EU,geopolitiek,NAVO,VS |
10 juni 2025
Bron:  Thierry Meyssan 
Voltaire Netwerk, Parijs  7 juni 2025 ~~~

De NAVO-top in Den Haag zou het einde van de Europese Unie kunnen betekenen. De president van de Verenigde Staten heeft aangekondigd dat hij de veiligheid van de EU niet langer zal garanderen. Als dit het geval zou zijn, zou het dringend nodig zijn om de veiligheid van het Europese continent opnieuw te organiseren. Washington heeft al een oplossing: de huidige structuur rond Duitsland vervangen door een structuur rond Polen.

Op 24 juni vindt in Nederland de top van NAVO-staatshoofden en regeringsleiders plaats. Dit kan een beslissend moment zijn voor de organisatie: meteen na zijn aantreden waarschuwde de Amerikaanse president Donald Trump zijn bondgenoten dat als elke lidstaat niet minstens 5% van zijn jaarlijkse BBP aan defensie zou besteden, het Pentagon zijn positie als Supreme Allied Commander Europe (SACEUR) zou opgeven. Vijf maanden geleden besteedden de meeste lidstaten nog niet eens 2,5% van hun BBP aan defensie.

Het is duidelijk dat de lidstaten hun defensiebudgetten niet in een dergelijk tempo kunnen verhogen. De aankondiging van president Trump leek daarom onvermijdelijk. Het Pentagon was al van plan om zijn troepen uit Europa terug te trekken.

Onverwacht staatsbezoek aan Donald Trump

De Poolse president Andrzej Duda ging zonder afspraak in allerijl naar Washington om zijn Amerikaanse ambtgenoot te ontmoeten. Hij slaagde erin om hem op 22 februari een paar minuten te spreken in de marge van de Conservative Political Action Conference (CPAC). Hij verzekerde hem dat Polen zijn strijdkrachten al enkele jaren aan het herstructureren was; dat het ernaar streefde om het grootste leger in West- en Centraal-Europa te hebben; maar dat het niet sneller kon. Donald Trump verleende hem coulant uitstel: de Amerikaanse troepen zouden als laatste Polen verlaten.

In Parijs en Londen werd vergadering na vergadering van ministers van Defensie en stafchefs georganiseerd. Er werd gesproken over het vervangen van de Amerikaanse nucleaire paraplu door die van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Dit voorstel stuitte echter op een aantal obstakels: Ten eerste beschikt het Verenigd Koninkrijk niet echt over de atoombom, omdat de installaties afhankelijk zijn van de grote broer van de Verenigde Staten. Ten tweede is de atoombom slechts voor één politieke macht beschikbaar. Staten die zich onder de bescherming van een andere macht stellen, moeten daar dus vertrouwen in hebben.

Uiteindelijk kwamen al deze discussies tot stilstand toen Washington alle uitwisseling van informatie voor vijf dagen opschortte. Iedereen voelde onmiddellijk, op zeer wrange wijze, dat zonder de macht van de Verenigde Staten hun legers heel weinig waard zijn. Op het Oekraïense slagveld werkten de wapens van de Europese Unie niet meer. De nederlaag was nabij. Binnen een paar dagen was de mythe van de onafhankelijke verdediging van de Europese Unie dood. En dus maakte iedereen het weer goed.

Dit hectische tempo, deze talrijke opeenvolgende topontmoetingen, izijn kenmerkend voor de onderhandelingsmethoden van Donald Trump. Hij daagt zijn onderhandelingspartners uit, laat hen oplossingen bedenken, laat hen meedogenloos zien dat ze zonder hem niet zullen werken en legt hen uiteindelijk zijn oplossing op.

Begin juni publiceerde het Verenigd Koninkrijk zijn Strategic Defence Review 2025. Het is een ode aan de bescherming door de Verenigde Staten. In ware Britse stijl voegde de minister van Defensie aan dit document de aankondiging toe van de aankoop van Lockheed Martin F-35 Lightning II bommenwerpers die atoombommen kunnen dragen en afvuren. Natuurlijk zijn er nog steeds geen militaire uitgaven gelijk aan 5% van het BBP, maar dit zijn sappige contracten die Londen zou kunnen tekenen in ruil voor de bescherming van de Verenigde Staten.

Top van de Negen van Boekarest, de Scandinavische landen, de NAVO en Oekraïne (Vilnius)

Meer in lijn met de eisen van Donald Trump zijn de “Negen van Boekarest” (de Baltische staten,

Tsjechië, Slowakije, Hongarije en Bulgarije) en de Scandinavische landen (Denemarken, Finland, IJsland, Noorwegen en Zweden) vorige week bijeengekomen in Vilnius. Alle veertien landen hebben zich ertoe verbonden om tegen 2025 5% van hun BBP aan defensie te besteden. Ze hebben de voorwaarde dus geaccepteerd, ook al hebben ze soms een beetje vals gespeeld door de politiekosten in hetzelfde hoofdstuk op te nemen.

Dit is overigens de geest van het voorstel dat Mark Rutte, secretaris-generaal van de organisatie, deed tijdens de bijeenkomst van de ministers van Defensie op 5 juni. Hij zei dat een algemeen investeringsplan van 5% kan worden opgesplitst in een component van 3,5% voor capaciteitsdoelstellingen, plus een tweede component van 1,5% voor investeringen, op voorwaarde dat de lidstaten zich verplichten tot jaarplannen om te controleren of ze hun toezeggingen nakomen.

Deze oplossing leek ook in de smaak te vallen bij Pete Hegseth, de Amerikaanse minister van Defensie, die vervolgens opmerkte: “We geloven dat een consensus dichtbij is, zo niet binnen handbereik, over een 5% verplichting voor de NAVO in Den Haag later deze maand”. Hij kondigde ook aan dat de volgende SACEUR de in Wit-Rusland geboren generaal Alexus Grynkewich zou zijn.

