Bron:Jeffrey St. Clair
counterpunch 10 mei 2024 ~~~
Meer dan twee weken nadat Israël zijn dood aankondigde, heeft het nog steeds niet het lichaam vrijgegeven van een van Gaza’s meest gevierde artsen, dr. Adnan al-Bursh. Israël heeft niet gezegd hoe deze 50-jarige man in goede gezondheid stierf, ook al stierf hij in een van zijn meest duistere plaatsen, de Ofer gevangenis, een plaats waar zeer ernstige misdrijven worden gepleegd door Israëlische gevangenisbewakers en Shin Bet ondervragers. Het land heeft niet uitgelegd waarom al-Bursh in december werd opgepakt, vervolgens werd uitgekleed, vastgebonden en weggedragen uit het ziekenhuis waar hij zieken en gewonden behandelde. En het heeft geen enkele reden gegeven waarom hij vier maanden lang werd vastgehouden zonder enig contact met zijn familie of een advocaat.
Adnan al-Bursh was één van de belangrijkste chirurgen in Gaza. Hij had herhaaldelijk zijn eigen veiligheid opgeofferd om levensreddende medische behandelingen te geven aan mensen die onder bombardementen gebukt gingen. Als hoofd van het hoofd orthopedie van het Al-Shifa Ziekenhuis in Gaza Stad hielp al-Bursh mee aan de oprichting van de eenheid voor de reconstructie van ledematen, die werd geopend na de Israëlische militaire aanvallen op Gaza in 2014. Maar in december ging hij met groot persoonlijk risico patiënten behandelen in het Al-Awda ziekenhuis in het Jabalia vluchtelingenkamp in het noorden van Gaza.
Toen al-Bursh begin december in Al-Awda aankwam, was het ziekenhuis al herhaaldelijk aangevallen door de IDF. Minder dan een week na de Hamas-aanvallen van 7 oktober gelastten de Israëliërs de evacuatie van alle ziekenhuizen in het noorden van Gaza, waaronder Al-Awda, dat de grootste kraamafdeling in het district heeft. De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwde dat elke inval in Al-Awda een doodvonnis zou zijn voor de zieken en gewonden van het ziekenhuis.
Op 10 november werd een ambulance op weg naar het ziekenhuis getroffen door een Israëlische luchtaanval. Tien dagen later werden twee artsen van Artsen zonder Grenzen gedood bij een Israëlische luchtaanval op Al-Adwa. Op 1 december werd het ziekenhuis opnieuw getroffen en beschadigd door Israëlische bommen.
Op 12 december werd het ziekenhuis feitelijk belegerd, omsingeld door Israëlische troepen en tanks en bijna constant beschoten door sluipschutters. Minstens één zwangere vrouw was beschoten en een verpleegster was neergeschoten en gedood door een Israëlische sluipschutter, door een raam van het ziekenhuis, terwijl ze patiënten verzorgde op de vierde verdieping van het gebouw. De toevoer van vers water was afgesneden en de mensen in het ziekenhuis, inclusief de patiënten, werden gevoed met slechts één brood- of rijstmaaltijd per dag.
Het was in dit slachtveld dat Adnan al-Bursh zich haastte om de stroom gewonde burgers te helpen die in het onderbezette ziekenhuis werden opgenomen. Al-Bursh, een van Gaza’s meest geprezen chirurgen, had zijn medische opleiding in Roemenië en later in Engeland gekregen. In zekere zin kwam al-Bursh thuis. Hij was geboren en getogen in het vluchtelingenkamp Jalabia aan de noordkant van de Gazastrook en kreeg daar zijn eerste opleiding.
Al-Bursh begreep heel goed in wat voor nijpende situatie hij terechtkwam. In november werd het Al-Shifa ziekenhuis aangevallen door Israël en hij zat er 10 dagen vast, samen met zijn neef Abdallah al Bursh. Toen Israëlische troepen het ziekenhuis binnenvielen, zeiden ze tegen Al-Bursh dat hij naar het zuiden moest gaan. Hij weigerde en bleef zijn patiënten behandelen tot hij uit het ziekenhuis werd gezet.
“Nadat de Israëlische troepen ons 10 dagen lang belegerden in het Al Shifa Ziekenhuis en ons vroegen om naar het zuiden [van de Gazastrook] te verhuizen, weigerden ze om eten en drinken toe te laten in het ziekenhuis,” zei Abdallah. “Ze dwongen ons om naar het zuiden te verhuizen, maar Dr Adnan weigerde hieraan gehoor te geven en besloot het risico te nemen door naar het noorden te verhuizen om mensen te blijven dienen in het Indonesische ziekenhuis.”
