Bron: Aidan J. Simardone
The Cradle 13 februari 2025 ~~~
Nu de door Iran en Rusland gesteunde troepen in Soedan grote successen boeken op het slagveld, proberen Teheran en Moskou een strategische voet aan de Rode Zee te krijgen om hun tegenslagen in Syrië te compenseren.
Links naar ext artikelen,
zijn nog niet geplaatst;
ga daarvoor naar de
originele engestalige bron
De Soedanese minister van Buitenlandse Zaken Ali al-Sharif kondigde op 12 februari aan dat Soedan ermee heeft ingestemd Rusland toe te staan een marinebasis te vestigen aan de Rode Zeekust. Moskou krijgt zo een cruciaal strategisch steunpunt na het verlies van zijn Syrische bases na de verdrijving van de voormalige Syrische president Bashar al-Assad in december.
Deze ontwikkeling valt samen met de snelle successen van de Soedanese strijdkrachten (SAF) op het slagveld, waaronder de verovering van het centrum van Khartoem en de strategische stad Umm Rawaba, en met de groeiende internationale steun voor de SAF in de burgeroorlog met de door de VAE gesteunde Rapid Support Forces (RSF).
Tot begin 2024 steunden de Russen grotendeels de RSF, maar toen Moskou van kant wisselde, kwam zijn positie meer op één lijn te liggen met Iran – een sterke steunpilaar van de SAF -, werd de samenwerking van de SAF met Oekraïne verminderd en werden de Russische belangen in de oprichting van een marinebasis in Port Sudan gesteund.
De impact van de enorme territoriale overwinningen van de SAF wordt niet alleen gevoeld in het Noord-Afrikaanse land, maar in heel West-Azië, dat diep verstrikt zit in deze proxy-oorlog.
De RSF wordt gesteund door de VAE, het Libische Nationale Leger, Tsjaad en tot voor kort Rusland en Kenia. Ondertussen wordt de SAF gesteund door Egypte, Eritrea, Saoedi-Arabië, Oekraïne, Turkije, Iran en nu ook Rusland. Deze allianties blijken soms wispelturig te zijn, met verschuivende loyaliteiten gedreven door belangen variërend van Soedans goudreserves tot lucratieve wapendeals.
Het grootste effect van de voortdurende vooruitgang van de SAF zal echter op de geopolitiek zijn. Met de Rode Zeekust van Soedan halverwege Israël en Jemen, kan de steun van Iran voor de SAF een steunpunt vormen voor de verzwakte Verzetsas en de banden tussen Israël en Soedan, die in 2020 werden vastgelegd in de Abrahamakkoorden, doen ontsporen.
De mate van invloed van Teheran op Soedan zal afhangen van de mate waarin westerse staten en hun bondgenoten de SAF steunen of ondermijnen.
De oorzaak van de huidige burgeroorlog
Soedan heeft sinds de onafhankelijkheidsverklaring in 1956 bijna elk jaar een burgeroorlog meegemaakt. In 1989 zette Omar al-Bashir premier Sadiq al-Mahdi af en bracht Khartoem op één lijn met Iran, dat wapens leverde in ruil voor toegang tot de haven van Soedan aan de Rode Zee. De steun van Iran was controversieel vanwege de genocide in Darfur.
De relaties verslechterden echter toen Soedan de kant van Saoedi-Arabië koos tijdens de groeiende Saoedisch-Iraanse breuk. Vanaf 2014 sloot Soedan alle Iraanse culturele centra en verbande het Iraanse diplomaten. Het jaar daarop stuurde Soedan RSF-troepen ter ondersteuning van de coalitie onder leiding van Saoedi-Arabië tegen de Anasrallah-gebonden strijdkrachten in Jemen.
