Bron: german-foreign-policy 16 okt 2025 ~~~
Onder druk van de VS plaatsen de Nederlanders de Chinese halfgeleiderfabrikant Nexperia onder hun controle. China protesteert heftig. Het is onduidelijk welke rol Duitse managers bij deze maatregel spelen.
NIJMEGEN/HAMBURG (Eigen bericht) – De gedwongen onderwerping van een Chinese halfgeleiderfabrikant aan de controle van de Nederlandse regering dreigt ernstige gevolgen te hebben voor Duitsland. Onder enorme druk van de Verenigde Staten heeft Den Haag de voorzitter van chipfabrikant Nexperia, Zhang Xuezheng, uit zijn functie ontheven en een curator bij het bedrijf aangesteld. Zhang is de oprichter van het Chinese concern Wingtech Technologies, dat sinds 2019 eigenaar is van Nexperia. De maatregel is officieel bedoeld om te voorkomen dat Nexperia op de Amerikaanse sanctielijst wordt geplaatst. Het bedrijf zou dan nauwelijks nog kunnen functioneren. Dit zou 1.600 banen in Hamburg in gevaar brengen en bovendien zou een belangrijke leverancier van chips aan de Duitse auto-industrie wegvallen. De juridische basis voor het onttrekken van de bevoegdheden aan Zhang en Wingtech is een wet uit 1952, die nog nooit is toegepast en die bedoeld is om de bevoorrading van Nederland te waarborgen, niet in de laatste plaats in oorlogstijd. Peking verzet zich tegen deze ongekende maatregel. Bij de voorbereiding had de Nederlandse regering samengespannen met Europese managers van Nexperia. Nu wordt het bedrijf geleid door een Duitse manager.
Sancties voor iedereen
De geschillen rond Nexperia gaan formeel terug op het besluit van de regering-Trump van 29 september om de US-entity list, een lijst van buitenlandse bedrijven waarop sancties rusten, zonder individuele beoordeling uit te breiden met hun dochterondernemingen. Volgens schattingen van insiders omvatte de entity list al ruim 3.000 bedrijven, maar door de uitbreiding met hun dochterondernemingen kwamen daar nog eens duizenden bij, mogelijk zelfs een vijfcijferig aantal. [1] Washington motiveerde dit met de verklaring dat sommige bedrijven probeerden de sancties te omzeilen door een deel van hun activiteiten via hun dochterondernemingen af te wikkelen. Bewijzen voor deze bewering zijn echter niet nodig voor een vermelding op de entiteitenlijst. Een deskundige van het data-analysebedrijf Exiger verklaart over de maatregel dat het gaat om een “aanzienlijke verscherping” van het Amerikaanse beleid; waarschijnlijk gaat het om transacties “ter waarde van miljarden dollars”. [2] Het Chinese ministerie van Handel veroordeelde de maatregel scherp en kondigde aan dat het alle “nodige maatregelen” zou nemen om de rechten en belangen van de Chinese economie te verdedigen. Slechts tien dagen later kondigde Peking een aanzienlijke uitbreiding van zijn exportcontroles op zeldzame aardmetalen aan (zie german-foreign-policy.com bericht [3]).
Samenzwerende activiteiten
Een van de getroffen bedrijven is Nexperia, een chipfabrikant met hoofdkantoor in Nijmegen, Nederland, die sinds 2019 eigendom is van het Chinese technologieconcern Wingtech. Wingtech werd op zijn beurt eind 2024 door de regering-Biden op de entity list geplaatst. Washington begon al in juni druk uit te oefenen op Nexperia. Zoals uit gerechtelijke documenten blijkt, verklaarden Amerikaanse regeringsfunctionarissen destijds tijdens een bijeenkomst met vertegenwoordigers van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken dat het “problematisch” was dat Nexperia nog steeds door zijn “Chinese eigenaar” werd geleid. [4] Om te voorkomen dat het bedrijf op de entiteitenlijst zou worden geplaatst, moest “de CEO worden vervangen”.[5] Volgens onderzoek van de Wall Street Journal waren overheidsinstanties in Den Haag zelfs kort na de beursgang van Wingtech, het moederbedrijf van Nexperia, al begonnen met het zoeken naar mogelijkheden om de Wingtech-baas de controle over de dochteronderneming te ontnemen, samen met vooraanstaande Europese medewerkers van het bedrijf. Als dit klopt, moeten eigenaren van buitenlandse concerns er in de toekomst blijkbaar rekening mee houden dat regeringen in Europa met Europese bedrijfsmedewerkers tegen hen samenzweren, totdat ze uit de macht worden gezet.
