische Oekraïners (11 procent). Zelfs Vladimir Poetin gaf toe dat Lvov historisch gezien een Poolse stad is, maar dit werd in Polen al snel geïnterpreteerd als een poging om Polen en Oekraïners uit elkaar te drijven.
Indien een Pools-Oekraïense unie tot stand zou komen, zal deze kluwen juridisch moeten worden ontward. De Poolse vorderingen zouden eventueel kunnen worden aangevuld met Hongaarse, Joodse en Roemeense vorderingen, terwijl dan een beroep zou worden gedaan op het pas in werking getreden EU-recht.
Extraordinary times call for extraordinary steps
Iedereen weet dat de toetreding van Oekraïne tot de EU in vredestijd nog een eeuw zou hebben geduurd. Er waren dus mnemonieën nodig bij de herschikking van Oost-Europa en verdere stappen om Rusland te verzwakken. Het besluit van Moskou om met een preventieve aanval vooruit te lopen op de waarden van het Westen, dat al 15 jaar lang als een waarschuwing wordt gearticuleerd, heeft dus eindelijk de tot nu toe ontbrekende reden opgeleverd.
Door een dergelijke Pools-Oekraïense unie zou ten minste een nog door de NAVO te veroveren westelijk deel van Oekraïne snel in de Europese Unie zijn opgezogen. Dit betekent ook een mogelijke versnelde procedure, die onder normale omstandigheden een spoedige toetreding van Oekraïne tot de EU en de NAVO onmogelijk zou maken. Dit stemt overeen met wat de Franse minister van Europa Clément Beaune afgelopen zondag duidelijk heeft gemaakt:
“We moeten eerlijk zijn. Wie zegt dat Oekraïne over zes maanden of over een of twee jaar tot de EU zal toetreden, liegt. Het zal waarschijnlijk 15 of 20 jaar duren, wat een lange tijd is.”
Maar de goede minister gaat uit van ideale omstandigheden als hij deze verklaring aflegt. Het heden is momenteel niet ideaal en dus vol mogelijkheden. Niet in de laatste plaats omdat er een geopolitieke heksenpaniek heerst.
De enige hoop voor het huidige Kievse regime ligt in het vermogen van Polen om enerzijds alle juridische en wetgevende achtergrondprocessen tijdig voor te bereiden voor een overname van West-Oekraïne en anderzijds zijn strijdkrachten zo onopvallend mogelijk te positioneren binnen het wanhopige buurland.
Kwaadwillende tongen beweren zelfs dat president Selenski opzettelijk zijn Oekraïense troepen uit het westen van Oekraïne terugtrekt en ze in het oosten van het land tegen de Russen inzet om om de Polen aan het westelijke front niet onnodig te irriteren bij het uitroepen van de “unie”.
Zodra West-Oekraïne de jure tot Pools grondgebied zou zijn uitgeroepen, zou de “buitengewone” versnelde procedure voor de Trojaanse toetreding van een deel van Oekraïne tot de EU zijn voltooid. Selensky, zijn strijdmakkers, de Poolse “broedernatie” in het Westen en Selensky’s schuldeisers in Londen en aan de andere kant van de Atlantische Oceaan werken allemaal mee aan dit proces of staan het althans niet in de weg. Zonder dat er tot nu toe grote protesten zijn uitgebroken in Oekraïne. De aanwezigheid van oorlog in eigen land is te alomvattend, de rauwe propaganda te overstemmend, om op tijd de kleine lettertjes te kunnen lezen en begrijpen.
Topfoto: De Oekraïense president Vladimir Selensky arm in arm met de Poolse president Andrzej Duda in de Verkhovna Rada in Kiev op 23 mei.