In 2016 verbrak Soedan, samen met andere Arabische landen, de betrekkingen met Iran nadat Saoedische diplomatieke missies waren aangevallen door Iraanse demonstranten als reactie op de executie van de uitgesproken sjiitische geestelijke sjeik Nimr al-Nimr. Datzelfde jaar begon Soedan ook de betrekkingen met Israël te normaliseren.
In 2019 braken er protesten uit in Soedan tegen de stijgende kosten van levensonderhoud. In april van dat jaar wierp het leger van het land, waaronder elementen van wat later de SAF en RSF werden, de regering omver. Een machtsstrijd tussen de SAF en de RSF mondde in april 2023 uit in oorlog toen de RSF de luchthaven van Khartoem, het presidentieel paleis en verschillende belangrijke militaire bases innam. Ondanks deze drastische veranderingen ging Soedan door met het normaliseren van de relaties met de bezettingsstaat.
Van burgeroorlog naar proxyoorlog
Terwijl de oorlog voortduurde, kwamen buitenlandse mogendheden tussenbeide. De VAE steunden de RSF vanwege hun eerdere samenwerking tegen de Jemenitische Ansarallah verzetsbeweging en leverden wapens in ruil voor goud uit de door de RSF gecontroleerde gebieden. In ruil daarvoor worden enorme hoeveelheden goud geëxporteerd uit de door de RSF gecontroleerde gebieden in het westen van Soedan.
De VAE hielden deze relatie geheim in de hoop een nieuwe haven te openen langs de door de SAF gecontroleerde Rode Zee. Dit werd geannuleerd toen hun steun aan het licht kwam. Er wordt algemeen aangenomen dat zonder de steun van de VAE de RSF volledig zou instorten.
Ook het westelijke buurland van Soedan, Tsjaad, steunt de RSF en levert wapens. Het Libische Nationale Leger geeft steun in ruil voor de smokkel van goederen zoals goud, hasj en gestolen auto’s.
Rusland steunde de RSF om zijn vooroorlogse goudwinning te beschermen. Vorig jaar schakelde Moskou echter over op steun aan de SAF in de hoop toegang te krijgen tot Port Sudan. Kenia erkende eerder ook de RSF, maar is nu overgeschakeld op steun aan de SAF.
De grootste supporter van de SAF is Egypte, dat niet alleen wapens levert, maar ook direct betrokken is door middel van luchtaanvallen en troepen. Caïro hoopt dat de SAF een betrouwbare bondgenoot wordt tegen Ethiopië, dat beschuldigd wordt van het stelen van water uit de Nijl. Het grootste belang van Egypte is echter dat de SAF stabiliteit brengt en de vluchtelingenstroom stopt. Toen de SAF terrein begon te verliezen, trok Egypte zich terug.
Turkije levert ook wapens aan de SAF via Egypte. Oekraïne heeft troepen gestuurd, eerst om tegen Rusland te vechten en nu om de luchtmacht te trainen. Eritrea, dat aan Soedan grenst, heeft ook SAF-gelieerde milities gesteund.
Het meest verrassend is echter de rol van de voormalige vijand van Soedan, Iran. Na het verbreken van de banden en het normaliseren van de relaties met Israël, maakte de SAF een ommezwaai en zocht de steun van Iran.
Een van de redenen voor de toenadering was pure wanhoop: gedurende 2023 bleef de SAF grondgebied verliezen en kwam het dicht bij het verlies van zowel de hoofdstad als de op één na grootste stad, Omdurman. De belangrijkste bondgenoot, Egypte, trok zich terug omdat het teleurgesteld was in de vooruitgang van de SAF en zich moest concentreren op zijn eigen economische crisis.
De verbeterde relaties tussen Iran en Saoedi-Arabië zorgden voor een precedent dat Soedan kon volgen. De ontdekking van de SAF dat de VAE de RSF steunde kwam ook overeen met de belangen van Iran, dat de regering in Sanaa steunt tegen de proxies van de VAE in Jemen.