Adnan’s vrouw en zes kinderen weigerden ook om naar het zuiden te gaan, in plaats daarvan zochten ze onderdak in een UNRWA-school in het noordelijke deel van de Gazastrook. Al-Bursh had het argument aangevoerd dat Palestijnen die naar het zuiden vluchtten nooit naar hun huizen in het noorden zouden kunnen terugkeren.
Dr. al-Bursh rust uit na het uitvoeren van meerdere operaties in 2018.
Voor veel Palestijnen wordt al-Bursh vereerd om zijn inspanningen tijdens de Grote Mars van de Terugkeer in 2018-19, toen hij op één dag meer dan 28 operaties uitvoerde op Palestijnen die gewond waren geraakt door Israëlisch vuur, nadat hij zich had aangesloten bij een geweldloze mars naar het apartheidshek dat Israël scheidt van het noorden van Gaza. Al-Bursh groeide op tijdens de Eerste Intifada en vertelde over het lijden dat zijn familie en buren te verduren kregen door de gewelddadige Israëlische reactie.
Al-Bursh wilde zich inzetten voor de rechten van de Palestijnen door advocaat te worden, maar hij zei dat zijn familie hem overtuigde om een medische opleiding te volgen.
“Kinderen raken me altijd het meest,” zei Al-Bursh. “Als ik ze behandel, heb ik het gevoel dat het mijn eigen kinderen kunnen zijn. Als ik een kind zie huilen, voelt het alsof het mijn eigen kind is dat huilt. Onze kinderen hebben geen normale jeugd zoals ik die in het buitenland heb gezien, buiten Gaza.”
Op 20 november kwam het Indonesische ziekenhuis in Bait Lahia, waar Dr. al-Bursh nu meerdere operaties per dag uitvoerde, onder een felle aanval die vier dagen duurde. al-Bursh raakte gewond door Israëlisch vuur terwijl hij in de operatiekamer was. Het ziekenhuis zelf werd zwaar beschadigd door Israëlisch tankvuur. Meer dan 500 patiënten en enkele duizenden ontheemden bevonden zich in het Indonesische ziekenhuis toen het werd aangevallen. Minstens 12 mensen werden gedood bij de eerste aanval, toen Israëlische tank- en artillerievuur ’s avonds laat de postoperatieve zorgeenheid van het ziekenhuis op de tweede verdieping trof, waar tientallen patiënten en vluchtelingen lagen te slapen.
“Er was chaos, duisternis en vuur op de afdeling, wat het erg moeilijk maakte om de doden en gewonden te evacueren,” vertelde een verpleger genaamd Mohamad aan de BBC. Mohamad zei terecht dat hij zijn volledige naam niet openbaar wilde maken omdat hij vreesde voor zijn veiligheid.
“Op de vierde dag drongen Israëlische strijdkrachten het ziekenhuis binnen en vroegen naar mijn oom, mijn vader, Dr. Mirwan al Barsh en andere artsen,” herinnert Abdallah zich.
“Gelukkig was er de volgende dag een wapenstilstand, zodat ze niet werden meegenomen.” Maar het ziekenhuis had geen stroom en water meer, waardoor het personeel 200 patiënten per bus moest evacueren naar het Nasser ziekenhuis in Khan Younis. Het Internationale Rode Kruis regelde de evacuatie van 400 andere patiënten. De gevluchte mensen werden grotendeels aan hun lot overgelaten.
De belegering werd scherp veroordeeld door de Indonesische regering die de bouw van het ziekenhuis, dat in 2016 werd geopend, had gefinancierd. In december was het Indonesia Hospital veranderd in een militaire basis van de IDF en Adnan al-Bursh voerde zijn helende werkzaamheden uit in het Al-Adwa ziekenhuis een paar kilometer verderop.
“Gezondheidswerkers en burgers zouden nooit mogen worden blootgesteld aan zulke gruwelen, vooral niet in een ziekenhuis”, schreef WHO-hoofd Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus.
Voor de oorlog had Gaza 36 ziekenhuizen. Acht maanden later zijn er nog maar 11 gedeeltelijk functioneel. Twee van de grootste ziekenhuizen, Al-Shifa en Nasser, zijn niet alleen effectief vernietigd, maar er is ook onthuld dat er massagraven zijn van meer dan 500 Palestijnen die door Israëli’s zijn gedood, waaronder veel gezondheidswerkers. “Sommigen van de overledenen waren naar verluidt ouderen, vrouwen en gewonden – sommigen werden gevonden met hun handen vastgebonden en ontdaan van hun kleren,” zei Bob Kitchen, de vicepresident noodsituaties van het International Rescue Committee.
