Bron: Ulrich Heyden jungewelt.de, Moskou 25 mei 2022 ~~~
77 jaar na de bevrijding van het fascisme: indrukken van een bezoek aan Duitsland rond 8 en 9 mei
Ulrich Heyden
Ik woon sinds 1992 in Moskou. Onze reis van de Russische hoofdstad naar Hamburg heeft 20 uur geduurd in plaats van drie en een half. Dit komt omdat er geen rechtstreekse vluchten meer zijn tussen Rusland en Duitsland. Op de heenreis reisden wij per trein, bus en vliegtuig van Moskou via Sint-Petersburg en Helsinki naar de Hanzestad.
Op 8 mei wilde ik met mijn vrouw, een Russische, het gedenkteken voor de Sovjet-soldaten in het Treptower Park in Berlijn bezoeken. Maar al op de heenweg voelde ik dat het geen gemakkelijke dag zou worden. Op het hoofdstation van de stad zag ik een enorme poster: “#StandWithUkraine” stond erop geschreven. En net om de hoek was er nog een reclamebord met een portret van Zelensky in een bruin T-shirt. Eronder stond: “Zelensky: Poetin zal vallen, net zoals Hitler viel”.
Oorlogszucht
Ik was geschokt. Aanzetten tot propaganda tegen Rusland, op officiële aanplakborden in Duitslands grootste treinstation? Ik was verbijsterd, als na een vuistslag. Hé, je bent in een ander Duitsland aangekomen!
De pro-Kiev propaganda – want het gaat niet om de mensen in Oekraïne – is slim aan elkaar geregen. Ze gebruiken pittige slogans als “Stop de oorlog” en, het beste van alles, het hele gebeuren is in het Engels, zodat niemand zich herinnert dat Duitsland Oekraïne al twee keer – in 1918 en 1941 – met troepen is binnengevallen.
Voor iedere Rus is het vanzelfsprekend om bloemen te kopen als hij naar het graf gaat. En dus kocht mijn vrouw ook twee roze anjers bij een S-Bahn station. Haar grootvader stierf in januari 1942 op een open veld in een krijgsgevangenkamp op de Lüneburger Heide. Er waren geen barakken voor de gevangen Sovjet soldaten. Ik schaamde me dat ik zelf niet aan bloemen had gedacht.
Aangekomen in Treptower Park, schrok ik van de vele politieagenten in zwarte outfits die bij de ingangen stonden. Waar ze eigenlijk op zaten te wachten was me niet duidelijk. Pas later zag ik een groot bord. Het “dragen van (Russische) Sint-Jorislinten”, het “tonen van vlaggen en spandoeken met Russische en Oekraïense verwijzingen” en het “spelen en zingen van Russische mars- en militaire liederen” waren verboden.
“Stop met muziek”
Telkens weer waren er bezoekers en muzikanten die het verbod ondermijnden. Mensen zwaaiden met rode sjaals of speelden Russische volksliedjes. Een accordeonist durfde zelfs het Russische volkslied te spelen. Toen twee jonge politiemannen kwamen, klonk het Joodse lied “Hava Nagila” ietwat schuchter maar duidelijk uit de accordeon. Maar de jonge politiemannen zeiden de man te stoppen met spelen. Ze konden duidelijk het verschil niet zien tussen Sovjet en Joods.
Het was mij in 2014 al duidelijk dat als de grote Duitse media zwegen over de brand in het vakbondsgebouw in Odessa of er slechts terloops aandacht aan besteedden en in het geheel niet berichtten over aanvallen van Oekraïense neonazi’s op Oekraïense oorlogsveteranen die het Sint-Jorislint droegen, dan was te voorzien dat de fascisten en hun bagatelliseerders het ook in Duitsland gemakkelijk zouden krijgen. Nu wreekt het zich dat veel linksen en democraten zich de afgelopen jaren niet grondig met Oekraïne hebben beziggehouden.
Toen ik later mijn vrienden in Moskou vertelde wat ik in Treptower Park had meegemaakt, was de reactie een gegeneerd zwijgen. Ik merk ook dat veel Russen het beu zijn zich tegenover het Westen te rechtvaardigen. Steeds vaker wordt op Russische sites op het internet de vraag gesteld of het juist was om “zo voorzichtig” te vechten in Oekraïne, om Charkov en Kiev niet te veroveren.
Ook de behandeling van de meer dan 1000 Azov-fascisten die nu in gevangenschap verkeren, en van wie sommigen in de ziekenhuizen van de “Volksrepubliek Donetsk” weer gezond worden verpleegd, geeft aanleiding tot hatelijke opmerkingen. Velen vinden dat ze gewoon te eten moeten krijgen en moeten worden gebruikt om verwoeste steden weer op te bouwen.
Russische haat in de trendy wijk
In de trendy wijk Berlijn-Friedrichshain, waar in de jaren negentig hele straten met gekraakte huizen waren, vind je nu op de muren van huizen zelfgetekende anti-Russische opruiende posters waarop Poetin wordt afgebeeld als een slachter. In de Russische bar “Datscha” raakte ik in gesprek met de barman Katarina, een blonde Duits-Russische, geboren in Kazachstan. Ze vertelde me dat er bedreigingen waren. Het ging vooral om “telefoontjes, minder bezoekers en slechte recensies”, hoewel er mensen uit verschillende landen in de bar werken en zij zich hebben gedistantieerd van de invasie van Russische troepen in Oekraïne. Nadat hij de pers had toegesproken, zei hij, ging het beter. Veel bezoekers komen nu uit solidariteit.
Tijdens mijn gesprekken in Duitsland, merkte ik dat er twee groepen zijn. Eén groep vindt het een schande dat Rusland een onafhankelijk land binnenvalt. Als je hen vraagt of ze de geschiedenis van de Donbass-oorlog kennen, geven ze gedwee toe dat ze daar niets van weten.
De andere groep is agressief. Elke verwijzing naar de al acht jaar durende Donbass-oorlog, de onderdrukking van de oppositie in Oekraïne en de omsingeling van Rusland met militaire bases van de VS wordt van tafel geveegd als een “afleiding van de misdaden van Rusland”. Een vriend van mij vertelde me verdrietig dat hij er zelfs niet meer over praat omdat er onmiddellijk een agressieve bui ontstaat.
Topfoto: Auteur Ulrich Heyden bij opruiende propaganda in een straat in Berlijn