Met het uitbreken van Israëls genocide in Gaza werd Iran gestimuleerd om samen te werken met Soedan, dat halverwege Israël en Jemen ligt. In oktober 2023 normaliseerde de SAF de betrekkingen met Iran. Twee maanden later begon Iran wapens te exporteren, met name drones. In februari 2024 hielpen diezelfde drones het beleg van Omdurman op te heffen.
SAF-overwinningen en de gevolgen voor West-Azië
In 2024 veroverde de SAF belangrijke steden en domineerde bevolkte gebieden terwijl de RSF zich terugtrok naar het westen. Tenzij er iets drastisch verandert, lijkt de SAF voorbestemd om te winnen.
Hoe lang de oorlog zal duren hangt grotendeels af van de VAE, die de RSF steunen. Een van de redenen waarom Abu Dhabi de RSF steunde, was omdat ze een bondgenoot konden zijn tegen Sanaa. Maar zelfs als de RSF de opmars van de SAF vertraagt, zal ze waarschijnlijk niet sterk genoeg zijn om in Jemen te vechten.
De VAE hebben dus maar één reden om de RSF te steunen: goud. In het jaar voor de oorlog importeerden de VAE voor 2,3 miljard dollar aan goud en dat bedrag is alleen maar gestegen. Het wordt echter steeds moeilijker en duurder om de RSF te bevoorraden nu de SAF steeds beter in staat is om wapenzendingen tegen te houden.
Bovendien hebben de VS in januari 2025 sancties opgelegd aan bedrijven uit de VAE die de RSF steunen. De arrestatiebevelen van het Internationaal Strafhof tegen leden van de RSF en de recente aanval van de RSF op een Saoedisch ziekenhuis in Darfur hebben de groep nog meer een paria gemaakt. Of deze schade voldoende is om de steun van de VAE te veranderen, valt nog te bezien.
De steun van Iran aan de SAF zal de regio een nieuwe vorm geven. Ten eerste neemt Soedan afstand van Tel Aviv. In februari 2024 reisde de minister van Buitenlandse Zaken van de SAF, Ali al-Sadiq, naar Teheran voor een ontmoeting met wijlen de Iraanse president Ebrahim Raisi.
Tijdens het bezoek veroordeelde Raisi landen als de VAE voor het normaliseren van de relaties met Israël. Sadiq maakte geen bezwaar, ondanks de normalisatie van Soedan slechts drie jaar eerder, en veroordeelde de agressie van de bezettingsstaat in Gaza. Hoewel Soedan eerder heeft opgeroepen tot het staken van de vijandelijkheden en het respecteren van de Palestijnse rechten, was dit de eerste keer dat Israël specifiek werd genoemd.
Soedan is ook van kritiek belang voor Iran, met zijn ligging aan de Rode Zee halverwege Israël en Jemen. Voordat de betrekkingen verzuurden, was Port Sudan een hub voor Iran om wapens te smokkelen naar Palestijnse verzetsbewegingen. Nu de betrekkingen tussen Teheran en Khartoem hersteld zijn, zou er niet alleen steun kunnen vloeien naar Hamas, maar ook naar Jemen.
De aanwezigheid van Iran zou ook een afschrikmiddel zijn tegen Israël en de coalitie onder leiding van Saoedi-Arabië in Jemen. Soedan grenst aan zeven landen, waardoor Iran zijn macht in een bredere regio zou kunnen projecteren. Sinds 2018 is buurland Ethiopië toenadering gaan zoeken tot Iran, vooral sinds Teheran drones leverde in het conflict in Tigray. Dit zou de Islamitische Republiek kunnen positioneren als een potentiële onderhandelaar tussen Ethiopië en Soedan over de Nijl, in navolging van vergelijkbare inspanningen van Turkije.