Spanje daarentegen blijft de doelstelling van 5% afwijzen. De Spaanse minister van Defensie Margarita Robles heeft het op 20 mei publiekelijk verworpen.

Dan blijven er 17 lidstaten over (exclusief de VS) die niet zullen voldoen aan de eisen van Donald Trump op de top in Den Haag. Hoe zullen de Verenigde Staten reageren? President Trump kan overwegen om zijn beschermingsverplichtingen aan deze 17 staten (waaronder de drie belangrijkste staten Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk) op te zeggen. Hij kan ook overwegen dat een minderheid van de NAVO-leden al aan hun verplichtingen heeft voldaan en de andere leden uitstel verlenen.

Ursula von der Leyen droomt ervan een Europese keizerin te worden

Laten we eens kijken naar het eerste mogelijke antwoord, het antwoord dat het spel verandert. Het Verdrag van Lissabon stelt dat de veiligheid van de EU niet wordt gegarandeerd door haar leden, maar door de NAVO. De Europese Unie zou dan meteen een naakte economische reus worden.

EU-experts geloven niet dat Donald Trump de stap zal zetten. Ze wijzen erop dat andere NAVO-leden hoe dan ook zullen kunnen aanvoeren dat de 5%-eis nooit door een NAVO-top is aangenomen (de top van 2014 voorzag slechts in 3%, niet in 5%). Trump zou het niet aandurven om een regel op te leggen die hij louter mondeling heeft gedefinieerd, niet omdat de NAVO het internationaal recht respecteert, maar omdat de Verenigde Staten geloofwaardiger zouden zijn als ze Europa in een stabiele situatie zouden achterlaten in het geval van een militaire inzet in het Verre Oosten.

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, presenteerde haar visie op de toekomst van de EU tijdens de uitreiking van de Karel de Grote Prijs in Aken op 29 mei. Volgens haar moet de Europese Unie de integratie van alle landen op de Balkan en in Oost-Europa (met uitzondering van Rusland en Wit-Rusland) voltooien, een grote economische macht worden en haar eigen veiligheid garanderen. Het probleem is: waarom zouden ze lid blijven als de Verenigde Staten er niet meer zijn om hen te beschermen? De keizerin gaf echter geen antwoord op deze lastige vraag.

In 2017 vereerde Donald Trump de top van het Drie Zeeën Initiatief met zijn aanwezigheid.

Laten we terugkeren naar de hypothese van een intrekking van de Amerikaanse bescherming voor de 17 staten die niet voldoen aan de 5%-eis. Donald Trump maakt er geen geheim van dat de EU weliswaar is opgericht op grond van een geheime clausule in het Marshallplan, maar nu deel uitmaakt van het “Amerikaanse Rijk”, dat hij verwerpt. In de praktijk schaadt het de Verenigde Staten alleen maar (die hij ziet als onafhankelijk van het “Amerikaanse rijk”). Op dezelfde manier maakt Donald Trump geen geheim van zijn steun voor het “Drie Zeeën Initiatief”, d.w.z. de reorganisatie van het Europese continent, niet langer rond het herenigde Duitsland (en dus de EU), maar rond Polen en Litouwen.

Deze visie komt overeen met de geschiedenis. Van de 16e tot de 18e eeuw vormden het Groothertogdom Litouwen en het Koninkrijk Polen de “Republiek der Twee Naties”. Deze bi-nationale staat slaagde erin zijn onderdanen te beschermen tegen aanvallen van de Duitse Orde, het Russische Rijk, het Ottomaanse Rijk en het Zweedse Rijk. Door het verzet van een deel van de Poolse adel en diens alliantie met het tsarenrijk werd het Koninkrijk der Twee Naties echter ontmanteld

Tussen de twee wereldoorlogen in stelde generaal Józef Piłsudski (president van de Republiek Polen, toenmalig voorzitter van de Raad van Ministers) zich echter de wederopstanding van de Republiek der Twee Naties voor. Hieruit ontstond het concept van het “Intermarium” en nu het “Drie Zeeën Initiatief”. Dit intergouvernementele orgaan bestaat uit dertien staten: Oostenrijk, Bulgarije, Kroatië, Tsjechië, Estland, Griekenland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Roemenië, Slowakije en Slovenië. Moldavië en Oekraïne zijn geassocieerde leden, maar het is duidelijk dat Polen alleen het noordoosten van Oekraïne wil, d.w.z. Oost-Galicië.

Donald Trump, die in 2017 de top van het “Three Seas Initiative” bijwoonde, maakt er ook geen geheim van dat hij wil dat deze organisatie de EU opvolgt.

Ondertekening van het Verdrag van Nancy

Frankrijk wilde niet aan de zijlijn blijven staan, maar reactiveerde de “Weimar-driehoek”, d.w.z. de top Duitsland-Frankrijk-Polen. Daarnaast ondertekende de Franse president Emmanuel Macron op 9 mei het Verdrag van Nancy met de Poolse premier Donald Tusk. Het doel is om de militaire samenwerking tussen de twee landen te versterken, maar nog steeds binnen het kader van de NAVO.

Feit blijft dat als de EU zou verdwijnen, veel oude territoriale conflicten weer zouden oplaaien zodra de EU zou sterven. Van Karel de Grote tot Adolf Hitler, via Karel V en Napoleon, zijn de Europeanen er nooit in geslaagd om vrede met elkaar te sluiten. Alleen het Romeinse Rijk en het “Amerikaanse Rijk” hebben hen ervan weerhouden om te ruziën.

Gerelateerd (eerdere berichten in dit archief):