De ziekenhuizen die zijn overgebleven hebben een tekort aan medische voorraden, medicijnen, water en stroom. “Deze gezondheidszorgfaciliteiten zijn niet gebouwd voor massaslachtoffers. En in feite is geen enkel ziekenhuis ter wereld gebouwd voor dit soort aanhoudende ernstige massaslachtoffers, noch zou er een in staat zijn om dit vol te houden,” zei Dr. Seema Jilani, een chirurg van het medische noodhulpteam van het IRC die werkte in het Al Aqsa ziekenhuis in centraal Gaza. Sinds 7 oktober 2023 zijn er meer dan 400 Israëlische aanvallen geweest op Gazaanse gezondheidszorgfaciliteiten, ambulances en medewerkers.
Terwijl het geconfronteerd wordt met luchtaanvallen en een militaire invasie, zijn er nog maar drie functionerende ziekenhuizen over in Rafah, maar één daarvan, het Al-Najjar ziekenhuis, “dat dialysediensten biedt aan meer dan 100 patiënten”, ligt in het gebied dat Israël de bewoners heeft bevolen te evacueren, dus, volgens de WHO, “zijn patiënten bang om een beroep te doen op de diensten”.
Sinds het begin van de oorlog zijn ongeveer 500 medische hulpverleners in Gaza gedood door Israël. Minstens 1.500 anderen zijn gewond geraakt en 310 zijn gevangen genomen. In theorie worden medische faciliteiten en werkers beschermd door internationale wetgeving. Maar het staat buiten kijf dat we in Gaza getuige zijn van een vorm van “medicide”, de systematische vernietiging van de medische infrastructuur van een bevolking: ziekenhuizen, klinieken, medische voorraden en gezondheidswerkers. (Ter vergelijking: tijdens de Vietnamoorlog werden ongeveer 1000 Amerikaanse medici gedood).
Na de wapenstilstand in het Indonesische ziekenhuis besloot al Bursh terug te keren naar zijn oude gemeenschap in het vluchtelingenkamp Jadalya, waar hij zijn levensreddende werk in het Al Awda ziekenhuis voortzette. Het vluchtelingenkamp Jabalia werd opgericht tijdens de Nakba in 1948, toen Palestijnen met geweld werden geëvacueerd uit hun huizen in Israël. Tot de verwoesting door Israël in de huidige oorlog was het het grootste vluchtelingenkamp in de Palestijnse gebieden, waar meer dan 100.000 inwoners op minder dan een halve vierkante kilometer land werden gepropt. Hier barstte in 1987 de Eerste Intifada uit, nadat een Israëlische vrachtwagen een auto ramde bij de Erez Crossing vlakbij het kamp, waarbij vijf Palestijnen omkwamen. Al-Bursh was 14 en de opstand en de gewelddadige onderdrukking ervan lieten een onuitwisbare indruk op hem achter.
Tijdens de oorlog van 2014 werd Jabalia herhaaldelijk aangevallen door de IDF, waaronder een beruchte aanval op een UNWRA-school waarbij 15 Palestijnse burgers omkwamen, waaronder een aantal kinderen, terwijl ze sliepen op de vloer van een klaslokaal dat was aangewezen als VN-onderkomen. Nu een van de beste chirurgen van Gaza, hielp al-Bursh bij de behandeling van veel gewonden van de luchtaanvallen die zijn thuiskamp verwoestten.
Ironisch genoeg. Jabalia was een van de belangrijkste locaties van de protesten die in de zomer van 2023 ontstonden over de verslechterende economische omstandigheden in Gaza, waaronder toenemende woede jegens Hamas over wanbeheer en corruptie. Deze onvrede met Hamas heeft Jabalia niet gespaard voor de eerste vergeldingsaanvallen van Israël na 7 oktober, toen het kamp het doelwit werd van honderden luchtaanvallen en een gewapende invasie, waarbij duizenden doden en gewonden vielen en het hele kamp effectief verwoest werd. Nadat de IDF zich in februari eindelijk had teruggetrokken, beschreef een voormalige bewoner aan Al Jazeera dat Jabalia “geen enkel bewoonbaar huis” bevatte.
Dit was het horrorlandschap waarin Adnan al-Bursh begin december voor twee weken terugkeerde, waar hij operaties uitvoerde bij het licht van mobiele telefoons en zonder verdoving, totdat Israëlische troepen het ziekenhuis binnenvielen, al het medisch personeel arresteerden, hun ID’s controleerden, 10 van hen, waaronder al-Bursh, eruit pikten voor arrestatie, hen uitkleedden, boeien omdeden en wegvoerden naar de Ofer gevangenis. Toen hij en zijn collega’s eenmaal de duisternis van Ofer waren binnengegaan, werd er niets meer vernomen over zijn toestand, tot de abrupte en hardvochtige aankondiging van zijn dood. Er is nog steeds geen nieuws over zijn collega’s.