In hoeverre de SAF op één lijn staat met Iran hangt af van de betrokkenheid van andere landen. De SAF heeft enige steun gekregen van westerse bondgenoten zoals Egypte, Saoedi-Arabië en Turkije. Hoewel Egypte kortstondig een stapje terug heeft gedaan, is het de afgelopen maanden weer betrokken geraakt bij Soedan, met de aankondiging vorige maand dat het met Eritrea en Somalië zal samenwerken om de SAF te trainen. Het Iraanse verzoek voor een marinebasis in Port Sudan werd naar verluidt geweigerd uit vrees voor terugslag van westerse geallieerde landen. Een nieuwe Russische marinebasis aan de Rode Zeekust van Soedan zou die kloof echter kunnen overbruggen voor de Iraniërs, die in januari een historisch strategisch partnerschap met Moskou ondertekenden.
Het besluit van de VS vorige maand om sancties op te leggen aan de legerleider van de SAF, Abdel Fattah al-Burhan, en de voortdurende steun van de VAE aan de RSF kunnen de toenadering van de SAF tot westerse vijanden zoals Iran en Rusland bevorderen.
De waarschijnlijke overwinning van de SAF zal zich door West-Azië verspreiden en allianties en de machtsdynamiek veranderen. Zelfs als westerse staten proberen om de ambities van Iran tegen te gaan, heeft Teheran zijn invloed in Soedan al veiliggesteld. De ommezwaai van Soedan ten opzichte van Israël valt op tussen de Arabische staten die de normalisatie hebben omarmd of overwegen. Na de oorlog zal Soedan Iran waarschijnlijk terugbetalen voor zijn cruciale steun.
De steun van de VAE aan de RSF, hoewel winstgevend, wordt onhoudbaar. Egypte, Saoedi-Arabië en Turkije blijven de SAF steunen, maar langdurige betrokkenheid van de VAE dreigt Soedan verder van het westen af te duwen. Als de VAE hun steun intrekken, lijkt een overwinning van de SAF onvermijdelijk, waardoor de oorlog eindigt en een blijvende impact op de regio overblijft.
RSF: The Rapid Support Forces (RSF; romanized: Quwwāt ad-daʿm as-sarīʿ) is a paramilitary force formerly operated by the government of Sudan.
The Sudanese Armed Forces (SAF;romanized: Al-Quwwat al-Musallaha as-Sudaniyah) are the military forces of the Republic of the Sudan.
Sudan: Iran and Russia’s new Red Sea frontline
As Iran and Russia-backed forces in Sudan achieve major battlefield successes, Tehran and Moscow look to gain a strategic Red Sea foothold to compensate for their setbacks in Syria.
Aidan J. Simardone
FEB 13, 2025
Photo Credit: The Cradle
Sudanese Foreign Minister Ali al-Sharif announced on 12 February that Sudan has agreed to allow Russia to establish a naval base on the Red Sea coast, providing Moscow with a crucial strategic foothold after the loss of its Syrian bases following the ousting of former Syrian president Bashar al-Assad in December.
This development coincides with the Sudanese Armed Forces’ (SAF) rapid battlefield successes, including the capture of Khartoum’s center and the strategic city Umm Rawaba, as well as growing international alignment with the SAF in its civil war with the UAE-backed Rapid Support Forces (RSF).
Until early 2024, the Russians largely backed the RSF, but switching sides aligned Moscow’s position more closely with Iran – a strong SAF backer – reduced the SAF’s cooperation with Ukraine, and supported Russian interests in establishing a naval base in Port Sudan.
The impact of the SAF’s massive territorial gains is being felt not only in the North African country, but across West Asia, which is deeply entangled in this proxy war.
The RSF counts the UAE, the Libyan National Army, Chad, and until recently Russia and Kenya among its backers. Meanwhile, the SAF is supported by Egypt, Eritrea, Saudi Arabia, Ukraine, Turkiye, Iran, and now Russia. These alliances have sometimes proved to be fluid, with shifting loyalties driven by interests ranging from Sudan’s gold reserves to lucrative arms deals.