Een noodwet
De samenzweerderige activiteiten van Nederlandse instanties – volgens de Wall Street Journal in samenwerking met Europese leidinggevenden van Nexperia – waren succesvol. Slechts een dag na de uitbreiding van de entiteitenlijst met dochterondernemingen van beursgenoteerde bedrijven, waaronder Nexperia, bracht het Nederlandse ministerie van Economische Zaken de chipfabrikant onder zijn controle. [6] Opnieuw een dag later, op 1 oktober, stemde een Nederlandse rechtbank in met het ontslag van Nexperia-topman Zhang Xuezheng – de oprichter van Wingtech – en droeg het beheer van alle aandelen van het bedrijf, op één na, voorlopig over aan een curator. [7] Op 7 oktober bevestigde de rechtbank dit in een formele uitspraak. Bezwaren van de advocaten van Wingtech dat men was overrompeld in een spoedprocedure die een rechtsstaat onwaardig was, werden door de rechters niet aanvaard. De rechtsgrondslag is een wet uit 1952 die de regering toestaat om rechtstreeks in te grijpen in bedrijfsactiviteiten wanneer de veiligheid van het land in gevaar is, dat wil zeggen in geval van oorlog. De wet is tot nu toe nog nooit toegepast. Officieel staat Wingtech het recht op juridische stappen open. Het gedrag van de Nederlandse justitie tot nu toe wekt echter geen vertrouwen in de rechtbanken van het land.
De rechten van China
China heeft snel gereageerd op de ontheffing van de bedrijfsleider door Nederland en heeft bepaald dat Wingtech geen producten meer mag exporteren en noodmaatregelen moet nemen om zijn eigendom te beveiligen. Maandag bevestigde een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken dat de Volksrepubliek “vastbesloten” is om haar “rechten en belangen te verdedigen”. [8] De verdere ontwikkeling van het conflict is moeilijk te voorspellen.
Belangrijk voor Duitsland
Duitsland en de Duitse leidinggevenden van Nexperia worden op verschillende manieren door de ontwikkeling getroffen of zijn erbij betrokken. Nexperia produceert vrij eenvoudige halfgeleiders, bijvoorbeeld voor de auto-industrie, die anders vooral uit China worden geïmporteerd, maar dan in grote hoeveelheden. volgens berichten levert het bedrijf 63 miljard onderdelen per jaar aan bedrijven in de auto-industrie. Het zou “een belangrijke toeleverancier voor veel klanten in Duitsland” zijn.[9] De belangrijkste productielocatie is Hamburg, waar ongeveer 1.600 mensen werkzaam zijn. De fabriek wordt momenteel gemoderniseerd voor ongeveer 175 miljoen euro.[10] In Hamburg zijn ook de huidige topmanagers Achim Kempe (Chief Operations Officer) en Stefan Tilger (Chief Financial Officer) gevestigd. De Duitse regering heeft Nexperia echter dwarszitten vanwege het feit dat het bedrijf in Chinese handen is; zo werd het uitgesloten van het belangrijke EU-subsidieprogramma IPCEI. Vanwege het conflict tussen het Westen en China was Kempe eigenlijk van plan om voor klanten in Europa en China afzonderlijke toeleveringsketens op te zetten, zo wordt gemeld; dit had het bedrijf immuun moeten maken voor sancties.[11]
Amerikaanse eisen afdwingen
Het is ook onduidelijk welke rol Duitse leden van het management hebben gespeeld in deze gebeurtenissen en of zij degenen waren met wie de Nederlandse regering maandenlang heeft samengespannen om Wingtech de controle over de dochteronderneming te ontnemen. Het is duidelijk dat financieel directeur Tilger is benoemd tot interim-voorzitter en ervoor moet zorgen dat Nexperia niet op de Amerikaanse entiteitenlijst wordt geplaatst. [12] Dit komt er kennelijk op neer dat hij moet optreden als uitvoerder van Amerikaanse eisen. Als de VS sancties tegen Nexperia zouden opleggen, zou de productie vermoedelijk niet lang kunnen worden voortgezet. Belangrijke materialen worden geleverd door Amerikaanse bedrijven; machines worden onderhouden door Amerikaanse bedrijven. Als Nexperia uitvalt, dreigt er een drastisch tekort aan halfgeleiders in de auto-industrie. Het is echter eveneens onzeker welke gevolgen het Chinese verzet tegen de onttroning van Wingtech zal hebben en welke stappen Peking zal ondernemen tegen de escalerende aanvallen op Chinese concerns en belangen.