De Ofer gevangenis, oorspronkelijk bekend als Incarceration Facility 385, is een Israëlische zwarte locatie, gebouwd op Palestijns land op de Westelijke Jordaanoever, tussen Ramallah en de illegale Israëlische nederzetting Giv’at Ze’ev. We weten niet precies wat er met Dr. al-Bursh is gebeurd toen hij in Ofer aankwam. Maar we weten wel wat voor mishandelingen anderen hebben moeten doorstaan, behandelingen die sterk lijken op en vaak zelfs erger zijn dan de martelingen die de CIA uitdeelde op haar zwarte locaties in Polen, Afghanistan, Marokko, Thailand en Cuba. Zelfs voor deze recente aanval op Gaza had de Ofer gevangenis, die in 1988 werd gebouwd om Palestijnen op te sluiten die werden vastgehouden tijdens de Eerste Intifada, een beruchte reputatie voor het misbruiken van gevangenen. In 2010 rapporteerde een team van Britse advocaten die de gevangenis bezochten dat ze kinderen hadden gezien met hun handen geboeid achter hun rug en vastgebonden met ijzeren kettingen.
“We probeerden nieuws over mijn oom te krijgen vanuit de Israëlische gevangenis,” zei al Bursh’s neef Abdallah. “De gevangenen die werden vrijgelaten vertelden ons dat de dokter in een moeilijke situatie zat en dat hij werd gemarteld.”
Hoe zag deze marteling eruit? Volgens rapporten van mensenrechtengroeperingen en de Verenigde Naties werden Palestijnse gevangenen vastgebonden in kooien, beroofd van water en voedsel, geslagen met metalen staven, geschopt, geslagen met geweerkolven, aangevallen door militaire honden, anaal verkracht met elektrische sondes, nat geplast, zo lang vastgebonden dat armen en benen moesten worden geamputeerd. Sommigen werden gevoed door rietjes. Anderen moesten luiers dragen en werden dagenlang geblinddoekt gehouden. Hun families werden bedreigd met gerichte luchtaanvallen en ze werden gedwongen om te plassen en te poepen in hun cellen, die dagenlang ongereinigd bleven. Zowel mannelijke als vrouwelijke gevangenen zijn geslagen en betast. Volgens eigen zeggen van het Israëlische leger zijn er sinds 7 oktober 2023 minstens 27 Palestijnen omgekomen tijdens hun gevangenschap.
De familie van Al-Bursh heeft een advocaat ingehuurd die voorheen voor het ICC werkte om van de Israëlische autoriteiten de teruggave van zijn lichaam en een verklaring voor zijn dood te eisen.
Maar welke verklaring kan er anders zijn dan de voor de hand liggende, dat hij doodgemarteld is? Hier was een dokter die van het ene ziekenhuis naar het andere werd gebombardeerd, die bij elke stop weigerde zijn patiënten achter te laten en die, in plaats van naar het zuiden te gaan naar de relatieve veiligheid van de evacuatiezones, naar het noorden ging, naar het oog van de storm, waar zijn vaardigheden en zorg het hardst nodig waren, waar de verminkte en verbrijzelde lichamen van zijn mensen per uur uit bomkraters en het puin van verwoeste gebouwen werden gehaald. Het is moeilijk om je een heldhaftiger figuur voor te stellen in ons verdorven en ontmoedigende tijdperk, wat natuurlijk de reden is waarom zijn voorbeeld moest worden uitgewist.
Adnan Al-Bursh was intelligent, menselijk en toegewijd. Hij sprak meerdere talen. Hij zag en kon de verwoestingen van de bezetting en de verschrikkingen van de oorlog uitleggen. Hij was precies het soort persoon, zoals de nog steeds gevangen Marwan Barghouti, waarvan Israël altijd heeft gevreesd dat hij een leider van het Palestijnse volk zou kunnen worden. Om die reden was hij ook precies het soort persoon dat Israël tot doelwit maakte van eliminatie onder de dekmantel van zijn bombardementen en invasie van Gaza.
Topfoto: Dr. Adnan al-Bursh in het Al-Shifa ziekenhuis.
Jeffrey St. Clair is redacteur van CounterPunch. Zijn meest recente boek is An Orgy of Thieves: Neoliberalism and Its Discontents (met Alexander Cockburn). Hij is te bereiken op: sitka@comcast.net ; of op Twitter @JeffreyStClair3.