The biggest impact of the SAF’s continuing progress, however, will be on geopolitics. With Sudan’s Red Sea coast halfway between Israel and Yemen, Iran’s support for the SAF could provide a foothold for the weakened Axis of Resistance and derail Israel–Sudan ties established by the 2020 Abraham Accords.
The extent of Tehran’s influence on Sudan will depend on how much western states and their allies support or undermine the SAF.
The cause of the current civil war
Sudan has experienced civil war almost every year since declaring independence in 1956. In 1989, Omar al-Bashir ousted prime minister Sadiq al-Mahdi, aligning Khartoum with Iran, which provided weapons in return for access to Port Sudan on the Red Sea. Iran’s support was controversial due to Sudan’s genocide in Darfur.
Relations, however, deteriorated as Sudan sided with Saudi Arabia during the growing Saudi–Iranian rift. Beginning in 2014, Sudan closed all Iranian cultural centers and expelled Iranian diplomats. The following year, Sudan sent RSF troops to support the Saudi-led coalition against Yemen’s Anasrallah-aligned forces.
In 2016, Sudan, along with other Arab countries, cut off relations with Iran after Saudi diplomatic missions were attacked by Iranian protesters in response to the execution of outspoken Shia cleric Sheikh Nimr al-Nimr. That same year, Sudan also began normalizing relations with Israel.
In 2019, protests broke out in Sudan against the rising cost of living. In April of that year, the country’s army, which included elements of what became the SAF and RSF, overthrew the government. A power struggle between SAF and RSF turned into war in April 2023 when RSF captured Khartoum’s airport, the presidential palace, and several key military bases. Despite these drastic changes, Sudan continued to normalize relations with the occupation state.
From civil war to proxy war
As the war dragged on, foreign powers intervened. The UAE supported the RSF due to their past collaboration against Yemen’s Ansarallah resistance movement, supplying arms in exchange for gold from RSF-controlled regions. In return, vast amounts of gold are exported from the RSF-controlled areas in western Sudan.
The UAE kept this relationship secret, hoping to open a new port along the SAF-controlled Red Sea. This was canceled when their support was uncovered. It is widely believed that without UAE support, the RSF would completely collapse.
Also supporting the RSF is Sudan’s western neighbor Chad, which provides weapons. The Libyan National Army provides support in return for the smuggling of goods such as gold, hashish, and stolen cars.
Russia supported the RSF to protect its pre-war gold mining. Last year, however, Moscow switched to supporting the SAF in the hopes of accessing Port Sudan. Likewise, Kenya previously recognized the RSF, but has switched to supporting the SAF.
The largest SAF supporter is Egypt, which not only supplies weapons, but has involved itself directly through airstrikes and troops. Cairo hopes the SAF will become a reliable ally against Ethiopia, which it accuses of stealing water from the Nile River. Egypt’s main interest, however, is for the SAF to bring stability and halt the flow of refugees. Whenever the SAF began to lose ground, Egypt stepped back.
Turkiye also supplies weapons to the SAF through Egypt. Ukraine has sent troops, initially to fight against Russia and now to train the air force. Eritrea, which borders Sudan, has also supported SAF-allied militias.
Most surprising, however, is the role of Sudan’s former foe, Iran. After cutting ties and normalizing relations with Israel, the SAF made an about-face and sought Iran’s support.
One reason for the rapprochement was sheer desperation: throughout 2023, the SAF kept losing territory, coming close to losing both the capital and the second-largest city, Omdurman. Its main ally, Egypt, retreated as it was disappointed with the SAF’s progress and had to focus on its own economic crisis.
Improved relations between Iran and Saudi Arabia provided a precedent for Sudan to follow. The SAF’s discovery that the UAE was backing the RSF also aligned with Iran’s interest, which supports the Sanaa government against UAE proxies in Yemen.
With the outbreak of Israel’s genocide in Gaza, Iran was incentivized to work with Sudan, which is located halfway between Israel and Yemen. In October 2023, the SAF normalized relations with Iran. Two months later, Iran began exporting weapons, specifically drones. In February 2024, these same drones helped lift the siege of Omdurman.
SAF gains and its West Asian implications
In 2024, SAF captured key cities, dominating populated areas as RSF retreated westward. Unless something drastically changes, the SAF appears destined to win.
How long the war will continue depends largely on the UAE, whose support is critical for the RSF. One of the reasons Abu Dhabi backed the RSF was so they could be an ally against Sanaa. But now, even if the RSF slows the SAF’s advance, it is unlikely to be strong enough to fight in Yemen.
This leaves the UAE with only one reason for supporting the RSF: gold. In the year before the war, the UAE imported $2.3 billion in gold, a figure that has only increased. However, supplying the RSF is becoming more difficult and costly as the SAF is increasingly able to stop weapons shipments.
Moreover, in January 2025, the US sanctioned UAE companies that support the RSF. The International Criminal Court’s arrest warrants against RSF members and the RSF’s recent attack against a Saudi hospital in Darfur have made the group more of a pariah. Whether these costs are sufficient to change the UAE’s support remains to be seen.
As for Iran’s support for the SAF – it will reshape the region. First, Sudan is distancing itself from Tel Aviv. In February 2024, the SAF’s foreign minister, Ali al-Sadiq, traveled to Tehran to meet the late Iranian president Ebrahim Raisi.
During the visit, Raisi condemned countries like the UAE for normalizing relations with Israel. Sadiq raised no objections, despite Sudan’s normalization only three years prior, and condemned the occupation state’s aggression in Gaza. While Sudan has previously called for an end to hostilities and respect for Palestinian rights, this was the first time that Israel was specifically called out.
Sudan is also critical for Iran, with its location on the Red Sea halfway between Israel and Yemen. Before relations soured, Port Sudan was a hub for Iran to smuggle weapons to Palestinian resistance movements. With relations between Tehran and Khartoum restored, support could flow not only to Hamas, but also to Yemen.
Iran’s presence would also act as a deterrent against Israel and the Saudi-led coalition in Yemen. Sudan borders seven countries, which would allow Iran to project its power across a wider region. Since 2018, neighboring Ethiopia has grown closer with Iran, especially since Tehran provided drones in the Tigray conflict. This could position the Islamic Republic as a potential negotiator between Ethiopia and Sudan over the Nile River, rivaling similar efforts by Turkiye.
To what extent the SAF aligns with Iran depends on other countries’ involvement. The SAF has received some support from western allied countries such as Egypt, Saudi Arabia, and Turkiye. While Egypt briefly stepped back, in recent months, it has re-engaged in Sudan, with an announcement last month that it will work with Eritrea and Somalia to train the SAF. Iran’s request for a naval base in Port Sudan was allegedly denied due to concerns of blowback from western allied countries. A new Russian naval base on Sudan’s Red Sea coast, however, could help bridge that gap for the Iranians, who signed a historic strategic partnership with Moscow in January.
The US decision last month to sanction SAF army chief Abdel Fattah al-Burhan and the UAE’s continuing support for the RSF could further the SAF’s alignment with western foes such as Iran and Russia.
The SAF’s likely victory will ripple through West Asia, altering alliances and power dynamics. Even if western states try to counter Iran’s ambitions, Tehran has already secured its influence in Sudan. Sudan’s reversal on Israel stands out sharply among Arab states that either embraced normalization or are considering it. After the war, Sudan will likely repay Iran for its critical support.
The UAE’s support for the RSF, though profitable, is becoming unsustainable. Egypt, Saudi Arabia, and Turkiye continue to back the SAF, but prolonged UAE involvement risks pushing Sudan further from the west. If the UAE withdraws its support, an SAF victory seems inevitable, ending the war and leaving a lasting impact on the region.
Foto: The Cradle